Samenvatting
Inleiding in de Pedagogiek Samenvatting HBO Pedagogiek NHL Stenden
- Instelling
- NHL Stenden Hogeschool (NHL)
Inleiding in de pedagogiek samenvatting HBO Pedagogiek NHL Stenden, 4e editie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding in de pedagogiekDe opvoedkundige benadering
1 Het begrip opvoeding
1.2 Beschrijving van het begrip pedagogiek
Pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding van kinderen en jeugdigen van 0 tot 18 jaar.
(Kinderleiding). Pedagogiek wordt ook wel opvoedkunde, opvoedingsleer of
opvoedingswetenschap genoemd. Verschillen in betekenis.
Opvoedkunde richt zich op de vaardigheden van de opvoeder
Opvoedingsleer richt zich op het vergaren van kennis over opvoeden
Opvoedingswetenschappen richt zich op het ontwikkelen van theorieën over en
methoden met betrekking tot opvoeden.
Hulpwetenschappen: psychologische, sociologische, filosofische, theologische en
andragogische wetenschappen waarbij pedagogiek theoretische gegevens ontleent.
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij gericht een relatie wordt aangegaan.
In deze omgang biedt de ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid, intimiteit, aandacht,
grenzen, instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor zal het kind tot zelfontplooiing
komen en over het nodige zelfvertrouwen, zelfstandigheid en zelfredzaamheid beschikken
om richting te geven aan zijn verdere leven.
Er is sprake van opvoeding als de volgende drie punten spelen in de omgang tussen ouder
en kind:
1. Er is sprake van wederzijds respect
2. Het kind ervaart voldoende veiligheid bij, heeft vertrouwen in, kan rekenen op, voelt
zich geaccepteerd door en krijgt ondersteuning van de ouder.
3. Het kind wordt door de ouder uitgedaagd om eigen beslissingen te nemen en te
experimenteren met nieuwe dingen, waardoor hij vertrouwen krijgt in zijn omgeving.
1.3 De vier basisdimensies van opvoeden
1. Ondersteuning bieden
2. Instructie geven
3. Controle uitoefenen
4. Grenzen stellen
De dimensies zijn verbonden en kunnen ze niet afzonderlijk toegepast worden in de
opvoeding. Samen zorgen ze ervoor dat het kind zich door verschillende ontwikkelingsfasen
heen kan slaan om volwassen te worden.
Ondersteuning bieden
Opvoed gedrag van de ouder dat liefde en zorg voor het kind uitdrukt en dat zich richt op zijn
fysieke en emotionele welzijn, waardoor het kind zich begrepen en geaccepteerd voelt. Ze
bemoedigen, accepteren, helpen, samenwerken, affectie tonen, gaan liefdevol om met het
kind, aandacht en interesse tonen voor de handelingen, gedragingen en signalen van het
kind en daar adequaat op reageren.
Deze dimensie kan in verschillende factoren worden onderscheidt, bijvoorbeeld warmte en
responsiviteit.
,Warmte en affectie duiden op emotionele beschikbaarheid van de ouder, ze betekenen veel
voor de het welzijn van het kind. Het duidt op positieve ontwikkeling van het kind.
Responsiviteit en sensitiviteit duidt de mate van adequaat reageren op de signalen van
het kind aan. Sensitiviteit gaat eraan vooraf. Signalen die het kind afgeeft ten afzien van zijn
behoeften en gevoelens. Een responsieve ouder is gericht op de signalen die het kind
afgeeft. Dat kan bijdragen aan een positieve ontwikkeling van het kind.
De ondersteuning die de ouder biedt, kan zichtbaar worden gemaakt in de vorm van belonen
en straffen
Beloning kan bestaan uit een knuffel, kusje, opgestoken duim, schouderklopje of knipoog
(psychische of emotionele beloning), of extra zakgeld, stickerboekje of iets dergelijks
(materiele beloning). Een beloning kan gezien worden als een bekrachtiging om een
bepaalde handeling vaker te laten zien. Een kind wil zijn ouder blij maken met zijn acties en
is zelf blij met de aandacht die het van de ouder terugkrijgt.
Straffen is ook een bekrachtiging om het kind ongewenst gedrag af te leren en hem ertoe
aan te zetten het door de ouder gewenste gedrag te vertonen. Het wordt door ondersteuning
van het gewenste gedrag aan het kind opgelegd. Als de ouder uit frustratie straft kan de
opgelegde straf zijn doel, namelijk de ondersteuning bieden, voorbijschieten.
Straffen vereist consequent gedrag van de ouder. Hij moet ervoor zorgen dat het kind de
opgelegde straf ook daadwerkelijk ondergaat. Bespreek de opgelegde straf met het kind, de
bedoeling uitleggen. Anders zal het straffen zijn doel voorbijschieten.
Gedragsregulatie
Negeren kan worden gedaan als het kind regelmatig hetzelfde ongewenste gedrag vertoont.
Door dit gedrag te negeren, zal het kind er uiteindelijk mee ophouden.
Ondersteuning kan op verschillende manieren worden gegeven, materieel of door iets
samen te doen, het kind aanwijzingen en adviezen te geven.
Al deze vormen van ondersteuning leiden tot een emotioneel goed gevoel bij het kind. De
ouder stemt zijn ondersteuning af op de leeftijd van het kind.
Instructie geven
Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en welk gedrag verwacht wordt.
Informatie die het kind krijgt voor het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Het kind leert
strategieën ontwikkelen om zijn eigen problemen op te lossen en verantwoordelijkheid te
dragen voor zijn beslissingen. Zo leert het zich redden in moeilijke situaties en ontwikkelt het
zijn eigenheid. Zelf beslissingen nemen en zelfstandig door het leven te gaan.
Als het kind de instructies van de ouder positief ervaart, zal hij altijd instructies vragen als hij
daar behoefte aan heeft. Kinderen willen veel zaken zelf uitproberen en ouders willen veel
instructies geven uit liefde en om hem te behoeden voor fouten, ongelukken en
teleurstellingen. Als kinderen overladen worden met instructies van de ouder kan het
volgende gebeuren:
- Het kind zal geen eigen initiatieven durven ontplooien.
- Het kind zal te veel bezig zijn met wat de ouder zal denken van de acties die het van
plan is te ondernemen, waardoor het niet durft te handelen.
Controle uitoefenen
Autoritaire controle of restrictieve controle
Opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op het kind om correct gedrag te vertonen.
Macht en gezag van de ouder spelen een centrale rol. Deze macht wordt gebruikt om
bepaald gedrag af te dwingen, waarbij onvoorwaardelijke gehoorzaamheid wordt verlangd
van het kind. De eigen behoeften van het kind worden ondergeschikt gemaakt aan die van
,de ouder. De ouder wijst het gedrag van het kind te vaak af door kwaad te worden, te straffen
of tegen te spreken als het met voorstellen komt of ideeën oppert.
Deze controle wordt vaak gebruikgemaakt door de ouder die veel waarde hecht aan rust,
regelmaat en gehoorzaamheid in de opvoeding. Deze vorm van controle heeft een negatieve
invloed op de ontwikkeling van het kind.
Autoritatieve controle
Gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en eisen worden
gesteld aan zijn zelfstandigheid. De ouder geeft het kind informatie, instructie, suggesties en
aanwijzingen voor het gewenste gedrag. De ouder zal door uitleg en verklaringen te geven
proberen instemming te verwerven voor zijn verwachtingen bij het kind. Het kind wordt sterk
aangemoedigd en ondersteund door de ouder om zijn eigen handelen te onderzoeken en er
verantwoordelijkheid voor te nemen. Het biedt de ouder mogelijkheid om niet alleen
ongewenst gedrag te bestraffen maar ook gewenst gedrag te belonen.
Deze controle heeft een positief effect op het kind, omdat het kind in staat stelt om zelf zijn
weg te vinden in de richting van rijp gedrag. De regels zijn duidelijk gesteld, wordt gestraft en
beloont.
Grenzen stellen
Heeft te maken met de wijze waarop de ouder het kind bestraft of beloont om gewenst
gedrag aan te leren. Gedrag kan worden aangeleerd en dus kan dus ook worden afgeleerd.
Gedragsverandering vindt plaats door middel van beïnvloeding. Het stellen van grenzen
vereist consequent gedrag. De ouder respecteert de autonomie van het kind en biedt hem de
gelegenheid om zich op zijn eigen wijze te ontwikkelen.
Als het kind duidelijke grenzen aangeboden krijgt, voelt het zich serieus genomen en voelt
het de liefde en betrokkenheid van de ouder. Het kind leert omgaan met diens normen en
waarden en de maatschappelijke eisen die aan hem gesteld worden. Ook leert het kind zijn
grenzen aangeven en daardoor corrigeren en invoelend op te treden en dus
verantwoordelijkheid te nemen voor zijn daden.
1.4 Pedagogische opvoedingsdoelen
Het voornaamste doel van opvoeden van de ouder is dat het kind opgroeit tot een volwassen
persoon die zich kan handhaven in de maatschappij, dat het kind voor zichzelf kan zorgen en
verantwoordelijkheid kan dragen voor zijn doen en laten.
Het kind kan zichzelf ontplooien en zijn mogelijkheden en kwaliteiten ontwikkelen.
Intentioneel opvoedgedrag De ouder is erop gericht om bewust of onbewust
doelstellingen te bereiken bij het kind.
De drie Z’s zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen.
Zelfstandigheid: (individu) Het kind is in staat om zelf keuzes te maken, daarbij hoort het
recht op een eigen leven en uitvinden wat van belang is. Het kind leert zelf beslissingen te
nemen, een eigen leven te leren leiden en eigen mogelijkheden leren ontdekken.
Zelfredzaamheid: (samenleving) Het kind is in staat keuzes te maken en deze te
verantwoorden, mondigheid en verantwoordelijkheid worden hier gestimuleerd. Het kind
wordt geleerd om op een positieve manier vorm te geven aan zijn toekomstige rol in de
samenleving.
Zelfvertrouwen: (toekomst) Het kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst en is in
staat om technische en praktische problemen op te lossen.
De drie opvoedingsdoelen versterken elkaar. Naarmate een kind meer zelf kan en mag doen,
wordt het zelfstandiger, krijgt het meer zelfvertrouwen en wordt het zelfredzamer.
, Het kind leert strategieën bedenken om zich uit moeilijke situaties te redden. Doordat het
kind meer zelfvertrouwen heeft, zal het nieuwe uitdagingen aan gaan met vertrouwen. Is in
staat nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en toe te passen. In sommige gevallen zal het
waarde hechten aan de mening van de ouder maar soms ook niet. Omdat het in staat is om
de keuze te maken wanneer het wel en wanneer het geen zaken wil delen met de ouder.
De mate en wijze waarin het kind ondersteuning, instructie, controle en grenzen ervaart van
de ouder bij het ontwikkelen van de drie Z’s zal bepalen of het kind behoefte voelt om zijn
geplande acties met de ouder te delen.
Andere opvoedingsdoelen die de ouder nastreeft zijn: gehoorzaamheid, respect voor de
ouders, goede schoolopleiding, trouw aan de familie, eerlijkheid, hulpvaardigheid, gelovig,
gastvrijheid, goede manieren. Deze zijn afhankelijk van diens normen en waarden.
1.5 Opvoeden als circulair proces
Circulair proces er is sprake van actie en reactie in de omgang tussen ouder en kind. De
ouder biedt liefde, aandacht, geborgenheid, veiligheid, ondersteuning, instructie, grenzen en
controle. Het kind reageert daarop met liefde en aangepast gedrag, of boosheid en
tegenstribbelen. Dit is ook een reactie waarop de ouder dan weer een tegenreactie geeft.
Hierdoor ontstaat interactie.
Opvoeden heeft nooit een constant karakter; wat het ene moment bij het kind werkt, hoeft
een volgende keer niet hetzelfde effect te hebben. Ieder kind heeft dan ook een andere
aanpak nodig. Dit heeft te maken met de uniciteit van de mens: het feit dat ieder mens
anders is en dus andere karaktereigenschappen heeft.
In het circulaire proces wordt er een beroep gedaan op de creativiteit en inventiviteit van de
ouder. Volgens het circulaire proces geeft de ouder aan de hand van de vier basisdimensies
een prikkel en het kind reageert daarop. Het gaat hier om een voortdurende wisselwerking
tussen ouder en kind.
1. De ouder is verantwoordelijk voor de opvoeding.
2. De ouder biedt het kind ondersteuning, instructie, controle en stelt grenzen.
3. Het kind kan rekenen op onvoorwaardelijke liefde van de ouders/verzorgers.
4. Het kind leert zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen.
1.6 Materiële opvoeding
Materiële handelingen lichamelijke verzorging, voeding, huisvesting, kleding, schoeisel
etc.
Emotionele handelingen liefde, genegenheid, aandacht, veiligheid, sensitiviteit en
responsiviteit.
1.6.1 materiële opvoeding
De materiële opvoeding van het kind kan worden gezien in het licht van de eerste
fundamentele behoefte uit de behoeftehiërarchie van Maslow. Het gaat hier om het vervullen
van de lichamelijke behoeften die noodzakelijk zijn voor de groei van het kind. De materiële
handelingen kunnen afhankelijk zijn van de culturele achtergrond van de ouders. Naarmate
het kind ouder wordt, zullen de materiële behoeften toenemen. In hoeverre hieraan
tegemoetgekomen wordt is afhankelijk van de financiële draagkracht van de ouders en hun
grenzen.
1.6.2 emotionele opvoeding
De emotionele opvoeding van het kind kan worden gezien in het licht van de overige vijf
behoeften volgens de behoeftehiërarchie van Maslow. Behoefte aan eigenwaarde, liefde en
zelfverwerkelijking en de cognitieve behoefte. Het kind voelt vanaf de bevruchting aan of het
gewenst is en zal ook de band met zijn toekomstige ouders al in de baarmoeder ervaren. Als
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nadinegijsen1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49497 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen