College aantekeningen Psychologie (AB_1124), 1e jaar gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. College 1-11 met bijbehorende hoofdstukken uit het boek (samengevat in bijbehorende document)
Psychologie is de wetenschappelijke studie van de geest (mentale processen) en
het gedrag van de mens.
Doel = algemene uitspraken formuleren over psychische processen.
Belangrijk = objectief en controleerbaar bewijs.
Verschil tussen beschrijvend onderzoek (bekijkt natuurlijk gedrag) en
experimenteel onderzoek (kan oorzaak en gevolg onderscheiden).
Belangrijke perspectieven:
Evolutionair = verklaart sociaal gedrag vanuit fysieke en psychologische
kenmerken die over de eeuwen zijn aangepast om de kansen op overleven
en voortplanting te vergroten.
o Natuurlijke selectie = het proces waarin belangrijke eigenschappen
die helpen bij overleving doorgegeven worden aan nageslacht
(Darwin).
Socio-Cultureel = het theoretische perspectief dat zoekt naar oorzaken van
sociaal gedrag in de invloed van grotere sociale groepen.
o Sociale normen en waarde.
Sociaal leren = gedrag van de mens verklaard door ervaringen jeugd
(bewust en onbewust).
o Conditionering = een leer proces dat nieuwe reflexen vormt.
o Klassiek: reflex, eenvoudige, relatief automatische S-R combinatie
gemedieerd door het zenuwstelsel.
Stimulus (S) = gebeurtenis in de omgeving.
Response (R) = gedrag resulterend door stimulus.
o Operante: vorm van leren waarbij gedrag wordt aangeleerd op basis
van de gevolgen die dat gedrag heeft. Zorgt voor leren over
oorzaken en gevolgen.
Bekrachtiging en straf: positief en negatief.
Sociaal Cognitief = het theoretische perspectief dat zich richt op mentale
processen, aandacht, interpreteren en het onthouden van sociale
ervaringen.
Werkgroep 1:
Positieve bekrachtiging = hierbij wordt een gedrag beloond. Daardoor zal
de kans dat dit gedrag zich opnieuw stelt in de toekomst …
Negatieve straf
Negatieve bekrachtiging
Sensorische receptoren = gespecialiseerde structuren die reageren op fysieke
stimuli door elektrische veranderingen te produceren (transductie) die neurale
impulsen kan initiëren in sensorische neuronen.
Sensorische neuronen = gespecialiseerde neuronen, die info overbrengen van
sensorische receptoren naar het centrale zenuwstelsel.
Sensorisch coderen = proces waarbij de info over kwaliteit en kwantiteit
behouden wordt in het patroon van actiepotentialen (verzonden door de
specifieke sensorische neuronen naar het centrale zenuwstelsel).
Codering van S kwantiteit: sterkere stimuli produceren grotere receptor
potentialen, deze zorgen op hun beurt voor vluggere actiepotentialen in de
sensorische neuronen.
Codering van S kwaliteit: activatie van verschillende receptoren.
Sensorische adaptatie = verandering in gevoeligheid indien sensorische
receptoren en neuronen sterk gestimuleerd worden of niet gestimuleerd voor
langere periode.
Meer responsief bij verandering.
Psychofysica = studie naar relatie tussen fysieke kenmerken van stimuli en
sensorische ervaringen.
Absolute drempel als maat van sensitiviteit.
o = nog juist waarneembare stimulus.
Verschil drempel of waarneembaar verschil.
o = minimum verschil in intensiteit tussen twee stimuli nodig om het
verschil te detecteren.
Wet van Weber: het juist waarneembare verschil (jnd) voor stimulus grootte is
een constante proportie van de intensiteit van de oorspronkelijke stimulus.
Jnd = kM.
o M = (magnitude) grootte / intensiteit van de stimulus.
o K = constante proportie (Weberfractie).
Zintuigen:
Reukzin:
Anatomie van het reukzintuig.
Ongeveer 400 verschillende types sensorische neuronen in reukzenuw.
Receptieve eindpunten van elk type meest responsief voor specifieke geur
moleculen geuronderscheiding.
Verbonden op een geordende manier in bulbus olfactorius.
Geuren kunnen je terug meenemen in de tijd doordat glomeruli in de
bulbus olfactorius outputs verzenden naar verschillende delen van het
brein.
o Limbisch systeem.
o Hypothalamus.
, Geuren die via de mond en/of de neus binnenkomen dragen bij aan het
aroma (de smaak).
Reuk sensitiviteit: herkennen van personen via enkel geur.
o Binding moeder-kind.
o Genetisch compatibele partner? Bij muizen, misschien bij mensen.
Kan rol spelen bij voorkomen van incest.
Feromonen = chemische substantie bij dieren ter communicatie. Promoten
van bepaald gedrag, zoals seks.
Smaakzin:
Zoet, zout, zuur, bitter, umami.
Smaakreceptoren zitten in de smaakpapillen op de tong en andere delen
van de mond en keel.
o En kunnen neurale impulsen uitlokken in de smaak sensorische
neuronen, welke dan input verzenden naar het primaire smaak
gebied in de frontaalkwab en andere delen van het brein.
Bittere receptoren cellen zijn geëvolueerd tot cellen die reageren op
verschillende substanties die giftig zijn of chemisch gelijk aan gif.
o Natuurlijke selectie: kinderen en (zwangere) vrouwen meer sensitief
voor bittere smaken.
Taster of supertaster. Een supertaster is iemand die meer dan 60
smaakpapillen heeft op de tong.
o Proeft eerder meer bitter.
Tastzin: (pijn)
Pijn receptoren: vrije zenuwuiteinden van pijn sensorische neuronen in
verschillende delen van het lichaam.
Twee typen pijnvezels, twee typen pijn sensorische neuronen, twee
verschillende pijngolven:
o A-delta vezels, dikker met myeline, vluggere conductie neuronen.
o C-vezels, dunner zonder myeline, trage conductie neuronen.
Hersengebieden voor drie componenten van pijnervaring:
o Sensorisch component = hangt grotendeels af van de somato-
sensorische cortex.
o Primair emotioneel en motivationele component = hangt af van
delen van het limbische systeem.
o Secundair emotioneel en motivationele component = lijden,
afkomstig van zorgen over de toekomst of over de betekenis van de
pijn.
Pijnmodulatie (Gate-control theorie) = een controlecentrum in het
ruggenmerg dat fungeert als poort die pijnsignalen kan doorlaten maar
ook blokkeren. Slechts als in het poortsysteem een bepaalde drempel
wordt overschreden, wordt de nociceptieve informatie doorgestuurd naar
de hersenen.
o Mechanismen van pijnverhoging: verhoogde sensitiviteit voor pijn bij
ziekte of verwonding zorgt voor bescherming van het lichaam tegen
meer pijn.
o Neurale en chemische mechanismen van pijnverlaging: input van
pijn kan worden geblokkeerd bij ingang naar centraal zenuwstelsel.
Morfine en andere opiaten.
Endorfinen.
o Stress-geïnduceerde analgesie: gevoelloosheid voor pijn ten gevolge
van stress, vrijkomen van endorfinen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isisvink1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
