Hoofdstuk 1: gedrag en invloeden op gedrag
Psychologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van het gedrag en de mentale
processen van de mens als individu. Een onderdeel hiervan is de sociale psychologie. Daarbij staat
centraal hoe mensen elkaar beïnvloeden. De sociale psychologie houdt zich bezig mrt de
wisselwerking tussen het individu en zijn sociale omgeving. Sociologie is de wetenschap dat zich
bezighoudt met het bestuderen van de manier waarop mensen in grotere verbanden samenleven.
Net als psychologen bestuderen sociologen gedrag. Alleen kijken ze beide door een andere bril naar
gedrag. Psychologen richten zich op het gedrag van een individu. Sociologen richten zich op het
gedrag van groepen mensen en de manier waarop zij samenleven.
Bij gedrag gaat het over handelingen of activiteiten van mensen die waarneembaar zijn of die je kunt
meten, denk hierbij aan koffie drinken, knipperen of krabben. Gedrag kan ook onbewust
plaatsvinden. Het gebeurt automatisch zonder dat je er erg in hebt.
Factoren die gedrag beïnvloeden
Ons gedrag wordt bepaald door erfelijke factoren en omgevingsfactoren. De opvoeding en sociale
omgeving bepalen sterk of bepaalde aanleg ook tot uiting komen. Er zijn 5 factoren die ons gedrag
beïnvloeden.
1. Lichamelijke factoren: je genen bepalen wie je bent en maken daarmee een deel uit van je
gedrag.
2. Psychische factoren: er zijn verschillende psychische factoren die van invloed zijn op je gedrag
namelijk persoonlijkheidseigenschappen, drijfveren, attitudes en het zelfbeeld.
3. Sociale factoren: een individu kan veel rollen aannemen. Denk hierbij aan kind, ouder,
collega, buurman, geliefde of teamsporter. Bij al die verschillende rollen neem je ander
gedrag aan. De sociale factoren zijn dus van invloed op je gedrag.
4. Culturele en spirituele factoren: gedrag wordt bepaald door culturele factoren. Gedrag in
Nederland is anders als in China en mensen gedragen zich in de stad anders dan op het
platteland. Ook spirituele factoren bepalen ons gedrag. Mensen kunnen in hun gedrag
bijvoorbeeld worden beïnvloed door geloofsovertuigingen. Mensen verrichten handelingen
die samenhangen met geloof en rituelen.
5. Fysische en geografische factoren: mensen kunnen ander gedrag vertonen door bijvoorbeeld
weer en klimaat. Denk bijvoorbeeld aan dat een Eskimo zich anders gedraagt als iemand die
woont in Afrika.
Vier psychologische stromingen in historisch perspectief
In de 20e eeuw zijn er vier stromingen die psychologie hebben vormgegeven.
1. De psychoanalyse: Sigmund Freud is de grondlegger voor de eerste stroming. Volgens Freud
hebben onbewuste krachten een sterke invloed. De eerste 6 jaar van het leven zijn bepalend.
Om met andere te kunnen samenleven, moeten mensen hun onbewuste lusten en impulsen
sublimeren. Bij sublimeren worden de lusten omgezet in sociaal geaccepteerd gedrag. In de
psychoanalyse is het menselijk gedrag deterministisch. Dit houdt in dat de mens afhankelijk is
van het lot en hier geen invloed op heeft.
2. Het behaviorisme: John Watson is de grondlegger voor de tweede stroming. Watson vindt dat
psychologen waarneembaar gedrag moet bestuderen, omdat dit de enige objectieve manier
is om nuttige informatie van de mens te verkrijgen. Het behaviorisme richt zich niet op
innerlijke processen, omdat dit niet waarneembaar is. De omgevingsfactoren zijn veel meer
, bepalend voor gedrag. Volgens deze stroming is elk gedrag aan te leren, mits men de juiste
omgevingsfactoren kan inzetten.
3. De humanistische psychologie: is een reactie op de bovenstaande twee stromingen. Volgens
de humanistische psychologie hebben mensen een vrije wil, alle individuen zijn uniek en
gemotiveerd alle mogelijkheden te benutten, menselijk gedrag kan je alleen lezen door te
bestuderen en psychologen moeten kijken naar het individu en niet naar groepen.
4. De cognitieve psychologie: in de derde stroming gaat het erom dat je moet experimenten
checkt of je veronderstellingen juist of onjuist zijn.
Recente psychologische stromingen
Naast deze historische stromingen, zijn er ook drie actuele psychologische stromingen.
1. De positieve psychologie: is een stroming die zich richt op het bestuderen en bevorderen van
welzijn en geluk.
2. De neuropsychologie: deze stroming heeft veel informatie gevonden over ons gedrag door
direct te kijken naar wat er in de hersenen gebeurt.
3. De evolutionaire psychologie: geeft verklaring over hoe bepaald gedrag voortkomt uit gedrag
dat lang geleden in de evolutie is aangeleerd en in onze genen is opgeslagen (denk aan de
oermens).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeevanbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,86. Je zit daarna nergens aan vast.
