ROUW- EN VERLIESBEGELEIDING
In deze samenvatting staat de verplichte
literatuur van het vak rouw- en
verliesbegeleiding van de keuzecursus
verdieping in de palliatieve zorg. Veel
succes!
Lara Bos
GKO-PALLIAT-17
,Inhoud
Verlies ...................................................................................................................................................... 2
Belangrijke competenties ........................................................................................................................ 3
De levensjas ............................................................................................................................................. 4
Cirkel van verlies...................................................................................................................................... 4
Het transitiemodel .................................................................................................................................. 5
Het transitieproces bij verlies.................................................................................................................. 7
Het biopsychosociale uitgangspunt en de aandachtsdriehoek ............................................................. 10
De neurowetenschappelijke grondslag ................................................................................................. 12
De sociaal-wetenschappelijke grondslag .............................................................................................. 12
KERN ...................................................................................................................................................... 13
Sociale netwerk en Verliessupport........................................................................................................ 16
Stichting STEM ....................................................................................................................................... 24
Spirituele zorg........................................................................................................................................ 25
Cultuursensitieve palliatieve zorg ......................................................................................................... 28
Palliatieve zorg in de VGZ ...................................................................................................................... 30
Palliatieve zorg in de psychiatrie ........................................................................................................... 33
Palliatieve zorg voor mensen met een niet-westerse achtergrond ...................................................... 35
Palliatieve zorg voor kinderen ............................................................................................................... 37
1
,Verlies
Soorten verlies:
• Dood gerelateerd (relatie subject-subject is voorgoed verbroken) / niet dood
gerelateerd (echtscheiding en gezondheid achteruitgang, veel onduidelijkheid en
onzekerheid)
• Permanent (dood, amputatie en verwoesting) / tijdelijk (chronische ziekten met goede
en slechte perioden en vermissing)
• Tastbaar (verlies dat de buitenwereld kan zien) / onzichtbaar (verlies dat de
buitenwereld niet kan zien, zoals een miskraam of conflicten binnen een familie)
• Primair (lichamelijke functie of directe van jou) / secundair (gevolgen van het primaire
verlies of bijvoorbeeld verlies moeder vriendin, niet direct jouw verlies maar wel
indirect)
• Partieel (betrekking op één facet) / meervoudig (betrekking op meerdere facetten)
• Oud / nieuw / toekomstig (het tijdstip waarop het verlies plaatsvindt, vormt
bijvoorbeeld je toekomstbeeld)
• Geanticipeerd (vooraf op kunnen instellen) / schokkend (plotseling en onverwacht
verlies, shockerend)
• Reactief (niet zelf bij betrokken, hoor je via via) / participerend (wel zelf bij betrokken)
• Overgangsverlies (gekoppeld aan natuurlijke levensovergangen) / incidenteel (staan
op zichzelf en zijn niet gekoppeld aan natuurlijke levensovergangen, kunnen ervoor
zorgen dat je naar een volgende levensfase gaat: idiosyncratische overgang)
Elk verlies is anders:
• Mate van ingrijpen in het leven.
• Mate van op de voorgrond staan.
• Moment in levensloop waarop verlies zich voordoet.
• Mate waarin het verlies wordt verwacht.
• Actieve betrokkenheid.
2
, Rouwtaken
Uitgangspunten in verlieskunde:
• Verlies is inherent aan ons leven en verliesverwerking is een transitieproces.
• Mensen hebben enorm veel veerkracht en kunnen verder leven na ingrijpende
verliezen.
• Verliesbegeleiders moeten gericht zijn in hun houding op het helpen doormaken van
dit transitieproces (de ander in staat stellen zijn overgang van de oude naar de
nieuwe situatie te maken).
Belangrijke competenties
Communicatie:
De verpleegkundige pz communiceert met de zorgvrager en diens naasten om de kwaliteit
van palliatieve zorg te waarborgen.
• communicatietechnieken in de begeleiding van de zorgvrager en diens naasten en
biedt zich aan als intermediair bij gestoorde communicatie in de palliatieve fase;
• beleving van verdriet, verlies en rouw, relationele en communicatieve problemen;
• herkennen van signalen bij verstoorde rouwprocessen en risicogroepen;
Professionaliteit:
De verpleegkundige pz handelt ethisch en integer volgens professionele standaarden.
• haar professionele houding in de palliatieve zorg ten aanzien van afstand en
betrokkenheid. Het besef van de eigen beroepsmatige en persoonlijke geschiedenis
(bijvoorbeeld in het omgaan met macht en machteloosheid, respect voor anderen en
respect voor eigenwaarde) en het effect daarvan op de professionele
beroepsuitoefening en het persoonlijk welzijn;
Samenwerken:
• Palliatieve zorg is altijd multidisciplinair.
• Partner zijn van arts tijdens slecht nieuws gesprekken.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lararikje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
