In dit document is een erg uitgebreide samenvatting te vinden over de leerstof van Hoofdstuk 3: Middellands Zeegebied van de methode BuiteNLand voor vwo 4/5/6.
Bevat:
Oorzaak-gevolg relaties,
Afbeeldingen,
Processen uitgelegd in stappen,
Gebeurtenissen,
Begrippen,
Etc...
Aardrijkskunde: H3 Middellandse Zeegebied
§3.1 Platentektoniek
Het Middellands Zeegebied bestaat uit meerdere microplaten die verschillend bewegen ten opzichte van
elkaar:
- Convergent: platen bewegen naar elkaar toe
- Divergent: platen bewegen van elkaar af (worden uitgerekt)
- Transform: platen schuiven langs elkaar
Optie 1: tegengestelde richting
Optie 2: zelfde richting maar verschillende snelheid
Draaien en rekken op een convergente plaatgrens
Wat is het verschil tussen een oceaan en een zee?
- Een zee ligt meer aan de rand van een continentale plaat en is niet zo diep
- Een oceaan ligt boven een oceanische plaat en is erg diep
Hoe is de Middellandse Zee ontstaan?
1: De Middellandse Zee ligt op een convergente plaatgrens. Dit betekent dat de Afrikaanse- en Euraziatische
plaat naar elkaar toeschuiven.
2: De Afrikaanse plaat schuift naar het noorden. Aangezien de Afrikaanse plaat (grotendeels) een oceanische
plaat is (basalt, dus zwaar) en de Euraziatische plaat een continentale plaat (graniet, dus licht) zakt de
Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat → er vindt subductie plaats
(nog steeds vooral in het oostelijk deel van de Middellandse zee)
3: De voormalige oceaan verdwijnt langzaamaan → ontstaan van de
Middellandse zee
De Afrikaanse plaat draait richting Europa in een scharnierbeweging. Deze
scharnier ligt bij de Straat van Gibraltar.
De Euraziatische plaat beweegt weg van Afrika richting het Noordoosten.
Hierdoor wordt het onderste deel van deze plaat uitgerekt. Er is dus sprake
van rekkrachten.
- Deze zijn vooral te vinden in het westen van de Middellandse Zee. Dit komt omdat hier de Afrikaanse
plaat een beetje van de Euraziatische plaat afdraait. Hierdoor is de convergente beweging hier het
minst en de rek het sterkst.
,Ook de Egeïsche, Zwarte en Tyrrheense zee zijn ontstaan door deze rekkrachten. Aangezien hier de
continentale korst door deze rekkrachten is verzakt en dus lager komen te liggen.
Alpiene Plooiingsgebergtes
Door afwisseling en combinatie van convergentie en divergentie zijn de laatste 200 miljoen jaar mini-oceanen
ontstaan en weer dichtgedrukt. Op deze plekken zijn nu alpiene plooiingsgebieden te vinden: gebergtes die
in de laatste zeventig miljoen jaar door convergente bewegingen van platen zijn ontstaan.
- Bv. de Pyreneeën, de Alpen en de Karpaten
Deze gebergtes bestaan uit sedimentgesteenten. Deze zijn gevormd uit dikke lagen zand, klei en kalk. Deze
lagen eerst op de bodem van de zee, maar zijn door de convergente beweging van de platen
omhooggekomen, samengedrukt en tot een gebergte gevormd.
De Zwarte Zee
De Zwarte Zee is een mini-oceaan die is ontstaan door rekkrachten en vervolgens is verzakt. De rek was hier
zo groot, dat magma van grote diepte omhoog is gekomen en door de plaat heen is gedrukt. Wanneer het
magma omhoogkomt, stolt het en vormt het nieuwe oceanische korst.
Turkije
Turkije ligt op de microplaat: de Anatolische plaat. Deze plaat is losgescheurd van de Euraziatische plaat. Dit
komt doordat de Arabische plaat afbrak van de Afrikaanse plaat en in een hoger tempo naar het noorden,
richting de Anatolische plaat, schoof. Hierdoor kwam de Anatolische plaat in het oosten klem te zitten tussen
de Euraziatische- en Arabische plaat. Hierdoor werd deze geforceerd om naar het westen te bewegen.
De Anatolische plaat beweegt richting het westen langs de Noord-Anatolische breuk. Dit is de langste
transforme breuk ter wereld. Door deze transforme plaatbewegingen vinden in Turkije zware aardbevingen
plaats
Voordat de Anatolische plaat van de Euraziatische plaat losscheurde, schoof die dus richting het oosten.
Hierdoor kwam er nog meer druk op de Helleense Boog en het noorden van Griekenland te staan.
Door de verschillende bewegingen is het middellands zeegebied een zeer complex geheel en staat er veel
druk op de aardplaten
, De Helleense Boog
Een belangrijk gebied is de Helleense boog, waar Griekenland ligt. Dit is een grote subductiezone aangezien
er twee platen zijn die onder de Egeïsche plaat duiken: de Afrikaanse plaat en de Apulische plaat
- Er wordt aan twee kanten aan de Egeïsche plaat getrokken. Hierdoor wordt de plaat uitgerekt en
verzakt die, hij komt dus lager te liggen.
Doordat de Egeïsche plaat is gedaald is het gebergte onder water komen staan en is de Egeïsche Zee
gevormd. Doordat de verzakkingen beperkt zijn gebleven, steken de bergtoppen van het voormalig gebergte
nog boven het wateroppervlak uit. Deze bergtoppen zijn nu de Griekse eilanden.
De Helleense boog (de subductiezone) komt steeds zuidelijker te liggen doordat de Afrikaanse plaat steeds
kleiner wordt aangezien deze onder de Egeïsche plaat wegduikt → rollback
Conclusie: rekkrachten zijn actief → het land verzakt waardoor het lager komt te liggen → het eerdere
gebergte stroomt langzaam vol → ontstaan Griekse eilanden
Voor de kust van Griekenland is door de convergente plaatbeweging een subductiezone ontstaan
Gevolg 1: Er is vulkanisme in de binnenboog ontstaan → ‘Vulkanische boog’
- Bv. de vulkaan Santorini die erg explosief is
Gevolg 2: Er is plooiing in de buitenboog ontstaan
- Hierdoor wordt bv het eiland Kreta (een stuk aardkorst) omhoog gedrukt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper patricia:31. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,49. Je zit daarna nergens aan vast.
