In dit document is een erg uitgebreide samenvatting te vinden over de leerstof van de Historische Context: Steden en burgers in de Lage Landen.
Bevat:
Oorzaak-gevolg relaties,
Jaartallen,
Gebeurtenissen,
Begrippen,
Kenmerkende aspecten,
Beeldspraak,
Afbeeldinge.,...
Geschiedenis - Historische Context: Steden en Burgers in de Lage Landen (1050-1700)
Kenmerkende aspecten:
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
17. Het begin van staatsvorming en centralisatie
21. De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat
23. Het streven van vorsten naar absolute macht
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek
25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
1
,§1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)
1 Grote veranderingen vanaf de 11e eeuw
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk (1050-1302)?
Kenmerkende aspecten:
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
Tot het jaar 1000 was West-Europa en agrarisch-autarkische samenleving:
- Agrarisch = landbouw, dus het voornaamste middel van bestaan in West-Europa was toen de landbouw
- Autarkie = zelfvoorziening meeste gemeenschappen in West-Europa. Ze zorgden vooral zelf voor hun
voedsel en producten. Er was wel handel maar op beperkte schaal regionaal, niet internationaal
Vanaf het jaar 1000 werd West-Europa weer voor het eerst sinds het Romeinse Rijk een agrarisch-urbane
samenleving met verstedelijking en een monetaire economie
- Nog steeds landbouw en ambacht komt op, ambachtslieden gaat in de nijverheid werken (spullen maken)
- Handel wordt weer groot
Waardoor ontstaan deze veranderingen? -> door veranderingen die in de landbouw plaatsvinden in de 10 e en 11e
eeuw.
1. Er komt meer landbouwgrond door ontginningen (moerassen drooggelegd, bossen gekapt) en inpolderingen
-> meer ruimte voor landbouw en dus kan de productie omhoog
2. Hogere opbrengsten door technische verbeteringen, zoals een risterploeg -> opbrengsten worden hoger, land
wordt beter gebruikt
3. Efficiënter grondgebruik door drieslagstelsel ipv tweeslagstelsel (steeds 33% van de grond braak laten liggen
ipv 50% zodat de grond niet te uitgeput raakt)
Hierdoor wordt er dus meer voedsel geproduceerd. Maar wat zijn de gevolgen van deze hogere voedselproductie?
1. Hoe meer voedsel, hoe meer mensen -> dus groei van de bevolking
- Minder hongersnood, men blijft langer in leven
- Men leeft gezonder
- Men is sneller geneigd om aan kinderen te beginnen
2. Niet iedereen hoeft langer boer te zijn (verantwoordelijk voor de voedselproductie) -> mensen gaan
specialiseren waardoor ambacht opkomt
3. Toename van de handel (ook over langere afstanden)
- Voedseloverschotten die verhandelt kunnen worden
- Handel van de producten die door ambacht worden gemaakt
4. Toename van het gebruik van geld in de vorm van munten en wisselbrieven
- Doordat de handel over langere afstanden gaat plaatsvinden
- Eerder in de agrarisch-autarkische samenleving was er ruilhandel
Groei bevolking + toename handel = opkomst van de steden
- Boeren produceerden niet meer alleen voor eigen gebruik en voor hun heer, maar ook voor verkoop op
stedelijke markten
- In het noorden ontwikkelt vooral Vlaanderen zich tot één van de meest verstedelijkte gebieden van Europa
(ook noord-Duitse Hanzensteden en noord-Italië verstedelijken erg veel)
2
, 2 Groei van de steden
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk (1050-1302)?
Kenmerkende aspecten:
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Vanaf 11e eeuw: steden ontstaan en groeien op gunstige plekken voor handel en verkeer (bv. Kruispunten van
belangrijke wegen, havens en over land)
Ontstaan handelsnetwerk in Europa
Stedelijke burgerij gaat zichzelf steeds belangrijker vinden en willen hun economische belangen beschermen. De
stedelingen krijgen, bevechten of kopen zelfbestuur in de vorm van stadsrechten bij de hoge adel
Stedelijke burgerij gaat belasting betalen aan deze hoge adel
Voorbeelden van stadsrechten: eigen bestuur, eigen rechtspraak, eigen verdediging, (week)markt houden, tolheffing,
gilden, eigen munt
Steden worden steeds zelfstandiger
Steden vormen het centrum van hun verzorgingsgebied
- Platteland levert voedsel (landbouw) en grondstoffen (ambacht/nijverheid) die in de stad zelf verwerken en
doorverkopen (handel)
In de 12e en 13e eeuw ontstaan er jaarmarkten. Dit is een markt die elk jaar op een vaste tijd wordt gehouden en een
langere tijd duurt. Op deze markt handelen kooplieden uit de omgeving en het buitenland met elkaar. De
jaarmarkten stimuleren dus de internationale handel in West-Europa
Het leven in de stad is ongezond en gevaarlijk (bv. Brandgevaar door houten huizen)
Er sterven meer mensen in een stad dan er geboren worden
Stad heeft constante stroom van nieuwe mensen nodig om bevolking op peil te houden
Door de economische functie van de stad trekken veel mensen naar de stad toe om daar een beter leven te zoeken
Al is iemand die in de stad woont kapitaalkrachtig (veel geld hebben) of kundig (een belangrijke ambachtslied zijn),
kan die een poorter worden: een burger van de stad. Dit was omdat deze mensen belangrijk waren voor het in stand
houden en ontwikkelen van de economie in een stad. Niet iedereen die in de stad woont is een poorter. Alleen de
rijke en belangrijke mensen kunnen dus een poorter worden.
De geestelijken in de stad waren ondanks hun aanzien geen poorters. Zij behoorden tot het gezag van de kerk.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper patricia:31. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,49. Je zit daarna nergens aan vast.
