Dit document geeft u een uitgebreide samenvatting van het handboek 'Oriëntatie op Geschiedenis'. Het boek is geschreven door de heren van Riessen, Rovers en Wilschut. Naast een uitgebreide samenvatting bevat dit document ook duidelijke aantekeningen van de hoorcolleges.
De homo sapien (denkende mens) bestaat zon 200000 jaar. En is geëvalueerd vanuit andere
menssoorten die al 2,5 miljoen jaar leefden. Pas sinds 45000 jaar hebben de homo’s Europa bereikt
vanuit Afrika. In Europa leefde de neanderthalers vernoemd naar het Duitse dorp neanderthal. De
homo’s hebben de soort verdreven en zelfs uitgeroeid. De prehistorie is de tjd aar geen
geschreven bronnen over bestaan
Archeologen delen de prehistorie in verschillende perioden in. 1.paleothicum oude steentjd dit is de
tjd van jagers en verzamelaars. iieu e steentjd tjd van boeren en de middensteentjd aar de
overgang plaatsvond mesolithicum. Het begin en einde van de oude steentjd verschilt per gebied
ant overal te ereld begon het boerenleven op een ander moment. Als archeologen zaken illen
eten over de bepaalde denk ijze heet dit antropologie of etnoarcheologie. Door typen
gereedschap heef men de prehistorie ingedeeld door bijvoorbeeld stenen apens.
Om grote dieren te doden zal men heel goed samen moeten dit deed men door drijfacht en dus de
dieren naar een bepaald punt te drijven. Maar het meesten leefde man van het verzamelen en eten
van karkassen. Voor het rondtrekken moest men een goede kennis hebben van trekdieren en aar
ater as en anneer het koud erd. Men jaagde veel op groot geschut ipv verzamelen omdat een
mens relatef veel hersenvolume heef in vergelijking met het lichaam. Dit kost erg veel energie+ men
heef een groot darmstelsel dit zorgt voor veel energie deze is el kleiner ge orden omdat men veel
vlees ad en dat is makkelijker verteerbaar dan planten en door het koken van plantaardige
producten. Over het jagen is meer bekend omdat er materiaal is blijven bestaan en niet vergaan is.
Midden steentjd ontstond het nomadische leven. Op basis van voedselmateriaal orden de typen
onderverdeeld. Maar dit is scheef ant sommige plekken aren ook bijeenkomstplekken van
verschillende clans. Sommige groepen bleven op 1 plek totdat de bodem as uitgeput. Andere
hadden een basisplek met verschillende kleinere kampen. De rolverdeling as op basis van
lichaamssterkte zo jaagde de man maar dit jagen hebben sterke individuen meer zeggenschap
binnen een groep.
De mensen maakte ook symbolische objecten (30000 jaar oud) zonder een bepaalde functe te
hebben zoals grotschilderingen. Deze symbolen erden gebruikt in tjd van schaarste om
vruchtbaarheid van de mens en dieren te vergroten. De schilderingen aren zeer echt ter ijl men in
het donker te erk ging. En zo eigenlijke de diepste van de aarde om hulp vroeg. Dit symbolisch
denken is iets dat iets anders representeert en is verbonden met taal van klanken.
Het hiernamaals blijkt uit dat men belangrijke personen beter begaafde en vaak dingen meegaf +
rode kleurstof op lichamen smeerde om levende blik te be erkstellen. En men aren kannibalen en
ilde om die manier levenskracht van de dode toe eigenen.
Bg oeren:
,De landbou is ontstaan omdat men aarschijnlijk geen eten meer had en dus zelf dingen van de
natuur ging planten en erachter k am dat dit erkte. Deze revolute heet de neolithische revolute
vernoemd naar de laatste steentjd. Het volk de iatufers leefde in een heel etensrijk gebied en na de
laatste ijstjd erd het gebied zeer voedselrijke bodems dit zorgde ervoor dat men zelf eten ging
telen ant bv de tar e erd niet allemaal door ind verspreid dus men moest ze z are tar e zaden
zelf planten dit zorgde voor akkerbou . En later nam men dieren in bezit om te melken en ol te
gebruiken. De boeren hadden toch een z aar leven: afankelijk van de oogst en geen gevarieerd
eten. De boeren gebruikte andere voor erpen dan jagers en verzamelaars. Sinkels om te oogsten en
andere bijlen om bomen mee om te hakken, maalstenen. Deze zijn ook te onderscheiden in soorten
door de versieringen: bandkeramiek, trechterbeker, klokbeker.
De dorpen bestonden uit opslagruimten, huizen, en huis van de hoofdman die altjd dezelfde groote
hield de andere huizen erden door de jaren heen kleiner. Het bezit erd steeds belangrijker en dat
bestond uit land, huis, poten enz. En zo ontstond ook het erfrecht aarin de vruchtbare jongen
vrou een belangrijke rol innam. De bezitngen leidde tot grote sociale ongelijkheid en grote
opbrengsten ontstonden ander erk zoals priesters e leidinggevenden. Dit leidde ook tot ge eld en
plundertochten op runderen die eten opleverde en betaalmiddel as en ofermiddel.
Steden:
Door rivieren as de grond vruchtbaar en konden boerendorpen enorm uitgroeien. De steden ord
van een ‘oude beschaving’ gesproken omdat men het schrif uitvond en bestuursvormen en
administrate in tegenstelling tot vroegere boerengemeenschappen. In deze gebieden as irrigate
systemen nodig en kanalen tegen de droogte om dit te organiseren aren belangrijke taken vervuld
door belangrijke mannen. Hieruit k am een leider voort: de koning. In Egypte as het bestuur
gecentraliseerd en as er 1 leider over een geheel gebied de farao. Alles as in bezit van de farao en
men erkte op zijn land en moest oogst afstaan. Door de hoge opbrengst k amen er beroepen:
ambacht, ambtenaren, leger en de kooplieden k amen opzeten dit zorgde voor een gelaagde
samenleving (bestaand uit lagen/hiërarchie). Geld as er nog niet en marktjes er as een distribute
economie de oogst erd onderverdeeld aan niet producerende lagen van de bevolking.
3300 V.C erd door de Soemeriers in Mesopotamië het schrif uitgevonden voor administrate. Eerst
aren het streepjes dat erden tekeningen, oorden en non fcte oorden dus bijvoorbeeld
zonden van een zon en een den. En men dou de een stf in de klei en dat heete het spijkerschrif.
In Egypte ontstond het hiërogliefenschrif op muren en papyrus. Zo ontstond een etboek en
geschreven geschiedenis.
Voor alles aar een mens afankelijk van as as een god voor nodig. De vorst as een verlening
van de goden en had goddelijke macht en er aren goden voor de overstroming en de zonsopkomst
enz. de farao as een god de zoon van Ra de zonnegod en het geloof as polytheïstsch. De
Egyptenaren aren constant bezig met het leven na de dood. Een goede dood aan gene zijde (na de
dood) moest het aardse lichaam van de mens behouden blijven en erd en gemummifceerd. Er
k amen eeu ige begraafplaatsen piramides met zeer veel ofers. ater k amen er onopvallende
graven in de Vallei der koningen met Toetanchamon.
DenGrieken
,blz 52 tm 69 om 15:07 en 16:08 16:30 pauze 17:00 klaar
in Griekenland discussieerde men over at de beste regeringsvorm as en in Egypte bv as dit niet
het geval omdat de vorsten naast de macht ook de macht van de goden op aarde representeerde.
Een Griekse polis (statstaat) is een gebied van een eiland of een aantal dorpen niet heel groot. De
Grieken hadden gezamenlijk een soort cultuur aaronder ook de olympische spelen viel ter ere van
Zeus. De staten erden geregeerd door de beste (aristocrate) omdat zij het geld hadden om dingen
aan te schafen zoals paarden om de staat te verdedigen. Zij deden er alles aan om zo’n hoog
mogelijke status te creëren via bv schoonheids edstrijden en hun taken erfelijk maken. Door
droogte en overbevolking verhuisde men uit de staten naar de middellandse zee om daar te onen
en geld te verdienen met handel. En in de staten k am de burgerij opzeten en verdienden veel geld
en kochten ook apens en vochten mee voor de statstaat zo ontstond de falanx (veldslagen) met
achterelkaar staande rijen soldaten (hoplieten). Maar de aristocraten konden het regime niet meer
volhouden en er braken opstanden uit dit leidde tot een oligarchie (leden van de aristocraten en de
nieu e rijke)
Sparta:
Er aren 5 ambtsdragers (ephoren), t ee koningen (legeraanvoerders) geadviseerd door gerousia
(28 oude mannen 60+) en er as vergadering van vrij Spartaanse mannen (30+) (hiervoor erd een
heel traject doorlopen vanaf de 3 jarige leefijd Spartaanse militaire tucht genaamd met allemaal
opgaven en niet thuis onen maar door mannen opgevoed en mensen moeten doden) om te
overleggen over de eerste en de derde.
De t eede stand aren de perioiken (om onenden) vrije burgers zonder politek recht en de derde
stand aren de heloten dit aren slaven.
Athene:
Werd geregeerd door adels raad, 9 gezagdragers (archonten) en oude mannenraad (areopagos) met
oud archonten. En er as een volksvergadering met slaven, atheense vrije man en metoken
(vreemdelingen, vrije zonder burgerrecht). Solon deelde in 594 VR atkka in, in 4 vermogensklassen
(eerste 2 leidde atka en 3de lage functes en 4 had niks alleen de vergadering) dit zorgde ervoor dat
je niet meer regeerde op basis van afomst maar bezit. Verder schafe hij schuldslavernij af (als je je
schulden niet betaalde kon je als slaaf verkocht orden).h hierna k am een tran voor lange tjd en
daarna Peisistratos en zoon Kleisthenes die de democrate in gang zete door alle macht bij de
Atheense mannen neer te leggen omdat zij hem hadden gesteund + raad van 500 voor dagelijks
bestuur + ostracisme (teveel macht oproten). Zo ontstond ook de marathon een man die van 40
kilometer steeds k am lopen om alle vergaderingen bij te onen. Perikeles as een strateeg (leiding
aan het leger) en kon elk jaar opnieu verkozen orden op die manier had hij de leiding binnen de
democrate.
De 5de eeu :
Versloeg athene het groote perzie van koning darius. 10 jaar later erd athene verslagen en
ver oest maar de strijd ging door met de vloot met onder andere de trireme een oorlogsschip
versloegen ze uiteindelijk toch de perzen. Hierna erd athene herbou d en ging de bloei verder van
de kunst en de etenschap.
De peloponnnesischee oorlog:
, Sparta en Athene kregen ruzie met ieder vele bondgenoten on Sparta de strijd en ver oeste het
Athene en hief het onder andere de atheense zeerijk (vloot) op. Door deze nederlaag ging men aan
het denken zoals Perikeles, plato (die vond dat de macht bij de flosofen moesten komen om de
massa 3de stand in bed ang te houden gesteund door de daadkrachtge groep 2 e klasse) aristteles
stelde de politca voor 3 regeringsvormen die met elkaar samen moesten erken (monarchie,
oligarchie of aristocrate en democrate)
In 338 as de onafankelijkheid van de statstaten voorbij ant het erd ingenomen door de
Macedonische koning Filippus. Zijn zoon alexander de grote volgde hem op en ilde de perzen
terugpakken en hij versloeg hen en had een gebied tot aan india en egypte te pakken. Er ont ikkelde
een ereldcultuur rond oost middellandse zee hellenisme van griekse invloed + buitenaf met
hoofdstad alexandria en voertaal grieks.
Kunst en Cultuur
Voor het eerst erd in Griekenland nagedacht over zaken van anneer is een mens gelukkig. Grieken
geloven van oorsprong in myten: over hoe de aarde geschapen is en uit die goden zijn eer de goden
uitgekomen aar men in geloof de goden moeten vereerd orden. Een verschil met andere
gelovige in goden aren griekse goden heel mensenlijk. Ze leken op mensen en gedroegen zich als
mensen. Vanaf de 6de eeu k amen de natuurflosofen opzeten die door observate erachter ilde
komen hoe de natuur erkte.
Bou kunst: na de ver oestng van de perzen gaf perikles de opdracht om op de akropolis een
tempel te bou en die perfect as. De oudste griekse stjl heet Dorisch hierbij staan zuilen (de palen)
als een soort bomen recht onder balk (architraaf), het dak as een 3hoeks vorm (tmpaan). De latere
bou stjlen kregen meer versieringen (ionisch en korinthisch). Bij beelden aren afgeleid van de
Egyptenaren de beelden aren mensen met 1 been voor het andere been en armen stjf langs het
lichaam. Verschil zit hem in dat de Grieken de beelden zo realistsch mogelijk ilden maken dus er
k am be eging in en bv ideaalbeelden hoe een man eruit moest zien. En later erden de beelden
steeds verfjnt.
Filosofe:
Plato as de leerling van sokrats en schreef veel over hem op zoals dat hij de oorlog met sparta
ant men aanvaarde geen algemene normen en aarden zoals rechtvaardigheid. Plato’s ant oord
op relatvisme is dat er 2 erelden zijn een bovennatuurlijke en metafysische aar ij in leven. De
are kennis komt uit de bovennatuurlijke ereld ant in onze ereld veranderd. Aristocrats leerling
van plato hield zich bezig met de natuur dit deed hij door alles goed te bestuderen. Volgens
aristocrats as de mens een sociaal ezen ant alleen kan men niet overleven daarom is een
ideaalmens volgens hem iemand die vaak sprak met medeburgers over zaken die over de
instandhouding van de polis gaan
Rg omeinen:
In 1 uur en 10 min 13 pagina’s
De romeinen namen bijna alles van de grieken over zelfs goden maar 1 verschil as de kunst erken
heel realistsch aren maar het ging meer om het karakter dan de schoonheid. De romeinen aren
heel goed in bou en van dingen bv egen. Een typisch voorbeeld is het romeinse Colosseum aarin
men allemaal romeinse technieken heef ver erkt. De flosofe namen ze over van de grieken en de
flosoof zeno en zijn leer het (stoicisme hierbij moet je zoveel mogelijk je emotes onder controle
houden ant dat leid tot het are geluk). Hierna k am de leer van plato (neoplatonisme). Een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samhilhorst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
