1) Endogene fouten in chromosomen en DNA bij replicatie en celdeling
DNA replicatie fouten
Incorporatie van foute base: DNA polymerases hebben ‘proofreading
activiteit’ + 3’ -> 5’ exonuclease activiteit verwijdert foute base
Replication slippage: veroorzaakt groeien of krimpen van oligonucleotide
repeats zoals CA-repeats of trinucleotide repeats
Fouten van chromosoom segregatie en recombinatie
Fout in aantal chromosomen
Misaligned crossover: wanneer gelijkaardige sequenties aanwezig zijn op een
chromosoom -> aanleiding tot deleties en duplicaties
2) Beschadiging van de chemische structuur van DNA
Endogene beschadiging
Hydrolytische schade: verwijdert basen van de suiker + aminogroepen van de
basen -> onvermijdbaar in waterig milieu
Oxidatieve schade: mitochondriën genereren ROS (Reactive Oxygen Species)
die chemische reactie aangaan met DNA (basen en suiker-fosfaat
ruggengraat) -> basen worden veranderd + paren soms anders DNA
breuken
Afwijkende DNA methylatie: S-adenylmethionine is methyldonor die soms
ongewenste methylatie van DNA kan veroorzaken basen worden
veranderd + paren soms anders
Exogene schade: mutagenen
Chemicaliën:
- intercalerende agentia: voegen zich tussen basepaar -> verstoren DNA
dubbele helix -> veroorzaken frameshift mutaties
- base-analogen: worden geïncorporeerd in DNA -> kunnen paren met
andere basen
- stoffen die basen veranderen: vb. nitriet: reageert met cytosine dat
verandert in uracil dat paart met adenine -> basepaarsubstitutie
- stoffen die DNA chemische beschadigen: 4 types chemische beschadiging
1. Breuk in streng: breuk in fosfodiëster binding – enkelstrengige
breuk met beschadigingen van uiteinden – dubbelstrengige
breuk
2. Base deletie: hydrolyse van N-glycosidische binding zodat base
van suiker verdwijnt
3. Base modificatie
4. Base cross-linking: covalente binding tussen 2 basen -> op
dezelfde streng (=intra-streng) of op complementaire strengen
(=inter-streng)
Straling: X-stralen, UV-stralen
- Ioniserende straling hogere energie: dringt diep in weefsels -> gamma
stralen en X stralen breuk in DNA, herstel vaak niet perfect
, - Niet-ioniserende straling lagere energie: dringt niet diep in weefsels
(alleen huid) -> UV straling vormt pyrimidine dimeren, vooral T
DNA herstel
Schade aan 1 DNA streng -> herstel op basis van niet-beschadigde streng -> 4 categorieën:
Base excision repair
Herstel gemodificeerde base
Herstel suiker zonder base
Nucleotide excision repair
Herstel grote fouten die de helix, replicatie of transcriptie verstoren -> stuk met fout wordt
eruit geknipt
Subvorm: transcription-coupled repair: geactiveerd bij het stilvallen van RNA polymerase op
de beschadiging
Single strand break repair
Herstel eenvoudige nick door ligase
Herstel suiker via variant base excision repair
Base mismatch repair
Herstel fouten in DNA replicatie die niet zijn opgemerkt door proofreading:
Base mismatchen door incorporatie van foute base
Kleine inserties of deleties door replication slippage
Schade aan beide strengen op dezelfde plaats:
Double strand breaks: homologous recombination (=HR) mediated DNA repair
Homologe intacte streng nodig (vb zuster chromatide of maternale chromosoom)
Uitgevoerd na DNA replicatie en voor celdeling
5’ kant getrimd -> sequentie verder maken voorbij breuk (opnieuw complementair) -> wordt
helemaal hersteld ookal zijn uiteinden beschadigd
Wordt gebruikt bij crispr-cas: dubbelstrengige breuken induceren op gekozen plaats ->
sequentie gaat veranderen hoe jij wilt
Double strand breaks: nonhomologous end joining
Directe ligatie van breuken, geen homoloog templaat nodig
Soms verlies of insertie nucleotiden
Interstrand cross-links: HR en Fancomi anemia DNA repair pathway
Veel C->T mutaties: gemethyleerde C heeft probleem -> muteert naar T ipv U -> wordt niet
opgespoord door DNA herstel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehulselmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
