Deze samenvatting van cultuurwetenschappen is gebaseerd op de vakfiche van de examencommissie voor het jaar 2018 en 2019.
Het is een uitgebreide samenvatting waarin alle aspecten aanbod komen.
De voornaamste bron voor deze samenvatting is de wereld van Sofie.
1. Begrippen en verbanden
WAARDEN
waarden zijn algemene, abstracte richtlijnen die zeggen wat een
bepaalde groep als goed en juist beschouwt
waarden zijn dus maatstaven waarmee we het eigen gedrag en
dat van anderen beoordelen
waarden drukken uit wat we
- waardevol
- belangrijk
- nastrevenswaardig vinden
� waarden zijn het product van de interactie tussen leden van een bepaald
samenlevingsverband
ze vormen de kern van de cultuur
Bol : cultuur
bol is de cultuur en de cultuur wordt gevormd door waarden
WAARDOOR
≠ groepen en maatschappijen
≠ waarden hebben
Waarden zijn :
- Abstract (geen duidelijk herkenbare vorm)
- Algemeen
Bij ons (Westerse cultuur) zijn vooral waarden als … belangrijk
- Assertiviteit : omgang met andere mensen
- Individualiteit : eigenheid
- Competitie : meten van kracht tussen verschillende partijen
Waarden worden op diverse manieren uitgedrukt
- verhalen
- schilderkunst en traditie
(voorbeeld : hoe zou het komen dat rolstoelgebruikers in bepaalde gebouwen
kunnen? Dit heeft te maken met de waarden die wij belangrijk vinden)
de waarden van een samenleving beïnvloeden in meer of mindere maten elk
mogelijk aspect van de samenleving en de cultuur
1
,NORMEN
het zijn concrete gedragsregels die zeggen hoe we ons moeten gedragen in
bepaalde situaties
Normen zijn concreter dan waarden
Waarden geven aan wat nastrevenswaardig is EN
normen zeggen hoe we deze na te streven waarden moeten bereiken
Normen zijn met andere woorden instrumenten om waarden te
verwezenlijken
DUS uit bepaalde waarden vloeien normen voort
Waarde : eerlijkheid dan is de
norm : niet liegen, niet frauderen
DUS
= normen geven weer hoe de groep/maatschappij verwacht dat iemand zich zal
gedragen
Twee verschillende soorten normen
= normenstelsels
= het gaat hier om een geheel van waarden en normen
Voorbeeld Dit zijn echte wetten. Ze bepalen wat
op een bus geef je je plaats aan een volgens de wet :
bejaarde - Mag
: het gaat om wat als beleefd en - Niet mag
normaal wordt beschouwen - En moet
Ze gelden voor IEDEREEN
Je wordt hier NIET voor gestraft
MAAR je kan wel sociale gevolgen overtredingen worden gestraft
hebben of merken zoals uitsluiting Voorbeeld
door de eigen groep met boetes of gevangenisstraf
Waarom?
= de straf is bedoeld om
overtredingen te ontmoedigen
in een democratische samenleving hebben de burgers het recht om
- niet akkoord te zijn met de juridische normen en
- te streven naar betere of andere wetten
DIT gebeurt dan wel via een democratische weg
2
,» verbanden leggen tussen waarden en normen
Waarden
Normen
Normen zijn afgeleid uit waarden
DUS waarden leiden tot specifeke normen
� bepaalde waarden worden als waardevol beschouwd en worden dan zo
omgezet in normen
DUS waarden gaan eigenlijk vooraf aan normen
» verbanden leggen tussen waarden en de tijd waarin ze ontstaan zijn
Waarden zijn subjectief : het zijn aspecten die door mensen als waardevol of
belangrijk ervaren worden
� iedere mens heeft een persoonlijke opvatting over wat belangrijk is
PERSOONLIJKE WAARDEN
Zelf vormen we een bepaalde waardenhiërarchie
: waarden die we het belangrijkste vinden staan bovenaan in onze
“lijst”
Deze persoonlijke waarden worden bepaald door de omgeving
waarin we opgroeien
door de invloed van de :
- cultuur
- het gezin
- klimaat
- contact met anderen
= ontstaan een aantal waarden
Persoonlijke waarden zijn veranderbaar
: elke levensfase brengt nieuwe waarden
met zich mee
voorbeeld
zo zal voor een puber de waarden
competitie en acceptatie een grotere rol
spelen dan voor de vijftiger
� het aantal persoonlijk waarden neemt
toe naarmate we ouder worden
3
, In eerdere levensfasen zijn we meer afhankelijk van het oordeel van anderen en
het afmeten van onze waarden aan anderen
INTERACTIEVE WAARDEN
Interactieve waarden zijn waarden die een rol spelen
bij de één-op-één interactie met anderen
Het zijn waarden die we willen uitdrukken naar
anderen EN
die we vervult willen zien in het contact met een
ander
Voorbeelden hiervan zijn : aandacht en waardering.
In interactie met anderen kunnen we een aantal
waarden invullen die we niet kunnen invullen als individu
DAARNAAST is de mens een sociaal wezen, dat een meerwaarde ervaart in het
contact met anderen
CULTURELE WAARDEN
Een cultuur bestaat uit een set van waarden en normen die door een bepaalde
groep gedeeld worden
� Elke groep heeft zijn eigen set van waarden en normen.
Hoe ontstaan deze waarden in een maatschappij?
= Deels worden deze opgeschreven maar vaak ontstaan ze ook onbewust
De waarden uit onze maatschappij zijn vaak gebaseerd op :
- de Christelijke moraal en
- de flosofe uit de oudheid
Vaak neemt men waarden over van dominante krachten.
Het Christendom is in Europa de dominantste godsdienst OMDAT veel Romeinse
keizers in hun tijd het Christendom als de staatsgodsdienst maakte
Wat zorgt voor de verandering van de waarden in de maatschappij?
≠ oorzaken
Waarden evolueren constant door contact met andere culturen
MAAR ook door generatieconficten
bijvoorbeeld : Jongeren gaan de waarden van de oudere generatie in vraag
stellen en (tijdelijk verwerpen) er komt telkens een reactie van de nieuwe
generatie op de oude generatie
WAARDOOR waarden veranderen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LynFeyens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
