Kennistoets 3.2. G&P + M&O
Gezondheidsbevordering en prevente
3.1 Prevente en gezondheidsbevordering in de GG
1. Uitleggen wat de preventeve taak van de verpleegkundige is bij zorgvragers met psychische
stoornissen
Health concept van Lalonde= gezondheidsdeterminanten (factoren die van invloed zijn op
gezondheid en ziekte) gezondheidsprobleem centraal, analyse gezondheid(sprobleem), risico
verminderd, gezondheid verbeterd
Endogene persoonsgebonden= factoren die zich afspelen in menselijk lichaam genetsch
en verworven (niet-aangeboren)
Leefstjl en gedrag= manier waarop iemand zelf invloed kan hebben op zijn gezondheid
Extern milieu= buiten menselijk lichaam fysieke (bv. voetbalveld) en maatschappelijke (bv.
voetbalteam) omgeving
Medische zorg en prevente= gezondheidsvoorzieningen (ter behandeling/prevente)
Preventeve taak verpleegkundige= signaleren en voorkomen, zo vroeg mogelijk stadium aanpakken
van gezondheids- en/of daaraan gerelateerde bestaansproblemen en de gevolgen hiervan, ter
voorkoming van erger, risico’s voor de (geestelijke) gezondheid, het dagelijks functoneren en
eventuele complicates te verminderen informateverschafng over specifeke individuele
onderwerpen om fysieke, emotonele problemen te beperken en/of te voorkomen en goede
leefgewoonten te bevorderen, zowel groeps- als individueel gericht
2. Uitleggen welke algemene barrières er zijn ten aanzien van gezondheidsbevordering in de GGZ
ASE model= attude, sociale invloed en eigen-eeectviteit, waarom doen mensen zoals ze doenw
Vergelijkbaar met TPB- model (Amerikaans), ASE op gebaseerd
Redenen aangeven waarom zij zich op een bepaalde manier gedragen
Gedrag= model van rechts naar links lezen, uitgangspunt
Intente= van plan zijn iets te veranderen, zonder geen succes bv. 30 min/dag bewegen
Attude= houding ten opzichte van verandering positef (ftter)/negatef (moe worden)
Subjecteve normen/sociale invloed= manier waarop je je iets aantrekt van omgeving
sociale druk/steun
Eigen eeectviteit= eerder opgedane ervaringen en fysieke gesteldheid van belang, denk je
dat je het aan kunt niet kan/gaat lukken
Vaardigheden= die je nodig hebt voor bv bewegen van belang, maken inschatng over
haalbaarheid van het gedrag bv. motorische vaardigheden
Barrières= zorgt ervoor dat intente niet kan worden omgezet tot juiste gedrag (slecht weer)
3. De essente van signaleringsplannen verwoorden met behulp van een voorbeeld
Signaleringsplan= methodiek die ervoor zorgt dat het optreden van psychische crisis in de toekomst
wordt voorkomen vroege voortekenen, vroeg signalering, vroege interventes
, Beschrijving vroege voortekenen van een crisis in afzonderlijke fasen
Beschrijving wat cliënt, sociaal netwerk en groepsleiders het beste kunnen doen bij
dreigende crisis in afzonderlijke fasen die aan een crisis voorafgaan
Uitganspunten
-Belevingswereld cliënt is vertrekpunt, aansluitng
-Plan op maat= individueel opgesteld, geen standaard signaleringsplan ontwikkeld
-Hiermee werken is een gezamenlijke actviteit van cliënt, sociaal netwerk en groepsleider
-Behoef voortdurend bijstelling
-Positef waarderende houding van de hulpverlener
Voorbereidende fase= voorbereiding opstellen signaleringsplan, bepalen werkwijze
-Uitleg geven over doelstelling= informeren in begrijpelijke taal bereidheid
-In begrijpelijke taal uitleggen wat signaleringsplan inhoud en wat vroege signalen en
interventes zijn
-Uitleg geven over stappen die gevolgd moeten worden om het op te stellen en er eeectef
gebruik van te maken voorbereiding, inventariseren van vroege voortekenen/interventes,
opstellen signaleringsplan
-Bespreek mogelijke positeve eeecten wat signaleringsplan oplevert
-Uitleg over bijdrage die elke doelgroep kan leveren
-Nagaan of cliënt etc. informate uit introducte-gesprek goed begrepen heef
Inventarisatefase= goede beschrijving van vroege voortekenen van cliënt centraal,
reconstructe maken van eerdere decompensate, gebruik meerdere informatebronnen
-Informate van behandelaar en collega groepsleiders= punten die voor groot deel insteek
van interview en observates zullen gaan bepalen beschrijf motvate, ziekte-inzicht en
acceptate gezondheidsprobleem
-Informate cliënt zelf= doelstelling/werkwijze uitleg, inventarisate naar vroege voortekenen
(omschreven in termen gedrag) benoem belangrijkste 5 voortekenen
o Fase 0= situate is normaal/stabiel (evenwicht)
o Fase 1= voorteken is licht tot matg aanwezig (dreigende crisis)
o Fase 2= voorteken in ernstge mate aanwezig (decompensate
-Informate van sociaal netwerk
-Weergeven in overzicht inventarisate vroege voortekenen= doel om te komen tot
overeenstemming over belangrijkste vroege voortekenen, gradates ernst aangeven
Opstellen en monitoren= aan de hand van 5 gekozen vroege voortekenen actes formuleren
die ondernomen moeten worden wanneer voortekenen optreden actes door cliënt zelf,
actes door sociaal netwerk en groepsleider
-Actes formuleren
-Plan een afspraak om voor gekozen vroege voortekenen, actes te plannen, uitleg geven,
vraag aan welke actes ze zelf kunnen meehelpen
-Stel in samenwerking signaleringsplan vast, maak gezamenlijke afspraken over ieders
bijdrage
-Schrifelijk vastleggen met wie cliënt etc. contact kan opnemen wanneer vroege
voortekenen optreden, wanneer evaluate momenten zijn, gepland en vastgelegd
-Evaluate procedure wordt zoveel mogelijk afgestemd op bestaande protocollen instelling
-Verspreiden aan alle betrokkenen
3.2. Gedragsverandering en begeleiding bij zorgvrager met angststoornis
1. Een psychisch gezondheidsprobleem (angststoornis) analyseren m.b.v. het model van Lalonde
Zie geneeskunde les over angststoornissen, model van Lalonde in doel 2 van les 3.1. hierboven
Voorbeeld= depressie relate met de endogene gezondheidsdeterminant persoonlijkheidskenmerken.
Ook de exogene gezondheidsdeterminant sociale omgeving speelt een rol, zoals gezinsproblemen,
sociale relates, sociale kwetsbaarheid, (vroege) life events, werkbelastng en stress, SES en
, huishoudensamenstelling. Ten slotte speelt ook de exogene gezondheidsdeterminant fysieke
omgeving een rol, met milieufactoren zoals micro-organismen
2. Aanknopingspunten voor gedragsverandering verwoorden bij zorgvragers met een angststoornis
Aanknopingspunten gedragsverandering= met behulp gezondheidsbevordering/voorlichtng
3. De rol van de verpleegkundige toelichten bij secundaire en tertaire prevente bij zorgvragers met
angststoornissen
Gezondheidsbevordering= mensen aan te zetten tot ander, gezonder gedrag, kern voorlichtng
Gezondheidsvoorlichtng= persoon motveren om zich ander, gezonder gedrag eigen te maken en zijn
leefstjl te veranderen zelfmanagement ondersteunen
Intentoneel= veranderen ongunstg gedrag dat gezondheid schaadt in een leefstjl die de
gezondheid ondersteunt, hier ligt accent op binnen verpleegkunde
-Door middel van voorlichtngsintervente poging gedaan om leefstjl te buigen in een voor de
gezondheid gunstge richtng, ander gezonder gedrag eigen maken
-Bewuste verandering in kennis, attude en gedrag zonder dat er sprake hoef te zijn van
behoefe bij patënt
Faciliterend= kennisoverdracht of kennisvermeerdering bij leden van de doelgroep
-Gaat alleen over verstrekken van informate, moet aan aantal voorwaarden voldoen
-Informate vrijblijvend gegevens, zelf kiezen of patënt op informate ingaat
-Informate is objectef, bestaat uit ongekleurde, juiste informate waarop patënt kan
bouwen
-Informate gebaseerd op veronderstelde informatebehoefe van patënt
-Behoefe aan kennis bij ontvanger
-Betekenis voor verpleegkundige= accent op intentonele gezondheidsvoorlichtng, coachen
patënten in veranderen van leefstjl en van ongunstg gezondheidsschadend gedrag, richten
op optmaliseren van leefstjl en gedrag, gezondheid bevorderd langdurige
gedragsverandering, faciliterend alleen ter ondersteuning
Systematek= essenteel, grondige analyse gezondheidsprobleem, kijken naar factoren die
leefstjl en gedrag bepalen, vormen input op basis waarvan gezondheidskundige intervente
wordt ontwikkeld, afgesloten met evaluate
Doelgerichtheid= op basis van gegevensverzameling formuleren van relevante doelen voor
zorg en behandeling, doel voor ogen met interventes optmaliseren, kansen op gezondheid
optmaliseren, doelen gericht op korte, middellange en lange termijn (grote doelgerichtheid)
Planmatgheid= gedrag bennvloeden zodat nieuwe gedrag blijf vol te houden
gedragsbehoud, doorlopend proces volgens plan, patënt gedrag veranderen bij zien
voordelen, kan omgaan met bemoeienissen en benodigde vaardigheden bezit planmatg
uitgevoerde intentonele voorlichtng is een voorwaarde om doelen gedragsverandering- en
behoud te bereiken
Interventon mapping= protocol om stapsgewijs op basis van evidence middels
literatuuronderzoek een gezondheidskundige intervente te ontwikkelen en uit te voeren,
kijken naar oorzaken probleem, onderscheiden risicogroepen, risicogedragingen,
gedragsdoelen bereiken
-Eeectef protocol om gezondheidskundige interventes te ontwikkelen en daarna uit te
voeren aan de hand van implementateplan
-Gebruik theorieën en resultaten van onderzoek, evidence-based werken
-Overeenkomsten met PRECEED/PROCEED-model= planmatgheid als sleutel tot succes
eeecteve gezondheidsbevordering/voorlichtng, starten vanuit analyse
gezondheidsprobleem, proberen dit op te lossen, proces, concretseren gezondheidskundige
intervente gebeurt door regelmatg terug te gaan voorgaande stap (nieuw inzicht ontstaat)
