Hoorcollege 1A – dinsdag 6 februari 2024.
Inleiding strafvordering en EVRM.
Actieve rol van de rechter, magistratelijke rol OM, regeling rechtsmiddelen.
Magistratelijke rol OM
Komt uit een inquisitoir stelsel. Zijn nu gewoonweg leiders opsporing. Vanwege leiden
opsporingsonderzoek bepalen zij wat de rechter op het bord legt.
OvJ dient de materiële waarheid na te streven en dient oog te hebben voor gerechtvaardigde
belangen verdachte.
Rechtsmiddelen
Hoger beroep > nieuwe behandeling. Gaat niet zozeer om de vraag of de eerste rechter een
juiste beslissing heeft genomen. Volledig inhoudelijke behandeling. In praktijk is dit anders,
voortbouwend appel. Onderzoek ter terechtzitting te beperken tot degene die in HB komt.
Verdachte komt in HB en wordt gevraagd waarom hij in HB is. HB kan vooral worden gebruikt
voor onderzoek naar bezwaar verdachte. Niet alle vragen hoeven dan bijvoorbeeld te worden
doorlopen ten tijde van de behandeling.
Cassatie.
Herziening ten voordele > als blijkt dat het anders is gedaan dan de rechter dacht en kon
weten is er mogelijkheid te herzien.
Herziening ten nadele > kan onder zeer bijzondere omstandigheden. Hoe goed wordt ne bis
in idem dan gewaarborgd?
Positieve verplichtingen
Hof leest soms verplichtingen in de artikelen. Staten moeten zich niet onthouden, maar juist
inspannen.
1
,Hoorcollege 1B – 9 februari 2024.
Voorbereidend onderzoek.
Piramide: rechter, OvJ, opsporingsambtenaar.
Algemene taakstelling is voor lichte bevoegdheden voldoende, maar bij zwaardere taken is expliciete
bevoegdheid benodigd.
Artikel 3 Politiewet kan best vroeg aan de orde zijn, al bij hulpverlening. Niet strafrechtelijk.
Strafrechtelijke context zonder verdenking is wel strafrechtelijke handhaving, maar nog niet
toepassing Sv. Ook bij schaduwarresten.
Nu is opsporing naar voren gehaald, verdenking losgelaten.
Zodra wordt gehandeld met strafrechtelijk doel: verbaliseren. Controleerbaar maken. Ruim
opsporingsbegrip.
Voorbereidend onderzoek houdt op als ott begint. Opsporing kan gewoon nog doorgaan voor
bijvoorbeeld nieuw bewijs.
359 beperkt tot vooronderzoek. Andere gevallen speciale oplossing.
Klassieke opsporing > naar aanleiding van een strafbaar feit. Nog geen verdenking maar reactie. Hoeft
alleen niet meer, dicht tegen bestuurlijke controle aan.
Repressieve controle > preventieve aard.
Proactieve opsporing > voorbereidingen in bepaalde sectoren. Plaatsvinden strafbaar feit is geen
vereiste.
Inlichtingenwerk > inlichtingenwerk. Wat criminele inlichtingen doet. Als rechter in strafdossier
stukjes criminele inlichtingen hebt met veel zwarte strepen. Duidelijk waarom verdachte naar voren is
gekomen.
Verkennend onderzoek >
2
,Hoorcollege 2A – dinsdag 13 februari 2024
Rechter/OM
Je kan als OM Forumshoppen. Aan meer plekken te koppelen. In bepaalde regio’s strenger en daar
aanhangig. Competentieregels laten dat open. In Nederland is het voorzienbaar. Hof is niet heel
streng hierin, maar als duidelijk inhoudelijke vormvereisten niet zijn nageleefd is dat een ander
verhaal.
Hof heeft alle begrip voor verplaatsen strafrecht naar bestuursrecht. Iemand moet kans hebben bij
tribunaal kunnen komen.
Rechter vs buitengerechtelijke afdoening
Geen probleem volgens Hof, mits je uiteindelijk wel naar de rechter kan.
Wat als toch wordt gedagvaard als er sprake was van bestuurlijke boete, transactie, voorwaardelijk
sepot of strafbeschikking? Geen ne bis in idem, telt alleen als rechter tot 1 e materiële vraag is
gekomen.
Als onverhoopt niets is geregeld, kan terug worden gevallen op algemene beginselen van behoorlijk
procesrecht.
Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter
EU Hof stelt als fundamenteel.
Criteria independent > onafhankelijk. De manier waarop mensen worden aangesteld. Eist wel
kwaliteitscriteria. Ook als het door het bestuur is kan dat door beugel. Als dat het parlement is, ook.
De lengte van de Benoeming zegt het Hof over dat levenslang het best erbij past, maar is geen
voorwaarde.
Het mag niet zo zijn dat manier waarop de rechters werken, dat hij blootstaat aan druk van buitenaf.
Ook druk van binnenuit mag niet. In iedere rb staat wel iemand aan het hoofd. Het is lastig om
iemand te sturen. Niet als collectief, maar ook als individuele rechter.
De vertrouw wekkendheid van de vertrouwelijke vorm is enorm.
Criteria impartial > onpartijdig.
Subjectief > was de rechter bevooroordeeld. Was die vijandig of gekozen door mensen die verbonden
zijn aan de zaak. In allerlei vormen mogelijk.
Objectief > los van hoe iemand erin staat. Schijn, objectief.
Situatie in Nederland
Rechter zei dat hij het wel snapte toen iemand weg wilde tijdens zaak, advocaat vond dit raar. Heeft
niet geleid tot wraking.
Functiecumulatie
Is soms wettelijk geregeld.
3
, Op grond van artikel 6 EVRM is iedereen die wordt verdacht van een strafbaar feit gerechtigd om
eerlijk en publiekelijk gehoord te worden binnen een redelijke termijn, door een onafhankelijke
rechter, vastgesteld bij recht.
‘Tribunal’= juridische functie, onafhankelijk.
Je dient toegang te hebben tot een juridisch orgaan dat volledige jurisdictie heeft.
Buitengerechtelijke afdoening:
1. Bestuurlijke boete > bestuursrecht.
2. Transactie > 74 Sr. Hier wordt eigenlijk gezegd: indien u niet verder met het strafrecht te maken wil
hebben (vervolging voorkomen) dan moet u deze boete betalen. Dit is eigenlijk het vermijden van
vervolging. Speelt zich al wel af binnen het strafrecht.
3. Voorwaardelijk sepot > 167/242 Sv. Lijkt op transactie. Ze gaan er dan niks mee doen, onder
bepaalde voorwaarden. Er wordt een aanbod gedaan strafrechtelijke vervolging te voorkomen.
4. Strafbeschikking > 257 e.v. Sv. Is sinds een tijdje ook erbij. Voor burgers is het gewoon een boete,
maar wordt juridisch tot vervolging gerekend. Dat is bijzonder. Er is eigenlijk sprake van vervolging
waarin de eindbeslissing door OM wordt genomen: rechter in eigen zaak. Wat kan gebeuren is dat
het door elkaar gaat lopen. Transactievoorstel gedaan, maar ook dagvaarding uitgegaan of
bestuurlijke boete is opgelegd. OvJ zegt ook te willen gaan vervolgen. Ne bis in idem beginsel is
waarborg: je mag niet twee keer worden vervolgd voor hetzelfde strafbare feit. Kan ook voorkomen
worden door una via: wetgever zegt dan dat er wordt gezorgd dat cumulatie wordt voorkomen. Als
het 1 wordt gedaan, is het ander automatisch uitgesloten.
Buitengerechtelijke afdoening is prima, maar je mag de weg van de verdachte naar zijn
gegarandeerde rechter niet afsluiten. Als de verdachte het niet eens is met bijvoorbeeld een
beschikking, dan moet de verdachte zich kunnen wenden tot de rechter. Als er sprake is van criminal
charge, dan heeft de verdachte altijd recht op een tribunal.
Als je recht hebt op een rechter, dan moet de rechter ook wat voorstellen: full jurisdiction wat
beschikkingsbevoegdheid inhoudt. Het mag niet zo zijn dat je als land iure de toegang tot de rechter
openstelt, maar de rechter dan volledig gebonden is aan feitenvaststelling zoals die buitengerechtelijk
is gedaan.
Buitengerechtelijke afdoening heeft veel vormen, maar dat is ook afhankelijk van de definitie van
buitengerechtelijke afdoening.
Bij bestuursrecht is het bijvoorbeeld een voordeel dat je buiten registratie van justitiële feiten blijft. Je
kan ook kiezen voor bijzonder traject, zoals bijvoorbeeld het verkeersrecht. Hier is half bestuursrecht
aan de orde, en een tintje strafrecht speelt mee.
Rechter > onafhankelijk en onpartijdig.
Onafhankelijk van andere staatsmachten.
EHRM eist niet 1 type staatsbestel.
‘Independent’-criteria:
1. The manner of appointment of its members and
2. The duration of their term of office;
3. The existence of guarantees against outside pressures’
4. Whether the body presents an appearance of independence.
Independent ziet op hoe de leden van de zittende rechterlijke macht worden benoemd. Volgens
EHRM mag dat ook best door administratie gebeuren en zeker ook door parlement. Het is niet
4
