Aantekeningen college 1
Normale en afwijkende ontwikkeling: algemeen
kader
Doelen van het vak:
wetenschappelijke modellen te beschrijven waarin de mogelijke
verklarende en in standhoudende factoren van ontwikkelingsstagnatie
uiteengezet worden;
verschillen in de ontwikkeling van kinderen en ontwikkelingsstagnaties te
duiden en verklaren op basis van wetenschappelijke modellen;
het effect van vroege stagnaties op het beloop van de ontwikkeling van
kind tot volwassene te beschrijven;
het effect van ontwikkelingsstagnaties op opvoeding en systeem te
beschrijven & omgekeerd: het effect van omgeving op
ontwikkelingsdomeinen van het individu te beschrijven.
Tentaminering:
Gesloten vragen en invulvragen. Let op! De gesloten vragen kunnen vragen zijn
waarbij er meerdere antwoordopties mogelijk zijn. De invulvragen zijn vragen
waarbij je zelf een antwoord in moet vullen, maar wel korte antwoorden.
Wat is ontwikkelingspsychopathologie?
Wat is het verschil tussen normaal en abnormaal?
Normaal kan verschillende definities hebben:
normaal = geen noodzaak om iets te doen, de afwezigheid van stoornissen,
een statistisch gegeven of een ideale of gewenste toestand. Wat dit vak
vooral als definitie neemt is
een succesvolle adaptatie.
Abnormaliteit is dan geen succesvolle adaptatie.
Wat is het Rosenhan’s experiment?
Aantekeningen college 1 1
, Rosenhan deed een experiment en liet 8 gezonde mensen opnemen.
Opname van 8 gezonde pseudopatiënten in psychiatrische klinieken
door het faken van auditieve hallucinaties (stemmen die zeiden: leeg,
hol, dreun)
Allen opgenomen en gedwongen tot slikken van antipsychoticum als
voorwaarde voor ontslag & 7/8 geclassificeerd met ‘schizofrenie in
remissie’ bij ontslag
Gemiddelde duur opname: 19 dagen, terwijl ze de opdracht hadden
gekregen om zich na de aanmelding compleet normaal te gedragen.
Alsnog moesten ze 19 dagen blijven!
Dit waren dus volstrekt gezonde mensen, die alleen de opdracht hadden
om met de aanmelding te zeggen dat ze stemmen hoorden, maar daarna
helemaal normaal te doen. Dit heeft de wereld van de psychiatrie laten
schudden en er werd de vraag gesteld: zitten de mensen in die instellingen
wel op hun plaats?
De psychiatrie wilde een nieuwe kans om te laten zien dat ze het wel goed
konden doen. Ze hebben rond de 200 nieuwe ‘patiënten’ laten screenen;
personeel van het psychiatrisch ziekenhuis ‘ontdekte’ 41 pseudopatiënten,
dus patiënten waarvan ze dachten dat ze ‘’nep’’ een stoornis nadeden.
Maar dit waren mensen die écht last hadden van een stoornis en dus écht
patiënt waren. Dus hierbij hadden ze mensen die wel iets hadden
aangemerkt als niets hebbend → omgekeerde als de vorige keer!
Science: ‘on being sane in insane places’
We moeten ons dus heel goed afvragen: wat hoort bij de normale
ontwikkeling en wat is afwijkend gedrag? Een verkeerde diagnose kan heel
impactvol zijn.
Welke terminologie gebruiken we?
Pathologie = ziektes diagnosticeren, verloop van ziektes
Psychopathologie = geestelijke stoornissen, deelgebied van de
psychologie en psychiatrie
Ontwikkelingspsychopathologie = kinderen die tegen problemen
aanlopen, dus specifiek kinderen en jeugdigen die in ontwikkeling zijn. Daar
valt nog winst te behalen, deze kinderen kunnen nog groeien en optimaal
gestimuleerd worden in hun ontwikkeling.
Aantekeningen college 1 2
, Welke mensen werken in dit vakgebied?
Psychologie = de studie van het bewustzijn, de kunde van de ziel. Een
psycholoog mag geen medicatie voorschrijven, is geen arts.
Psychiatrie = diagnosticeren en behandelen van mensen met psychische
symptomen. Dit gaat gepaard met lijden. Een psychiater is een arts en die
mag medicatie voorschrijven.
Orthopedagoog = hetzelfde als een psycholoog, maar heeft specifiek een
belangrijke focus op de omgeving, dus de opvoeding binnen een gezin of
op school.
Dus wie hebben expertise op het gebied van psychopatholotie bij kinderen?
Zowel een orthopedagoog als een kinder- en jeugdpsycholoog als een
kinder- en jeugdpsychiater. De orthopedagoog heeft in het bijzonder kennis
over de atypische ontwikkeling van kinderen, waarbij opvoeding en
omgevingsfactoren centraal staan.
Welke gebieden zijn belangrijk in de ontwikkeling?
taal verwerven
motoriek ontwikkelen
sociaal vaardig worden
Verstoorde, afwijkende ontwikkeling = de normale ontwikkeling is
verstoord. Het gedrag is niet meer passend bij het niveau van ontwikkeling
van een kind. Dus: afwijkend gedrag is afhankelijk van het moment dat het
kind het gedrag laat zien.
Hoe ontwikkelt een kind zich normaal gesproken?
Belangrijke vragen hierbij zijn:
hoe ontstaat gedrag? hoe ontwikkelen de cognitieve
vaardigheden?
hoe wordt een kind volwassen?
wat is van invloed op de
hoe leren kinderen?
ontwikkeling van een kind
hoe ontwikkelt de
persoonlijkheid zich?
Onze taak als orthopedagoog is om een gedrag goed te omschrijven, zodat
we een goede onderbouwde afweging kunnen maken of het gaat om
Aantekeningen college 1 3
, normaal of afwijkend gedrag. Daarnaast moeten we gedrag ook kunnen
verklaren: waarom gedraagt een kind zich anders? Daarna kan je proberen
daarop in te spelen en het proberen te veranderen.
Wat is de betekenis van de woorden stoornis, beperking en handicap?
Stoornis = er is sprake van een lichamelijke afwijking, dus een lichamelijke
hersenafwijking.
Beperking = als iemand iets niet kan door deze stoornis.
Handicap = een maatschappelijke rolvervulling wordt beïnvloedt door de
beperking.
Wat is het ontwikkelingsmodel?
Ontwikkelingsmodel: psychopathologie ontstaat door de interactie van de
verschillende variabelen op een bepaald moment, maar ook door de tijd
heen.
Bronfenbrenner stelt dat er verschillende lagen zijn, die een kind
beïnvloeden:
1. Biologische context - Genetica, hersenchemie en –structuur,
neurologisch en neuropsychologisch functioneren, temperament
2. Individuele context: - Persoonlijkheid, cognitie, emoties, verwachtingen
3. Familie context: - Achtergrond moeder én vader, opvoeding
4. Sociale context: - Relaties buiten de familie
5. Culturele context: - Etniciteit, religie, SES
Leerproblemen, concentratieproblemen, sociale problemen (geen vrienden)
en emotionele problemen (angstig gedrag) zijn probleemgedragingen
Aantekeningen college 1 4
