Algemeen
- Mammalia hebben specialisatie om vrucht te voeden
o Prenataal = placenta
o Postnataal = melkklier
- Functies lacteren en zogen
o Moeder-jong binding
o Overdracht passieve immuniteit
o Stimulatie ontwikkeling jong
Melkklier (geheel omgeven door BW met collageen en elastine)
1. Deel epidermis aangelegd op eind embryonale periode tepel vormt gevoelige en
onbehaarde uitstulping
- Rund: 4 tepels met 1 klierkanaaltje
- Paard: 2 tepels met 2 klierkanaaltjes
- Hond: 10 tepels met 7-20 klierkanaaltjes
- Varken: 14 tepels met 2 klierkanaaltjes
- Mens: 2 tepels met 10-20 klierkanaaltjes
2. Groei hormonaal gereguleerd prolactine en oxytocine
- Neurohumorale reflex: afferente informatie via zenuw naar CZS waarna signaal naar
effector via hormonen in bloed
Voorbeeld melkejectie: hypofyse achterkwab stelt oxytocine vrij wat gesynthetiseerd wordt in
hypothalamus
3. Bevat alveole (0,1 ml melk), lobulus en lobus
- Rund: melk in klierweefsel dus myoepitheliale cellen nodig voor contractie
- Geit: melk in cysternen dus geen myoepitheliale cellen nodig
Myoepitheliale cellen circulair rond alveolen en longitudinaal rond afvoerkanalen
contractie doet diameter alveolen vernauwen en afvoerkanalen verkorten + verwijden
waardoor transport naar cysternen
Afvoerkanalen komen samen in uiercysterne en vervolgens tepelcysterne bevat geplooid
squameus epitheel dat kanaal goed afsluit. Bij niet lacterende dieren bestaat een
keratineplug in slotgat. Zeer belangrijk omdat melkproductie een ideaal milieu voor bacteriën
veroorzaakt waardoor een intramammaire infectie kan ontstaan. Lacterende dieren hebben
continue stroom waardoor geen tijd is om infectie te ontwikkelen (wordt eruit gespoeld).
4. Groot belang bloedvoorziening 50L bloed door orgaan per L melk
Bij afremmen bloedtoevoer door ontsteking zal melkproductie ook dalen!
5. Lactatie vergt 60-80% totale energie reproductiecyclus
- Stress is belangrijke beperkende factor! Zowel voor synthese als voor ejectie melk!
o Taaimelkse koe = koe die niet gemakkelijk gemelkt kan worden
- Zeer belangrijk dat meeste dieren bist krijgen voor ontwikkelen immuunsysteem mens
heeft door intens contact via placenta al deel immuunsysteem ontwikkeld waardoor
poedermelk ook voldoende is
- Droogzetten
o Droogzetpreparaat in tepel brengen met breed spectrum antibiotica 1 van de
weinige preventieve antibiotica wat nog toegestaan is
o Teet sealing = soort second skin op tepeltop plaatsen
, Koeienuier
- Belangrijke circulaire ring = Rosette van Fürstenberg
- Middelste en laterale ophangband
- Voorste kwartieren 40%, achterste kwartieren 60% selectie op evenwichtige uiers
o Wanneer tepels onder tarsus hangen is er risico op tepelbeschadiging bij opstaan.
Hierdoor zal slotgat niet goed meer werken en is er gevaar voor mastitis!
- Morfolie afhankelijke van leeftijd, vullingstoestand en lactatiestadium!
Bloedvoorziening
- 1/3 van bloed wordt door uier gedraineerd 500L per L melk
- 50% O2 in arteriaal bloed eruit in plaats van 25% bij andere weefsels
- 35-50% bloedglucose insuline onafhankelijk want voeding jong is metabool primair!
o Insuline hoeft niet op transporter te binden om glucose op te nemen dus gradiënt
tussen bloed en weefsel nodig intracellulair wordt glucose direct omgezet naar
G6P zodat glucose wegvalt
o Gefaciliteerde diffusie via glucose transporters geen energie nodig, geen pompen!
- 2L lymfe per L melk
o Bij inflammatie supramammaire lymfeknopen te voelen
Bezenuwing
- Veel sensorische zenuwen vooral in tepel altijd laten merken dat je er naartoe werkt
- Groot belang sympatische bezenuwing
o Regulatie bloedvloei en dus melkproductie (stress veroorzaakt vasoconstrictie)
o Gladde spiercellen in tepel
o S vezels afwezig in klierweefsel, PS vezels afwezig in uier
3 grootste redenen voor afvoer koe
1. Niet vruchtbaar genoeg voor reproductie
2. Intramammaire infecties
3. Mankheid
Groei en ontwikkeling melkklier = mammogenese (foetaal, puberteit en dracht)
1. Foetale fase
Aanleg 2 kammen van ectoderm = melklijsten beiderzijds van mediaanlijn die gaan verdikken
tot melkklierknoppen
- Vorming tepel en onderliggende vetopstapeling met aanleg afvoergangen en alveoli
volledige ontwikkeling o.i.v. foetaal prolactine
- Mannelijk individu ondergaat onderdrukking door hoge androgeenconcentraties (paard,
rat en muis zelfs geen tepels!)
- Heksenmelk = aan eind dracht veel oestrogeen naar jong waardoor klierweefsel primair
actief wordt pasgeborenen krijgen opgezette tepels waar melk uit kan komen
2. Van geboorte tot adult (koe als model)
- 1-2 maanden isometrische groei
- 3 maanden – 1 jaar allometrische groei = uier groeit 2-4x sneller dan rest lichaam
o Vorming vetdepots en afvoergangen
o Geleidelijke groei secretorisch epitheel in vetdepots
Vetdepots cruciaal voor normale ontwikkeling afvoergangen en secretorisch weefsel
(lokale groeifactoren)
- Puberteit met ovariële cycli = afwisselende perioden met hoge oestrogeen en
progesteronconcentraties (weefsel bevat steroïdreceptoren)
o Oestrogeen: groeien en vertakken afvoergangen + aan eind vorming lobuli
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kbavel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.