1 Ruimte voor water
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Op welke manier geeft Nederland het integraal waterbeleid vorm?
1.1 Leven met water
Deelvragen
1 Wat zijn de hoofdpunten van het Nederlandse waterbeleid?
2 Hoe verandert het klimaat van Nederland in de nabije toekomst?
3 Wat verklaart de duidelijke ommekeer in het denken over
waterbeheer?
4 Welke invloed heeft het veranderende klimaat op de waterafvoer in
Nederland?
5 Hoekan de inrichtingvan het landschaphet risicoop
overstromingenvergroten0f verkleinen?
Het klimaat verandert
Het Nederlandse waterbeleid was eeuwenlang gericht op het zo
klimaatverandering: snel mogelijk afvoeren van water. De klimaatverandering heeft
warmer,natter, meer gevolgen voor de waterhuishouding in Nederland. De Nederlandse
extremen bevolking moet 'leren leven met water'.
• Als gevolg van de verwachte klimaatveranderingzullen er warmere
en drogere zomers en zachtere, nattere winters komen en meer en
grotere schommelingen in de hoeveelheid neerslag plaatsvinden. De
neerslagregiem schommeling in een jaar wordt het neerslagregiem genoemd. Grotere
schommelingen in de neerslag zorgen voor een onregelmatiger
neerslagregiem. Meer extreme buien dus. maar ook vaker periodes
met droogte,
Bij een regelmatig aanbod van regen en natte sneeuw is het risico
verdroging op een Overstroming minder groot.
• Vooral in de zomer krijgen natuurgebieden en landbouwgronden
steeds vaker last van droogte. Daarvoor zijn drie oorzaken:
- Door de verwachte stijging van de gemiddelde zomertemperatuur zal
de verdamping toenemen.
- Gedurende het drogere zomerseizoen zal de nuttige neerslag
(neerslag min verdamping) afnemen, dus er zal er minder water de
bodem in zakken.
- Door de snellere waterafvoer zal de grondwaterspiegel dalen en de
bovenste laag van de bodem eerder uitdrogen.
Nederland verandert
verstening Nederland is sterk verstedelijkt, waardoor er steeds meer
verstening van het oppervlak is. Regenwater wordt snel afgevoerd
naar riolen en grachten, zodat er minder regenwater in de grond zakt.
• De laatste jaren is het beleid van de overheid erop gericht dat er in
de toekomst geen nieuwe waterproblemen ontstaan. Een (mogelijk)
waterprobleem mag niet doorgeschoven worden naar een andere
plaats of een later tijdstip.
• Men probeert enerzijds overstromingen te voorkomen en anderzijds
voldoende water van goede kwaliteit beschikbaar te hebben.
Op het platteland houdt het waterbeheer in dat er
waterbergingsgebieden worden aangelegd of dat gebieden worden
heringericht, zodat de beken hun oorspronkelijke loop weer krijgen,
Drietrapsstrategie: vasthouden
, De overheid heeft besloten alle gebieden zodanig moeten worden
ingericht en gebruikt dat er nooit te veel water. maar ook nooit te
weinig water is. Het water moet eerst (ter plekke) vastgehouden
worden. Er wordt daarbij vooral gebruikgemaakt van de sponswerking
van de bodem, Wanneer de bodem verzadigd is met water ('en de
spons vol is'), worden maatregelen genomen om water te bergen (op
te slaan), Pas wanneer er geen mogelijkheid meer is om het water op
te slaan omdat de aanwezige opslagbekkens vol zijn. wordt het water
afgevoerd. Deze handelwijze wordt aangeduid als de
vasthouden drietrapsstrategie: vasthouden , bergen en afvoeren.
• Vasthouden wil zeggen dat het water blijft op de plaats waar het
valt. De neerslag wordt opgeslagen in het oppervlaktewater en in de
bodem.
• Vaak combineert men waterbeheer met andere functies.
• De Roombeek in Enschede stroomde ooit via de tegenwoordige wijk
Roombeek naar Hengelo. Door de industriële ontwikkelingen
verdween de beek uit de stad. Bij de herbouw van de wijk na een
grote vuurwerkramp in 2000 heeft het waterschap de beek weer
aangelegd door de wijk. Maar wel op een dusdanige manier dat de
beek past bij de stedelijke uitstraling van de wijk.
In veel nieuwbouwwijken wordt het regenwater van daken en goten
naar zogenaamde wadi's (brede greppels 0f laag liggende
grasveldjes) of straten met doorlatende (poreuze) stenen geleid,
waarna het langzaam de grond in zakt.
Drietrapsstrategie: bergen en afvoeren
bergen De tweede stap in de drietrapsstrategie is bergen. Als het water
niet voldoende ter plaatse kan worden vastgehouden, moet het
worden opgeborgen in plassen, meren of kanalen. Een bijzonder
retentiegebied is een 'groene berging' (groen vanwege het gras dat
erin groeit wanneer het bassin niet gebruikt wordt voor wateropvang).
Zo'n bergingsgebted is speciaal ingericht om Overtollig water Op te
vangen.
• Wanneer er een lange periode achtereen veel neerslag valt, zal de
afvoeren bodem verzadigd raken en zullen ook de bergingsgebieden
overstromen. Dat is het tijdstip waarop het teveel aan water mag
worden afgevoerd. Afvoeren wil zeggen dat het water naar een ander
gebied wordt gebracht. Via rivieren en kanalen wordt zoveel mogelijk
water op zee geloosd. Als niet al het overtollige water kan worden
afgevoerd. is er sprake van wateroverlast.
Watertoets
De watertoets wil zeggen dat bij nieuwe besluiten op het gebied
van de ruimtelijke ordening zoals de bouw van een woonwijk 0f nieuw
industrieterrein, duidelijk wordt beschreven wat de gevolgen van die
bouw zijn voor de veiligheid, de wateroverlast, de waterkwaliteit en de
verdroging.
• Bij het maken van gemeentelijke bestemmingsplannen Of de
uitvoering van een bouwproject moeten altijd de waterschappen
worden betrokken. Een waterschap heeft als taak om de
waterhuishouding te regelen en is verantwoordelijk voor het beheer,
de bescherming en het onderhoud van dijken en duinen. Het
waterschap zorgt Ook voor de beheersing van het grondwaterpeil en
voor de waterkwaliteit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Noaveldmaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.