Samenvatting Boek: Kijk op de Nederlandse jeugd | Vak: Gedrags- en opvoedingsproblemen
Hoofdstuk 1: Typeringen van generaties
Een generatie is als een cohort mensen die onder gelijke maatschappelijke omstandigheden zijn
opgegroeid en herkenbaar zijn aan bepaalde typerende kenmerken (K Mannheim).
- Een generatie bevat mensen van dezelfde leeftijd, die dezelfde (traumatische) gebeurtenissen
en dezelfde veranderingen hebben meegemaakt.
- Het onderscheid in generaties is gebaseerd op de veronderstelling dat elke generatie onder
invloed van dezelfde sociale, politieke, economische en technologische ontwikkelingen zich
bepaalde opvattingen, meningen en gedragingen eigen maakt.
- Gemiddeld is de omvang van een generatie 15 tot 20 jaar, maar grenzen zijn arbitrair.
- Kenmerkend voor een bepaalde generatie zijn de eigenschappen waarmee de huidige
generatie zich onderscheidt van de vorige.
Veteranengeneratie (voor 1945) | (voor)oorlogse generatie, de stille, de traditionele generatie
Kenmerkend: (1) hoge arbeidsethos, (2) het gezag is autoritair waar je respect voor dient te hebben
en (3) gehecht aan traditie en discipline
Babyboomers (1946-1964) | Protestgeneratie | Wederopbouw, opgegroeid in periode van welvaart,
feminisme, emancipatie, ijvert voor vreedzame wereld
Kenmerkend: Nadruk op zelfontplooiing, zelfingenomen en arrogant, kritisch op overheid,
vanzelfsprekendheid dat overheid zorg draagt
X-generatie (1965-1980) | Verlorengeneratie (door werkeloosheid)
Kenmerkend: Confrontatie werkloosheid, pragmatisch en zelfredzaam, ondernemend en niet bang
om risico’s te nemen, ambitieus (terug te zien in belang schoolprestaties), computer
Y-generatie (1982 – 1999) | Grenzeloze generatie
Kenmerkend: Opgegroeid in digitale wereld, multitaskers, flexibiliteit, aanpassingsvermogen,
scheiding tussen werk en privé enorm, kieskeurig en verwend, zelfverzekerd/arrogant
Z-generatie (na 2000) | Ik-generatie
Kenmerkend: Te groot ego, te hoog zelfbeeld, narcistisch, arrogant en verwend, internet is
vanzelfsprekend, depressieve patiënten
Typering jongste generatie; samenvoeging van YZ-generaties. Voor de jongste generatie zijn veel
typeringen; Einstein-generatie, achterbankgeneratie, mediageneratie > Jeugdigen die veel op handen
worden gedragen, overladen met complimenten, kinderen zijn bepalend, ouders willen niet weten
dat hun kind lastig of moeilijk is; is dat het wel dan heeft het kind een stoornis/afwijking.
Twee typeringen hebben empirische ondersteuning
Grenzeloze generatie > Moeite met maat houden, sterk gericht op eigen belang
Zelfbewuste en zelfingenomen generatie > zelfwaardering, narcisme, spreken in openbaar, leiding
geven, ijdelheid, uiterlijk, afkerigheid van kritiek, agressie, pesten
Hoe kan er zo verschillend worden gedacht over de jongste generatie?
1. Een generatie kan op heel veel aspecten worden beoordeeld
2. De discussie over de typering van een generatie houdt aan
3. Er is te weinig empirisch onderzoek waarbij de kenmerken die aan een generatie worden
toegeschreven nader systematisch worden getoetst
, Hoofdstuk 5: Ouders en het gebruik van internet
Kinderen moeten wegwijs worden gemaakt, daarin ligt een taak voor ouders
Drie aspecten van begeleiding: Voorlichting, maatregelen en controle
Restrictieve benadering: Opstellen van strenge regels en met veel controle handhaven
- Ouders reageren alleen als er een regel is overschreden. Kind meer bezig met regels
Actieve benadering: Minder om te controleren, meer om op juiste spoor te zetten; superviseren
- Ouders tonen belangstelling door mee te kijken, te praten, betrokken bij internetgedrag
Opvoedingsklimaat
1. Respectvolle en democratische stijl. Het kind wordt positief gewaardeerd, belangen van het
kind, regels worden in overleg gemaakt > Aanspraak op verantwoordelijkheid van het kind
2. Permissieve opvoedingsstijl. Kind te veel centraal, ouders laten veel toe. Weinig regels.
Ouders geven geen leiding.
3. Autoritaire stijl. Strenge regels, eisen onvoorwaardelijke gehoorzaamheid, sfeer van
wederzijds wantrouwen, ruimte voor overleg is er niet
Drie kerntaken van ouders over internetgebruik
1. Voorlichtende en informerende taak: Overdragen kennis en bijbrengen vaardigheden
2. Evaluatieve taak: Samen programma’s of sites bekijken
3. Co ntrolerende taak: Regels consequent naleven in sfeer van wederzijds vertrouwen
School kan een rol spelen in een verstandig gebruik van het internet. Scholen doen op dat punt veel
minder dan wat wel mogelijk is. Overigens blijven ouders verantwoordelijk.
Hoofdstuk 7: Cyberpesten, een uitwas van het internetverkeer
Cyberpesten: Doel > Anderen kwetsen. Online gaat het alleen sneller, gemakkelijker en zonder gezien
te worden.
- Vormen: roddelen, beledigen, schelden, belachelijk maken, bedreigen, stalken, uitsluiten,
toesturen kwetsend beeldmateriaal, online plaatsen kwetsend beeldmateriaal, chanteren
Factoren die samenhangen met pesten: Jongens en meisjes (meisje vaker slachtoffer, meisje vaker
dader), leeftijd (13-17 jaar) en type onderwijs (lager onderwijs meer slachtoffers én meer daders)
Slachtoffers
- Jeugdigen die meer kans hebben om slachtoffer te worden van cyberpesten (zelfde als
pesten): sociaal angstig, somber, laag zelfbeeld, weinig weerbaar, fysieke klachten
- Gezinnen van slachtoffers: Vaak zijn dit gezinnen waarin ouders hun kinderen niet steunen,
niet helpen en niet in de gaten hebben dat hun kind ongelukkig is > afwijzende gezinnen,
geïsoleerde gezinnen, ongeïnteresseerde gezinnen
Daders
- Jeugdigen die vaker daders zijn bij cyberpesten (zelfde als bij gewoon pesten): agressiviteit,
weinig sociaal, ‘leiders’ van de groep
- Gezinnen van daders: Gezinnen zonder controle op internetgedrag, verwennende gezinnen,
agressieve gezinnen
Cyberpesten vs face-to-face pesten
- Bij cyberpesten kan de pester het slachtoffer volgen tot bijv. zijn slaapkamer, kan het pesten
via het internet in principe overal komen, weten de slachtoffers niet altijd wie de pestkop is,
vertellen slachtoffers niet gauw aan ouders dat ze gepest worden > Meer schade
- Bij face-to-face pesten lopen emoties van angst, boosheid en verdriet niet zo hoog op,
worden boodschappen ontvangen in meestal eigen, veilige omgeving en daarmee meer
ruimte om distantie te nemen
