NETWERKMANAGEMENT H1, 2, 3, 4, 5, 6 en 7
HOOFDSTUK 1: besluitvorming in een interconnected wereld
Hoofddoel: begrijpen hoe je efectef an opereren in netwer en waar je, ze er als IVK-er, per
definite mee te ma en hebt
1.1 Een interconnected wereld
Wat bete ent de interconnected wereld voor veranderprocessen, beleidsontwi eling en
besluitvorming ortom voor governance?
1.2 De structuur van een interconnected wereld: drie kenmerken
Kenmerk interconnected wereld… … in plaats van
Interdependentes onderlinge afan elij heid) Hiërarchie
Ongestructureerde, wic ed problemen Gestructureerde problemen
Dynamie Stabiliteit
1. Interdependenties
Bestaat uit groot aantal partjen of actoren overheden, bedrijven, non-profit organisates,
burgers)
Verschillende belangen, wederzijds afan elij
Hoe meer specialisme, hoe meer afan elij heid
Afan elij heid resulteert in veel relates tussen de actoren een netwer
Het tegenovergestelde van een netwer is een hiërarchie
Typen interdependentes
A Bilaterale/multlaterale: afan elij heden tussen twee of meer partjen
B Eén- of multdimensionale: afan elij heden hebben op één dimensie geld) of meerdere
dimensies geld, informate, reputate) betre ing
C Synchrone versus asynchrone: actoren unnen op een moment in de tjd allemaal van el aar
afan elij zijn, maar de afan elij heden unnen oo in de tjd gespreid zijn Actor A is
vandaag afan elij van actor B, deze actor B is over een paar maanden afan elij van
actor A
D Statsche versus dynamische: een afan elij heid is dynamisch als ie in de loop van de tjd
veranderd, BV: machtsposite wordt ster er/zwa er Een statsche afan elij heid
veranderd niet
Interdependenties kunnen per ondereerp verschillend iinn. Bijvoorbeeld een provincie, die houdt
zich bezig met infrastructuur en is afan elij van gemeenten, overheid en private partjen en
andersom) Provincie heef hier een machtsposite egelij ertjd houdt de provincie zich oo bezig
met natuur en milieu, wat weer een ander netwer is, met een andere machtsposite orgt voor
ander besluitvormingsproces En daarnaast: wanneer een partj het onderspit delf in de
besluitvorming over infrastructuur, an dat gevolgen hebben voor de houding van die partj in de
besluitvorming over natuur en milieu
1
,2. Ongestructureerde, eicked problemen
Betre ing op de inhoud van de problemen die in zo’n interconnected wereld moeten worden
opgelost Ongestructureerd wil zeggen dat er niet één juiste oplossing voor is
Hoe kunnen problemen ongestructureerd zijn?
VB: fabri ant van mel producten met de vraag wat de meest milieuvriendelij e verpa ing is
Kartonnen pa , glazen fes met stategeld of een polycarbonaat fes met stategeld Energieverbrui ?
Verbrui van water, toxiciteit, afval? Daarbij is oo het producteproces van belang, transport, etc
Heel complex voor el deel geen geobjectveerd antwoord mogelij Stel ze zijn het eens over data,
systeemgrenien en methodes niet el element is even milieuvriendelij en oo daar moet een
euze in gemaa t worden waar actoren het niet over eens unnen zijn Hoe weeg je de vier
componenten tegen el aar af? Dit gaat alleen nog om milieuaspecten, er zijn oo nog andere
aspecten zoals osten en veiligheid
Essentee
De feiten die we nodig hebben om tot een goed besluit te omen unnen objectveerbaar of
niet-objectveerbaar zijn
De normateve afweging die we moeten ma en om tot een goed besluit te omen, an
objectveerbaar of niet objectveerbaar zijn
Ongestructureerde problemene feiten niet objectveerbaar en normateve afweging niet
objectveerbaar
Wanneer ongestructureerde problemen moeten worden opgelost in een netwer , met veel actoren
met verschillende belangen, is de ans groot dat de actoren het niet eens zullen zijn over data,
systeemgrenzen, methoden en de normateve weging van verschillende compartmenten Dat heef
vaa iets met hun belangen te ma en
3. Dynamiek
De interconnected wereld is voortdurend in beweging
Dynamie an, in de eerste plaats, betre ing hebben op de actoren Bij besluitvorming unnen er
bijvoorbeeld nieuwe actoren bij omen en anderen weggaan
Dynamie an, in de tweede plaats, betre ing hebben op de inhoud BV de aanleg van een ofshore
haven Inhoud an verschuiven BV ofshore haven wordt gedefinieerd als een economisch-
infrastructureel project, maar tjdens de besluitvorming blij t dat het oo een rol an spelen bij de
bescherming van de ust tegen een stjgende zeespiegel
wee elementen unnen el aar verster en Wanneer actoren toetreden en weggaan zal de inhoud
verschuiven en wanneer de inhoud verschuif zullen actoren toe- en uitreden
2
, 1.3 Besluitvorming in een interconnected eereld
1.3.1 De dansende tafel
VB: tafel en 2 personen: P1 en P2 P1 wil de tafel in hoe A, P2 in hoe B e duwen allebei, maar de
tafel omt in geen van de hoe en e zijn allebei niet tevreden met het resultaat P1 vind dat hij z’n
zin niet heef ge regen, en P2 waarschijnlij wel, maar P2 den t er hetzelfde over Dit is de
ontevredenheid die zo ara teriste is voor complexe besluitvormingsprocessen Deze
ontevredenheid heef een absolute en een relateve dimensie
Absolute: P1 en P2 zijn ontevreden e niet immers allebei dat hun doel niet is berei t
Relatieve: maar bovendien zijn ze in relateve zin ontevreden, in relate tot hun tegenspeler De
redenering van zowel P1 als P2 zou unnen zijn dat de ander meer heef ge regen
Noch P1, noch P2 had E de ple waar de tafel uiteindelij wam) als gewenste uit omst in zijn
hoofd Uit omst E is de resultante van twee rachten, te weten een racht richtng A en een racht
richtng B weliswaar is er in het proces volop geduwd, maar wat uiteindelij gebeurt, is door
niemand bedacht, gewenst of gepland Het resultaat is emergent – het is ontstaan, niet gepland.
Wanneer meerderen een tafel duwen, waarbij actoren halverwege toetreden en uitreden zal oo
geen van de partjen een bepalende invloed hebben op wat er gebeurt met de tafel
1.3.2 Ongestructureerde, non-lineaire besluitvorming in plaats van gestructureerde, lineaire
besluitvorming
Besluitvorming gestructureerd en lineair: één actor aan de top van de hiërarchie
Besluitvorming ongestructureerd en non-lineair: in een netwer Verschillende actoren bij
besluitvorming Verschillende belangen en afan elij van el aar Moeten samenwer en om eigen
doelstelling te realiseren Besluitvormingsproces verloopt vaa grillig en ongestructureerd, net als de
dansende tafel
Hiërarchie Netwerk
Gestructureerd en lineair Onregelmatg en non-lineair
Fasen Ronden
Actoren gedragen zich inhoudelij Actoren gedragen zich strategisch
Eén arena, proces heef duidelij begin- en eindpunt Meer arena’s, geen geïsoleerd begin- en eindpunt
Inhoud probleem stabiel Inhoud probleem verschuif
Pri el om problemate als gestructureerd te Pri el om problemate als ongestructureerd te
beschouwen beschouwen
Consistente en voorspelbaarheid Meebewegen en onvoorspelbaarheid
1.3.3 Onregelmatige rondes in de besluitvorming in plaats van regelmatige fasen
Rondes: den aan een bo swedstrijd: in een ronde omen actoren tjdens een gevecht tot een
besluit, of proberen dit juist te voor omen Ronde loopt af, voorlopig resultaat, inclusief winnaars en
verliezers Er an later een nieuwe ronde omen Wie eerst winst had an dat later weer verliezen
3
, 1.3.4 Strategie bepaalt gedrag, niet alleen de inhoud bepaalt het gedrag
Actoren unnen zich strategisch gedragen – ze unnen het spel slim spelen Een ervaren actor, die
weet dat de besluitvorming in rondes verloopt, an zijn gedrag hierop aanpassen Hij an
bijvoorbeeld besluiten zich in de eerste rondes terughoudend op te stellen en een verlies te nemen,
omdat hij uit ervaring weet dat het spel beslist wordt in latere rondes
1.3.5 Meer arena’s, niet één arena – en processen hebben geen duidelink begin- en eindpunt
De partjen die hun tegenstander helpen zijn, als het om de uiteindelij e plaats van de tafel gaat,
verliezers: de tafel omt niet terecht op de plaats waar zij de tafel graag zouden zien Maar deze
verliezers zullen bij een ander onderwerp, in een volgend besluitvormingsproces en in een andere
amer, door de winnaars worden gecompenseerd
Besluitvorming in een netwer vindt vaa plaats in meer arena’s De verschillende
besluitvormingsprocessen zijn met el aar vervlochten Besluitvormingsproces heef geen duidelij
begin- en eindpunt
1.3.6 De inhoud van het probleem verschuif, is niet stabiel
De inhoud van een probleem blijf in de loop der tjd verschuiven Actoren in een netwer zullen op
enig moment de strategische inschatng ma en wel e problemen ans ma en om opgelost te
worden en wel e niet Voor de dansende tafel is er geen oplossing, maar voor de problemate van
de te verven amer wellicht wel Het an verstandig zijn om daar de energie op te richten en de
dansende tafel laag op de agenda te zeten
1.3.7 Prikkels om een problematiek als ongestructureerd te defniiren
Problemen zijn ongestructureerd/wic ed als:
de feiten die we nodig hebben om tot een goed besluit te omen, ambigu zijn – en niet
eenduidig
de normateve afweging die we moeten ma en om tot een goed besluit te omen, niet
objectveerbaar zijn
In een netwer met verschillende actoren zijn er ster e pri els om een probleem als
ongestructureerd te definiëren, er omt dan ruimte voor de actoren e hoeven minder aan
informate gelegen te laten liggen omdat die ambigu is
Een problemate wordt ongestructureerd door haar iets te verbreden – want dan is aanvullende
informate nodig en meer informate leidt vaa tot meer ambiguïteit Bovendien unnen er daardoor
meer waarden in beeld omen en dat leidt tot nog meer ongestructureerdheid VBe rood stoplicht.
4