Samenvatting uit het boek anatomie & fysiologie (Ross en Wilson). ISBN: 9413.
H1, H2, H3, H10, H14, H15 worden samengevat. Daarnaast nog wat losse bladzijdes (dit zijn geen volledige hoofdstukken): 233-235, 183, 284-319, 339-363.
Hoofdstuk 1: HET LICHAAM EN ZIJN BOUWSTENENἀ
Anatomie: Leer van de bouw van het lichaam en de fysieke relates tussen lichaamsdelen.
Fysioloiie: Leer van werking van systemen en vele manieren waarop ze door geïntegreerde
samenwerking het leven en de gezondheid van het individu in stand houden.
Patholoiie: Leer van de afwijkingen.
Pathofysioloiie: Beschrijf wijzen waarop deze het normale functoneren van het lichaam aantasten,
met als gevolg dat er ziekten ontstaan.
Cellen: Kleinste onafankelijke eenheden van de levende materie. > In lichaam miljarden cellen. Niet
waarneembaar met blote oog, wel met microscopen.
‘Elk celtype is gespecialiseerd om een specifeke functe te vervullen die het lichaam in zijn behoefen
voorziet.’
Materie: Dat waaruit iets bestaat. BV: Van welke materie is daar sprake?
Functie zenuccel: Ontvangen en doorgeven van elektrische signalen (zenuwimpulsen).
Weefsels: Cellen die overeenkomen in vorm en functe.
Orianen: Verschillende soorten weefsels en zijn ontwikkeld om specifeke functe uit te oefenen.
Oriaanstelsels/systemen: bestaan uit aantal organen en weefsels die samen bijdragen aan één of
meer vitale functes van het lichaam.
Uitwendige omgeving omringt het lichaam en is de bron van zuurstof en voedingsstofen.
Huid: Vormt een barrière(iets dat doorgang belemmert) tussen lichaamsweefsels en de omgeving.
Incendiie omievini: is het vocht dat de lichaamscellen omspoelt. Ook wel interstttle of
weefselvloeistof genoemd. Zij absorberen zuurstof en voedingsstofen uit de omgevende interstttle
vloeistof.
Celmembraan (omhulsel): vormt een barrière voor stofen die binnenkomen of afgevoerd worden.
Deze eigenschap (met name selectieve permeabiliteit) maakt het mogelijk dat de cel(plasma)
membraan controleert welke stofen in en uit de cel gaan en bijgevolg de samenstelling van de
interne omgeving reguleert.
Homeostase: Leterlijk ‘zonder verandering’. Hiermee wordt bedoeld dynamische en voortdurende
veranderde situate waar veelvoud van fysiologische mechanismen en metngen steeds binnen
nauwe grenzen blijf.
Voorbeelden van fysioloiische variabelen:
- Kerntemperatuur
- Water- en elektrolythuishouding
- Bloedsuikergehalte
- Zuurgraad (pH) van lichaamsvloeistofen
- Tensie
- Bloed- en weefselzuurstof en koolstofdioxidegehaltes
Homeostase wordt gehandhaafd door systemen die veranderingen in het milieu opsporten en
daarop reageren.
Reiulatiesysteem heef drie basiscomponenten:
- Detector
- Controlecentrum
- Efector
Controlecentrum: Herbergt de waarden waarbinnen de variabele factor moet worden gehandhaafd.
,Als binnenkomend signaal van detector aangeef dat aanpassing nodig is, stuurt controlecentrum
bericht naar efector.
Detector: Krijgt berichten/signalen binnen en verwerkt die informate.
Effector: Ontvangt berichten als er aanpassingen nodig zijn van controlecentrum.
Encyclo coordenboek internet: ‘Homeostase is het vermogen van meercellige organismen om het
interne milieu in evenwicht te houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het organisme
zich bevindt, door middel van regelkringen in het organisme.’
Bij bedreiging of verstoring van deze balans loopt welzijn van individu in gevaar.
Neiatieve feedbackmechanismen: Hierdoor wordt systeem in stabiele toestand gehouden en
homeostase gehandhaafd. BV: temperatuur stjgt van lichaam, zorgt negateve feedback ervoor dat
het weer daalt tot het normale niveau.
Positieve feedbackmechanismen: Zijn er maar een paar van in het lichaam. De stmulans houdt aan
waardoor de respons wordt versterkt. BV: Bij bevalling wordt babyhoofdje naar cervix
(baarmoederhals) geperst waar receptoren worden gestmuleerd op uitrekking. Als antwoord op
uitrekking wordt meer oxytocine afgescheiden waardoor bevalling wordt voortgezet.
Bloed bestaat uit cee componenten:
- Plasma (vloeistof)
- Bloedcellen
Plasma: Bestaat uit water met daarin allerlei opgeloste stofen, zoals:
- Voedingsstofen opgenomen uit maag- darmkanaal
- Zuurstof uit longen
- Chemische verbindingen die in lichaamscellen worden aangemaakt, zoals hormonen
- Afvalproducten van alle lichaamscellen ter verwijdering uit lichaam via excrete.
Excretie: Waardoor je afvalstofen uit bloed of lichaamsvloeistof kwijt raakt.
Bloedcellen: Drie soorten bloedcellen, namelijk:
- Erytrocyten (rode bloedcellen). Functe: Vervoeren zuurstof en in mindere mate koolstofdioxide
tussen longen en lichaamscellen.
- Leukocyten (wite bloedcellen). Functe: beschermen lichaam tegen infecte en tegen xenobiotca
(lichaamsvreemde stofen).
- Trombocyten (bloedplaatjes). Functe: Voor de bloedstolling.
Drie soorten bloedvaten:
- Arteritn (slagaders): die het bloed vanuit het hart vervoeren.
- Venen (aders): Die het bloed naar het hart terug vervoeren.
- Capillairen (haarvaatjes): die arteritn met venen verbinden.
Capillairen zijn uiterst kleine vaatjes met een dunne wand van slecht één laag cellen waardoor de
uitwisseling van stofen tussen het bloed en weefsels kan plaats vinden. Voorbeelden:
- Voedingsstofen
- Zuurstof- en afvalproducten van cellen.
Bloedvaten vormen een netcerk dat bloed transporteert naar:
- Longen (longcirculate): waar zuurstof tjdelijks wordt opgenomen uit de lucht en tegelijkertjd
koolstofdioxide wordt afgescheiden vanuit bloed naar uitademingslucht.
- Cellen in alle andere delen van lichaam.
,Hart: vier kamers, die het bloed door lichaam pompt en tensie op peil houdt.
In rust trekt hartspier 65 á 75 keer samen per minuut. Frequente neemt toe bij inspanning.
De hartslagfrequente noemen we pols.
Lymfe: Weefselvloeistof dat ook materiaal bevat dat is afgevoerd van weefselruimten, zoals plasma-
eiwiten en soms ook bacteritn en cel afval.
Lymfe wordt teruggevoerd naar de bloedsomloop nabij het hart.
Op allerlei plaatsen bevinden zich lymfeklieren. Hier wordt de lymfe geflterd.
Het lymfoïde systeem zorgt ook voor de producte- en rijping van lymfocyten, de wite bloedcellen
die betrokken zijn bij het immuunsysteem.
Centrale zenucstelsel bestaat uit:
- Hersenen
- Ruggenmerg
Perifere zenucstelsel bestaat uit vertakkende zenucvezelsἀ Dit zijn:
- Sensorische of aferente zenuwen; die signalen van het lichaam naar hersenen sturen
- Motorische of eferente zenuwen; die signalen van de hersenen naar efectororganen sturen, zoals
spieren en klieren.
Reflex: snelle, buiten de wil om verlopende en meestal beschermende motorische antwoorden.
Voorbeelden:
- Bloeddrukregulate
- Pupilvernauwing als reacte op licht
- Terugtrekken van vinger bij aanraken heet oppervlak
Endocriene stelsel: deze klieren scheiden chemische stofen, hormonen, af in het bloed.
Endocriene klieren reageren op gehalte van bepaalde stofen in het bloed, zoals glucose.
Hormoonspiegels worden meestal door negateve feedbackmechanismen gereguleerd.
Tot voedinisstoffen (nutriënten) corden ierekend:
- Water
- Koolhydraten
- Eiwiten
- Veten
- Vitaminen
- Mineralen.
Deze zijn onmisbaar voor:
- Handhaving van vochtbalans voor het lichaam
- Toevoer van energie (voornamelijk uit veten en koolhydraten)
- Toevoer van bouwstenen die het lichaam nodig heef
, Maai- darmkanaal: van mond tot kont: pharynx, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, rectum.
Bijbehorende orianen:
- Speekselklieren en pancreas: deze synthetseren en scheiden spijsverteringsenzymen af, die
belangrijk zijn voor afraak van voedsel.
- Lever: scheidt gal af; deze stofen komen het maag- darmkanaal binnen.
Metabolisme: Chemische processen in het lichaam.
Tcee soorten processen:
- Anabolisme: opbouw of synthese van grote en complexe stofen
- Katabolisme: afraak van stofen om energie vrij te maken en om grondstofen te vormen voor
anabole processen
!! Vetten en koolhydraten zijn voornaamste energiebronnen. Als pattnt dieet arm heef, wordt er
gekozen voor eiwiten te gebruiken voor energielevering. !!
Koolstofdioxide: Afvalproduct van celmetabolisme. Koolstofdioxide wordt verwijderd doordat je het
uitademt, hierdoor blijf pH waarde normaal.
Urine bestaat uit:
- Water
- Afvalstofen
- Eiwiten: ureum
Feces bestaat uit:
- Microben
- Onverteerbare voedselresten
- Gal uit lever
Huid bestaat uit drie laien:
- Epidermis (opperhuid)
- Dermis/lederhuid
- Subcuts (vet)
Epidermis: Vormt barrière tussen vochtge milieu en droge atmosfeer van buitenwereld. Buitenste
laag van cellen bestaat uit dode, plate cellen die contnu worden verwijderd en door dieper gelegen
cellen worden vervangen.
Dermis/lederhuid: Belangrijke rol bij lichaamstemperatuur en voorziet centrale zenuwstelsel
voortdurend van sensorische input vanuit de lichaamsoppervlakken. Dermis bevat kleine
zweetkliertjes met afvoerbuisjes naar huidoppervlak. Haarfollikels liggen ook in de dermis.
Lichaam kan zich verdediien teien indriniers door:
- Aspecifeke verdedigingsmechanismen
- Specifeke verdedigingsmechanismen
Aspecifeke verdediiinismechanismen: Efectef tegen alle indringers. Huid beschermt het grootste
deel van lichaam. Ander iets is bijvoorbeeld slijm (mucus), dat microben en ander materiaal vast
houdt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,24. Je zit daarna nergens aan vast.
