Onderwijssociologie
Hoorcollege 1 5/2/24
Sociologie -> studie van het menselijke, sociale leven van menselijke groepen en
maatschappijen. Hoe leven mensen samen?
- Hoe mensen elkaar beïnvloeden
- Hoe mensen samenwerken
- Zowel kleine groepen, grote groepen en samenlevingen
Micro-macro processen
Micro processen = gedrag van individuen
Macro processen = sociale processen in (grote) groepen, instituties en systemen
Sociologie als de wetenschap van een samenleving. Focus op:
- Een werkdefinitie
- Een centraal uitgangspunt
- Vraagstuk van sociale orde
- Duidelijkheid over de taken en houding van een socioloog
Het ontstaan van de sociologie
Agrarische samenleving -> industriële samenleving
Verlichting -> standenmaatschappij veranderde in een klassenmaatschappij
Modernisering:
- Urbanisatie
- Arbeidsdifferentiatie
- Toename arbeidsproductiviteit
- Toename welvaart
- Secularisering (verwereldlijking)
- Maar ook kinderarbeid en nieuwe ongelijkheid
Contingent: samenleving zoals wij die kennen had er ook heel anders uit kunnen zien
Tweede inzicht: contingentie is niet arbitrair: dus dat het er anders uit had kunnen zien zal
niet betekenen dat er goede redenen zijn waarom een systeem is zoals die is.
Arbitrair: er zijn goede redenen voor het feit dat een systeem is zoals die is
Vraagstuk van niet-arbitraire contingentie
Welke eigenschappen van een samenleving zijn niet willekeurig? En wat ligt daaraan ten
grondslag
Legitimerende derden -> bronnen van non-contingentie
- De natuur
- De geschiedenis
- De samenhang
,Vraagstuk van de sociale orde
Sociale orde
- Geheel van machtsverhoudingen, wetten, regels, gewoonten en instituties
- Voorspelbaarheid en leefbaarheid
Om met z’n allen samen te leven is het belangrijk dat de sociale orde niet zomaar kan
veranderen en dat je op één lijn zit.
Russo zegt: er moet een autoriteit zijn die de regels kan bepalen. Dit moet vooral vanuit de
kerk komen/de godsdienst.
Visie van een socioloog
Auguste Comte visie:
Sociale orde door wetenschap
- Waarneembare feiten als kennisbasis (empirisme)
- Sociale wetmatigheden
- Theorieën toetsen aan de werkelijkheid
Filosofische stroming: positivisme
Jürgen Habermas visie:
Sociale orde door de rede
- Wetenschap levert kennis op, maar geeft geen richting
- Door communicatie kan sociale orde ontstaan
Filosofische stroming: verlichting
Niklas Luhmann visie:
Sociale orde door het arbitraire te aanvaarden
- Meerderheidsregels en wetten noodzakelijk
- Door geloof in een bestaande orde kan sociale orde ontstaan
Filosofische stroming: tegen-verlichting
Taken van een socioloog
Het begrijpen van de samenleving en eventueel veranderen
De drie taken van een socioloog:
- Kennis verzamelen (empirisch-analytische taak)
- Bestaande visies in twijfel trekken (kritische taak)
- De belevingswereld van mensen begrijpen (praktische taak)
Werkcollege 7/2/24
Habermas:
- Alleen kennis is niet genoeg
- Rationeel communicatief handelen
- Open communicatie keuzes maken die het arbitraire opheffen
, Luhmann:
- Consensus is onmogelijk, leren leven met arbitraire
- Geloof in bestaande orde en respect voor traditie
- Vertrouwen in procedurele juistheid
Hoorcollege 2 12/2/24
Sociologen focussen zich vooral op groepen.
Emile Durkheim -> een van de grondleggers van de sociologie (collectivistische socioloog)
- Hij stelde dat de samenleving en haar structuur het gedrag van individuen reguleert
en stuurt
- De samenleving is meer dan de som der delen, sociale verschijnselen zijn niet te
herleiden tot individuele kenmerken.
- Hij bedacht de term ‘sociale feiten’ -> waarneembare sociale verschijnselen
- Voorbeeld van een sociaal feit: normen, waarden, mate van verbondenheid tussen
mensen.
- Een sociaal feit kan je alleen verklaren met een ander sociaal feit
- Eigen analyseniveau: macroniveau
- Katholieken protestanten – zelfdoding -> mate van verbondenheid
Collectivistisch vs individualistisch
Collectivistische visie
Verklaringen voor sociale feiten:
- Sociale verschijnselen in de samenleving of groepen als startpunt
- Een individu is het product van de samenleving
Ze handelen als gevolg van rollen, normen, waarden en instituties
Passief: je volgt bepaalde verwachtingen
- Alleen op macroniveau, om het handelen van individuen te begrijpen
Individualistische visie
Verklaringen voor sociale feiten:
- Het individu, zijn motivaties en neigingen als startpunt
- Het sociale is het resultaat van individuele handelingen
Wisselwerking tussen individu en samenleving
Actief
- Ook op microniveau (individu), dus ook op macroniveau (sociale omgeving)
Verlichting en utilitarisme
Verlichting (18e eeuw)
- Individuen zijn hetzelfde
- Individu stond centraal
- Natuurlijke redelijkheid
- Menselijk handelen is voorspelbaar, rationeel handelen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenvanesmee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.