Supply Chain Management
Vrije Universiteit van Amsterdam – Bedrijfskunde
Hoorcollege 1 - Inleiding
Inzicht in de supply chain
Supply Chain Management probeert verschillende stromen aan te sturen.
- Goederenstroom: van leverancier naar klanten (goederen) en van klanten naar
leverancier (verpakking dat wordt teruggestuurd om te verduurzamen, retour
sturen van producten).
- Monetaire stroom: geldstroom.
- Stroom van informatie: informatie over de vraag, levertijden, etc. Deze informatie
helpt om (betere) beslissingen te nemen.
Partijen die betrokken zijn bij het voldoen van een verzoek van een klant zijn bij de supply
chain: leveranciers, fabrikanten, magazijnen, winkels en klanten zelf. Elke partij heeft
eigen doelstellingen en die kunnen tegenstrijdig zijn. Naast de verschillende partijen, zijn
er ook verschillende processen: inkoop, productie, transport, etc.
Supply chain is dynamisch. Er is een constante stroom van producten, informatie en
middelen tussen de verschillende stadia. Supply chain is een netwerk. Het is niet één
keten, maar een heel toeleveringsnetwerk of -web. Lean, off-shoring of outsoucring
verhoogt de complexiteit en risico’s.
Supply chain management wil een integratie van alle betrokken supply chain spelers, het
minimaliseren van de kosten van het hele systeem en voldoen aan de eisen van de klant
én de waarde van de supply chain maximaliseren.
Het management van middelen en stromen van de supply chain (product, informatie en
fondsen) om het totale supply chain surplus te maximaliseren.
SC surplus = klantwaarde − SC kosten
SC winst = prijs − SC kosten
De drie besluitvormingsfasen zijn aNankelijk van omvang en tijdsbestek
(“intertemporele aggregatie”):
o Strategisch: ontwerp van de supply chain (langetermijneffect, niet
frequente beslissingen)
o Tactisch: planning van de supply chain (langere periode)
o Operationeel: supply chain operaties (dagelijks)
Processen in kaart brengen – procesoverzichten
- Cyclys persepctief (cycle view): processen in een toeleveringsketen worden
verdeeld in een reeks cycli, die elk worden uitgevoerd op de raakvlakken tussen
twee opeenvolgende stadia van de supply chain.
- Push/pull perspectief (push/pull view): processen in een leveringsketen worden in
twee categorieën gedeeld, aNankelijk van de vraag of zij worden uitgevoerd als
reactie op een klantorder/gebruik van voorraad in de keten (pull) of in afwachting
van een klantorder (push).
1
,Supply Chain Management
Vrije Universiteit van Amsterdam – Bedrijfskunde
Procesoverzichten zijn nuttig bij het overwegen van strategische beslissingen bij het
ontwerp van de supply chain. Het geeft een meer globaal zicht op hoe de supply chain
processen verband houden met de bestellingen van de klant. Daarnaast kunnen
procesoverzicht de push/pull en cycle view combineren. De relatieve verhouding tussen
push- en pullprocessen kan van invloed zijn op de prestaties van de toeleveringsketen.
Beheer van de supply chain
Supply chain heeft veel effect op de winst (als de winstmarge 10% bedraagt, staat een
besparing van 1 euro in supply chain kosten gelijk aan een omzetstijging van 10 euro),
effect op de verkoop (de concurrentie is vaak gericht op de dienstverlening rond het
product (hoge kwaliteit, lage kosten). Supply chain zorgt voor een hoge beschikbaarheid
van producten, een snelle leveringstijd en -consistentie en de bestelstatus (bijvoorbeeld
het volgen van bestellingen via internet), daarnaast heeft supply chain effect op de
aandelenkoers. De winst gaat omhoog, de activa die daalt, dus de return on assets (ROA)
stijgt. Dit is de financiële ratio die aangeeft hoeveel winst een bedrijf genereert ten
opzicht van haar bezittingen. Dit zorgt voor een hogere koers en tevreden
aandeelhouders.
Strategische fit en scope
Concurrentiestrategie richt zich op één of meer klantsegmenten en streeft ernaar
producten en diensten te leveren die aan de behoeften van deze klanten voldoen
(kostenvoordeel versus differentiatievoordeel (Porter) of kosten versus variëteit, kosten
versus verwachte levertijd). Om een concurrentiestrategie uit te voeren, moet de
toeleveringsketen zijn eigen strategie ontwikkelen.
2
,Supply Chain Management
Vrije Universiteit van Amsterdam – Bedrijfskunde
Waardeketen van Porter
Porter zegt dat bedrijven waarde kunnen creëren via hun kernprocessen en hun
ondersteunende processen. Als een onderneming voor een bepaalde
concurrentiestrategie heeft gekozen, dan moet elk van die onderdelen en eigen strategie
ontwikkelen die die keuze onderbouwd en ondersteunt.
Supply chain strategie bepaalt de aankoop van materiaal, het vervoer van materiaal, de
fabricage van het product (of de totstandbrengingen van de dienst), de distributie van
het product en de vervolgdiensten.
De strategische fit heeft betrekking op de afstemming van de supply chain strategie met
de concurrentiestrategie. De strategie van de onderneming is leidend. De strategische fit
zorgt voor samenhang tussen de prioriteiten van de klant waaraan de
concurrentiestrategie hoopt te voldoen en supply chain-capaciteiten die de supply chain-
strategie beoogt op te bouwen.
Chopra (2019): 3 stappen naar de strategische fit
1. Inzicht in de onzekerheid van de klant en de supply chain.
o De vraag van de verschillende klantsegmenten varieert volgens de
verschillende kenmerken: hoeveelheid in elke bestelling, reactietijd,
productvariëteit, serviceniveau, prijs, innovatie.
o Impliciete vraagonzekerheid: onzekerheid over het deel van de vraag
waaraan de leveringsketen denkt te voldoen en de eigenschappen die de
klanten wensen. Dit is ruimer dan de standaardafwijking van de vraag.
o Aanbod onzekerheid: storingen, wisselende opbrengsten,
kwaliteitsproblemen, beperkte capaciteit. Dit wordt sterk beïnvloed door
de levenscyclus van het product. De onzekerheid van de klant en de supply
chain kan worden gecombineerd en in kaart worden gebracht op het
impliciete onzekerheidsspectrum.
3
, Supply Chain Management
Vrije Universiteit van Amsterdam – Bedrijfskunde
2. Inzicht in de mogelijkheden van de supply chain
o Reactievermogen van de supply chain: het vermogen om te reageren op
grote hoeveelheden die worden gevraagd, korte levertijden, een grote
verscheidenheid aan producten, een zeer hoog serviceniveau en zeer
innovatieve producten.
o Efficiëntie van de supply chain: aan reactiesnelheid hangt een prijskaartje.
De efficiëntie is het omgekeerde van deze kosten.
o De capaciteiten van de supply chain kunnen in kaart worden gebracht op
het reactiviteissprectrum.
Kosten-responsiviteit efficiëntiegrens
Je kunt niet zomaar zeggen dat een responsieve keten, die hoge kosten en een hoge
responsiviteit heeft, beter of slechter is dan een andere keten die ingericht is voor een
grote kosten efficiëntie, die lage kosten heeft, maar ook een lagere responsiviteit. Alle
punten die op deze lijn liggen, zijn evenwaardig. Punten die onder de lijn liggen zijn wel
minderwaardig. Punt B is wel beter dan punt A. Punt B heeft een hogere responsiviteit en
lagere kosten dan punt A.
4
