Uitgebreide samenvatting die is samengesteld aan de hand van de verplichte leerdoelen per artikel per week.
Ter aanvulling van dit document zie bij bundels die ook de volgende samenvatting bevat: 'uitgebreide samenvatting - Recht en Menselijk Gedrag - UvA'. Tentamencijfer 7.5
Inhoudsopgave
1. WEEK 2 - CALCULATIE OF MORELE VERPLICHTING..................................................................................1
1.1. SCHWITTERS CONTRACT EN SOCIALE CONTEXT.....................................................................................................1
1.2. SCHWITTERS AANSPRAKELIJKHEID: FINANCIËLE PRIKKEL OF ZORGVULDIGHEIDSNORM..................................................6
1.3. LINDENBERGH EN MASCINI............................................................................................................................10
1.4. SANDEL......................................................................................................................................................12
2. WEEK 3 - VAN STREET- NAAR SYSTEM LEVEL BUREAUCRATIE................................................................13
2.1. GILSON / LIPSKY..........................................................................................................................................13
2.2. BOVENS & ZOURIDIS....................................................................................................................................15
2.3. ANDREAS & VAN VLIET.................................................................................................................................17
2.4. NATIONALE OMBUDSMAN..............................................................................................................................18
3. WEEK 4 - FORMELE EN INFORMELE GESCHILBESLECHTING....................................................................19
3.1. DOORNBOS.................................................................................................................................................19
3.2. MATHER & YNGVESSON................................................................................................................................22
3.3. KOCKEN......................................................................................................................................................23
3.4. KLIJN..........................................................................................................................................................25
4. WEEK 5 - STRAFRECHT & VRIJE WIL...................................................................................................... 26
4.1. SCHWITTERS - STRAFFEN IN PERSPECTIEF..........................................................................................................26
4.2. SCHWITTERS DE VRIJE WIL BESTAAT.................................................................................................................30
4.3. LAMME......................................................................................................................................................33
5. WEEK 6 - RECHTERLIJKE DWALINGEN................................................................................................... 34
5.1. ALGEMEEN..................................................................................................................................................34
5.2. VAN KOPPEN...............................................................................................................................................34
5.3. CROMBAG...................................................................................................................................................36
5.4. DERKSEN....................................................................................................................................................37
5.5. REQUISITOIR LUCIA DE BERK..........................................................................................................................41
6. WEEK 7 - HET GEZAG VAN DE RECHTER.................................................................................................42
6.1. ALGEMEEN..................................................................................................................................................42
6.2. VAN DER BRINK...........................................................................................................................................42
6.3. GROOTELAAR & VAN DEN BOS.......................................................................................................................45
6.4. VERBURG....................................................................................................................................................47
1. WEEK 2 - CALCULATIE OF MORELE VERPLICHTING
1.1. Schwitters Contract en sociale context
Weet u de betekenis van het contract voor de bevrijding uit traditionele verhoudingen naar
waarde te schatten
Reciprociteit (Pessers)
• Gefundeerd op gift / persoonlijke bekendheid / vertrouwen
- Iets geven met de verwachting ooit iets terug te zullen krijgen
, - Niet het goed centraal maar de binding
• Prestaties niet duidelijk bepaald/niet afdwingbaar
• Meervoudige betrekkingen
• Niet alleen in gezin of onder vrienden, maar ook
- In feodale verhoudingen (heer en knecht/pachter)
- Bij persoonlijke betrekkingen, niet bij onbekenden
• Een soort van bevestiging van de onderlinge band
Rationele reciprociteit (Pessers)
• Toenemende bemoeienis van de wetgever en rechter
- Beperkingen o.b.v. redelijkheid en billijkheid
- Richt zich op machtsongelijkheid
• Ook op gift gebaseerd, maar niet op persoonlijke bekendheid
• Gift niet precies bepaald in prestaties en tegenprestaties)
• Verzorgingsstaat (door de overheid)
- Bescherming van zwakkere groepen; sterkere groepen hopen ooit iets voor terug te
ontvangen
- Bereidheid om ook te geven aan vreemden; AOW (grondslag verzorgingssstaat)
- Meervoudige banden; men is bereid te geven, in het vertrouwen dat men eens, als men
er behoefte aan heeft, op de zorg van de samenleving kan rekenen.
- Berust op vertrouwen in instituties verzorgingsstaat en recht
• John Locke gebruikte het ‘sociaal contract’ als het fundament van overheidsgezag.
Mutualiteit
• Contract en vrije markt
• Ruil van duidelijk bepaalde prestaties en tegenprestaties
- Voor wat hoort wat, gelijk oversteken
(2)
, - Het gaat om het goed niet zozeer de binding
• Je (arbeids)-contracten aangaan naar eigen keuze, contractrelatie omvat niet de gehele
persoonlijkheid (goed of arbeidsprestatie staat centraal niet de band)
• Gefundeerd op wantrouwen (daarom afspraken precies vastgelegd)
• Strekt zich ook uit tot vreemden
• Bevrijdend werking:
- Onttrekken aan feodale machtsstructuren en traditionele plichten
- Vanaf 19e eeuw worden problematische kanten zichtbaar
Heeft u inzicht in het verband tussen de grote betekenis van het contract in de 19 de eeuw en het
toen dominante laissez faire-liberalisme
• Adam Smith (1723-1790) contractsvrijheid en vrije markt
- Wanneer ieder zijn eigen belang volgt leidt dat tot hetgeen het meest in het
maatschappelijk belang is (invisible hand)
• Durkheim (1858-1917)
- Arbeidsdeling als hoofdkenmerk van het moderniseringsproces.
- Creëert meer afhankelijkheid in die zin dat ieder individu aangewezen is op de
gespecialiseerde deeltaken van anderen.
• Mechanische solidariteit:
- Mensen worden losgeweekt uit de solidariteitsbanden van vroeger in
hechte gemeenschappen (familie, dorp, kerk, gilde).
- Lijkt op de reciprociteit van Pessers.
• Organische solidariteit:
- Onderlinge afhankelijkheid van mensen dmv arbeidsdeling
- Destructieve effect van kapitalistische marktverhoudingen.
- Als het contract uitsluitend de prijs of ruilwaarde van goederen of prestaties omvat,
(3)
, wordt de arbeidende mens volledig ondergeschikt gemaakt aan de wetten van vraag en
aanbod en van winst.
• Gevolg dehumanisering van de arbeid.
• Oplossing socialistische organisatie van de samenleving zou werkelijke
vrijheid en gelijkheid kunnen realiseren.
• Weber (1864-1920)
- Naast de negatieve, ook oog voor de gunstige gevolgen (bevrijdende van het contract).
- Nieuwe vormen van discipline in de fabrieken, en dat contract slechts vrijheid schept
als mensen de middelen hebben om vrij te kiezen.
• Oplossing: niet in socialisme, zou alleen maar bureaucratie opleveren met
nieuwe ongelijkheden en beperkingen van vrijheid.
- Algemene wetten
- Voor iedereen geldend
- Objectieve toepassing
- Géén willekeur
Weet u welke omstandigheden ertoe hebben geleid dat vanaf het eind 19 de eeuw de wetgever en de
rechter in het vrije contract zijn gaan ingrijpen
• Geen materiële gelijke vrijheid (eind 19de eeuw)
- Vrije markt (laissez faire) en industrialisering (verzakelijking van verhoudingen):
- Armoede grote delen van de bevolking (vrijheid om arbeidscontract aan te gaan?)
- Opkomst van standaardcontracten (geen plaats voor onderhandeling tussen partijen)
• Formeel gelijke vrijheid is niet voldoende om werkelijke gelijke verheid te verzekeren
• Overheidsinterventie kenmerkt zich door
- Hoge kosten
- Gebrek aan efficiëntie
- Paternalisme
- Onvoldoende flexibiliteit in top-down regulering
(4)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zidanews123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.