Inhoudsopgave
Hoorcollege 1................................................................................................................................................ 3
Rigter hoofdstuk 1................................................................................................................................................3
Rigter hoofdstuk 2: Classificatie, diagnostiek en epidemiologie..........................................................................5
Hoorcollege 2................................................................................................................................................ 9
H9 Zindelijk worden en zindelijkheidsstoornissen................................................................................................9
Van der Wal........................................................................................................................................................17
Weaver...............................................................................................................................................................17
H5 Rigter Slaapstoornissen en slaapproblemen................................................................................................18
Hoorcollege 3............................................................................................................................................... 23
Rigter H7: Gehechtheid en hechtingsstoornissen..............................................................................................23
Rigter Hoofdstuk 8: Autismespectrumstoornissen.............................................................................................30
Lord&Bishop: Recent Advances in Autism Research as Reflected in DSM-5 Criteria for Autism Spectrum
Disorder..............................................................................................................................................................40
Zeanah................................................................................................................................................................43
Hoorcollege 4............................................................................................................................................... 46
Rigter Hoofdstuk 14: Stemming en stemmingsstoornissen...............................................................................46
Treatment of Childhood and Adolescent Depression.........................................................................................53
Hoorcollege 5............................................................................................................................................... 56
Rigter Hoofdstuk 11...........................................................................................................................................56
Rigter Hoofdstuk 12...........................................................................................................................................58
Dovis...................................................................................................................................................................61
Frick....................................................................................................................................................................64
Hoorcollege 6............................................................................................................................................... 67
Rigter H13..........................................................................................................................................................67
Tics and Tourette syndrome - Efron & Dale.......................................................................................................68
OCD obsessive-compulsive disorder - Barton & Heyman..................................................................................70
Hoorcollege 7............................................................................................................................................... 75
Marissen&Slotema.............................................................................................................................................75
Lobbestael&Arntz...............................................................................................................................................78
Derksen...............................................................................................................................................................81
Derksen 2015, Cluster C- persoonlijkheidsstoornissen.......................................................................................82
Hoorcollege 8............................................................................................................................................... 87
Rigter H17..........................................................................................................................................................87
, Schizofrenie – een integraal sociaal-cognitief model over de ontwikkeling......................................................93
Oliver D Howes, Robin M Murray.......................................................................................................................93
Hoorcollege 9............................................................................................................................................... 96
Hoofdstuk 15 Rigter: Eten en eetstoornissen.....................................................................................................96
Howes&Murray................................................................................................................................................103
Vroeg ontstane eetstoornissen: literatuuroverzicht (Poppe, Simons, Glazemakers & van West)...................105
Hoorcollege 10........................................................................................................................................... 109
Bögels & Brechman-Toussaint.........................................................................................................................109
Hoorcollege 11........................................................................................................................................... 111
Hoofdstuk 16 Middelengebruik en middelenmisbruik.....................................................................................111
Wiers, R. W., van Deursen, D., Wolf, A. & Salemink, E. (2013). Gecomputeriseerde trainingen voor
verslavingsgedrag bij adolescenten. In: C. Braet & S. Bögels (Redactie). Protocollaire behandelingen voor
kinderen en adolescenten met psychische klachten 2. Amsterdam: Boom.....................................................117
Hoorcollege 12........................................................................................................................................... 121
Onder de loep: Schokkende gebeurtenissen, nare gedachten en posttraumatische stressklachten bij
jeugdigen..........................................................................................................................................................121
, Hoorcollege 1
Rigter hoofdstuk 1
4 belangrijke vragen voor elke stoornis/casus
· Wat is er aan de hand?
· Hoe is dit zo gekomen?
· Wat kan eraan gedaan worden?
· Hoe zal het hem of haar verder vergaan?
Specifieke begrippen rondom kind/jongere met leeftijd:
· Baby (0-2 jaar)
· Peuter (2-4 jaar)
· Kleuter (4-6 jaar)
· Schoolleeftijd (6-12 jaar)
· Puber (11-13 jaar)
· Adolescenten/jongeren (12 jaar en ouder)
Psychopathologie: bestuderen psychische stoornissen, het voorkomen ervan
(hoeveel, ontstaan, onderscheid) en de behandeling. Verschil met psychiatrie: dat
houdt zich bezig met de hulpverlening, psychopathologie houdt zich bezig met de
theorie over de stoornissen.
Ontwikkelingspsychopathologie: ontwikkeling is zo complex dat integratie van
inzichten en ervaringen nodig is. Er is geen allesomvattende verklaring. Het gaat om
integratie tussen ontwikkelingspsychologie (studie normale ontwikkeling), klinische
psychologie (studie afwijkende ontwikkeling), pedagogiek (opvoedkunde), biologie
(lichamelijke ontwikkeling), psychiatrie (psychische stoornissen), sociologie
(maatschappelijke normen/waarden), culturele antropologie (cultuur) en
epidemiologie (studie verdeling, aantallen, frequentie van ziekten en stoornissen).
Geschiedenis en actuele gebeurtenissen beïnvloeden elkaar wederzijds, het is een
wisselwerking. Ontwikkelingspsychopathologie gaat er niet vanuit dat het verleden
iemands functioneren volledig bepalen. Het verleden heeft echter wel invloed op het
heden, waardoor het een belangrijk punt is in de hulpverlening. Door kinderen
positieve ervaringen aan te bieden ‘verandert’ het verleden en kunnen kinderen
anders naar nieuwe ervaringen gaan kijken.
Een kind moet per leeftijdsfase bepaalde dingen ontwikkelen (zoals een veilige
hechting). Als dit zich niet ontwikkelt, is de kans op problemen later groter. Een
stoornis is geen kenmerk van een persoon, het is een vastgelopen ontwikkeling.
Afwijkend gedrag is dynamisch (je kunt er veel, soms of een beetje last van hebben).
Iets kan op 6-jarige leeftijd normaal gedrag zijn, maar op 14 jarige leeftijd niet meer.
De ontwikkeling van het kind wordt beïnvloed door kenmerken uit omgeving (gezin,
school, media, normen en waarden) en het kind zelf.
, Prenatale programmering: alle biologische processen tijdens zwangerschap die
mogelijkheden van het kind beïnvloeden (zowel psychisch als lichamelijk).
Probleemgebieden kinderen:
· Vroege kindertijd
o Slaap/eet/groei/zindelijkheidsproblemen (gaat meestal over)
o Hechtingsproblemen (lastig te behandelen)
o Pervasieve ontwikkelingsstoornis (chronisch want erfelijk)
o Taal/leerproblemen (soms chronisch want erfelijk)
· Basisschoolleeftijd
o Aandachts/impulsiviteitsproblemen (chronisch)
o Gedragsproblemen (lastig te behandelen)
o Angstproblemen (goed te behandelen, kans op terugkeer)
· Puberteit
o Stemmingsproblemen (goed te behandelen, behalve bipolair, die is
chronisch)
o Eet/lijnprobleem (lastig te behandelen
o Middelenmisbruik (verslaving lastig te behandelen, blijft zwakke plek)
o Schizofrenie/psychose (chronisch want erfelijk)
o Suïcidaliteit (goed te behandelen/voorkomen)
Cultuur heeft invloed op voorkomen gedrag/stoornissen (geloven in god heeft invloed
op manier van denken). Ook culturen zijn niet statisch. Hoe slechter de
maatschappelijke omstandigheden, hoe meer en vaker psychische problemen
optreden. Cultuur bepaalt ook hoe ouders omgaan met het gedrag van hun kinderen
en wat zij als goed/fout zien. Problematiek kan intern of extern zijn. In de VS wordt
externaliserend gedrag gezien als reden om kinderen door te verwijzen, in Thailand
is dit vooral het geval bij internaliserend gedrag, waarschijnlijk door andere cultuur).
In Thailand zou het problematische gedrag door omgeving komen (externe
attributie), in de VS dachten ze dat de problemen uit de kinderen zelf kwamen
(interne attributie). Wisselwerking tussen opvoeding en gedrag kind (door slecht
gedrag kan opvoeden ‘slechter’ worden). Risicofactoren beïnvloeden elkaar, ze
versterken elkaar.
Kleine criminaliteit Omgeving zonder Omgeving met
risico risico
Biologische ouders zonder 3% 6%
crimineel gedrag
