Dit is een samenvatting van aardrijkskunde (hoofdstuk 3) met als onderwerpen: duurzaamheid, energie, windenergie, zonne-energie, biomassa, broeikaseffect, klimaatverandering, koolstofkringloop, koolzuurgas, energiebesparing, energietransitie, recycling, water, dijken, polders, zand, uiterwaard, ver...
Aardrijkskunde (de Geo), Havo/VWO 2 – Hoofdstuk 3
Nederland Duurzaam – energie en water
1. Energie en klimaatverandering
Energie
Energie is de kracht die dingen laat werken. Nederland gebruikt veel fossiele energiebronnen:
Aardgas
Aardolie
Steenkool
In Nederland is aardgas een belangrijke energiebron. Sinds 1959 wordt aardgas gewonnen uit de
gasbel van Slochteren in Groningen. Er liggen ook aardgasvelden onder de Waddenzee en de
Noordzee.
Nederland gebruikt ook een aantal duurzame energiebronnen:
Windenergie
Biomassa
zonne-energie
Energie De kracht die dingen laat werken
Fossiele brandstoffen Brandstoffen die in miljoenen jaren gevormd zijn uit resten van
afgestorven planten bomen en dieren (aardgas, aardolie en
steenkool)
Ontwikkelingspeil Het niveau van de rijkdom of de armoede in een land
Duurzame Energiebron die bij het gebruik ervan nooit opraakt en die het
energiebron broeikaseffect niet versterkt. Heet ook hernieuwbare energiebron
Motor van de Welvaart
Zonder fossiele brandstoffen was het hoge ontwikkelingspeil van Nederland niet mogelijk
geweest. Ze zijn de ‘motor’ van onze welvaart. Ze worden gebruikt:
voor brandstof van auto’s en vliegtuigen
om elektriciteit mee op te wekken
om gebouwen op te warmen of te verkoelen (airco)
Aardgas vormt de belangrijkste energiebron voor Nederland. In Nederland zijn fossiele brandstoffen
een belangrijker energiebron dan duurzame energie (dit geldt ook voor het energiegebruik in de
wereld). In Nederland is aardgas de grootste bron, in de wereld is dat aardolie.
Clvs 22-03-2019 1
, Aardrijkskunde (de Geo), Havo/VWO 2 – Hoofdstuk 3
Nederland Duurzaam – energie en water
Klimaatverandering
Het gebruik van fossiele brandstofffen heeft nadelen:
1. Verspreiding van extra koolzuurgas (CO2) in de atmosfeer versterkt broeikaseffect
2. Door de verbranding van fossiele brandstoffen wordt klimaatverandering versterkt.
3. Hogere temperaturen veroorzaken zeespiegelstijging (overstromingen – Nederland ligt voor
een groot deel onder de zeespiegel):
o Warm zeewater zet uit en komt omhoog
o Smeltwater landijs en gletsjers stroomt in zee
4. Aardbevingen en bodemdalingen in Groningen worden veroorzaakt door de winning van
aardgas. Aardbevingen kunnen dijken beschadigen, waardoor het risico op overstromingen
toeneemt.
Atmosfeer De lucht om ons heen
Klimaatverandering Als over een periode van ongeveer 30 jaar de klimaatfactoren zoals
temperatuur of neerslag zijn veranderd
Koolzuurgas Gas in de dampkring dat voor het leven op aarde van groot belang is
Zeespiegelstijging De stijging van de gemiddelde hoogte van het zeewater
Zeespiegel De gemiddelde hoogte van het zeewater
B52 (wind)
Wind, bewegende luchtmassa , kun je meten met een windmeter. Die staat in een open gebied
boven op een mast van 10 meter hoogte. De schaal van Beaufort geeft de windkracht aan
(0: windstil; 12: orkaan).
B125 (koolstofkringloop)
Koolzuurgas (CO2) is kleur- en reukloos. Door fotosynthese neemt de hoeveelheid koolzuurgas af.
Mensen kunnen op drie manieren de hoeveelheid koolzuurgas beinvloeden: door verbranding
van fossiele brandstoffen, ontbossing en ademhalen. De koolstofkringloop is de uitwisseling van
CO2 op aarde. Koolstof kan worden opgeslagen in kalk, steenkool en aardolie.
Fotosynthese Het onder invloed van zonlicht omzetten van water en koolzuurgas
in suikers en zuurstof door planten en bomen
Koolstofkringloop Alle uitwisselingen van CO2 op aarde (bijvoorbeeld door verbranding
van hout)
Schaal van Beaufort Schaal om de kracht van de wind aan te geven
B126 (versterkt broeikaseffect)
Koolzuurgas werkt in de dampkring als glas in een broeikas. Glas laat de zonnestralen door maar
houdt de warmte vast. CO2 is een van de broeikasgassen. Het vasthouden van zonnewarmte door
de dampkring heet broeikaseffect. De verbranding van fossiele brandstoffen zorgt voor een
toename van CO2 in de atmosfeer. Door de sterke toename van de hoeveelheid CO2 in de lucht
wordt het natuurlijk effect versterkt (versterkt broeikaseffect)
Clvs 22-03-2019 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clvs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
