Samenvatting + aantekeningen Politicologie
Politics, Palgrave 4th edition. Andrew Heywood
Hs 1: What is Politics?
Politicologie = de activiteit waarin mensen algemene regels en wetten maken, behouden en wijzigen.
Een proces van het zoeken naar conflict oplossingen waarin concurrerende zienswijzen of belangen
met elkaar moeten overeenstemmen.
Polis = stadsstaat, bedoeld als de hoogste of meest waardevolle vorm van sociale organisatie. ‘What
concerns the polis’ > nu: ‘What concerns the state?’
Waarom politiek? Grote diversiteit in economie, intelligentie, religie, schaarste.
Conflict = competitie tussen tegengestelde krachten met een diversiteit aan meningen, voorkeuren,
behoeften of belangen.
Cooperation = samenwerken en doelen bereiken door gezamenlijke actie.
Politicologie als een arena Politicologie als proces
Definities van politicologie ‘The art of government’ Schikking en overeenstemming
‘Public affairs’ (staatszaken) Macht en bronnen
Benaderingen van de studie ‘Behaviouralism’ Feminisme
naar politicologie Rationele keuze theorie Marxisme
‘Institutionalism’ ‘Post-positivist’ benadering
Politicologie als ‘art of government’ (Bismarck, Duitse Rijksdag) = uitoefenen van controle in de
samenleving door handhaving en gezamenlijke besluiten. Om politiek te bestuderen moet je de
regering bestuderen, eigenlijk zelfs de uitvoering van de overheid. ‘Autoritaire toewijzing van
waarden’ (David Easton).
Politicologie is wat plaats vind in een staatsinrichting, een systeem van sociale organisatie gebaseerd
op het bewegen van de regering.
Polity = (staatsinrichting) een samenleving georganiseerd door de uitoefening van politieke
autoriteit; voor Aristoteles, geregeerd door de vele in het belang van iedereen.
Anti-politics = teleurstelling in formele of gevestigde politieke processen, getoond in non-participatie,
steun voor anti-systeem partijen, of het gebruik van directe actie. (Niccolò Machiavelli, boek The
Prince: sluwheid, wreedheid, manipulatie bij politieke leiders > soort handleiding om aan de macht te
blijven). (Lord Acton’s spreuk: ‘Power tends to corrupt, and absolute power corrupts absolutely’).
Politicologie als ‘public affairs’ (Aristoteles) = het onderscheid tussen het politieke en het niet-
politieke valt samen met de verdeling tussen de publieke sfeer van leven en wat kan worden
beschouwd als de private sfeer.
Aristoteles: ‘Man is by nature a political animal’. Alleen in een politieke sfeer kunnen mensen het
goede leven hebben. Volgens Aristoteles is politiek een ethische activiteit > ‘master science’.
Met ‘Public’ worden de instanties van de staat bedoeld; het overheidsapparaat, rechtbanken, politie,
leger etc. ze zijn verantwoordelijk voor de collectieve organisatie van de samenleving,
overheidsuitgaven.
Met ‘Private’ worden families en verwantgroepen, privéorganisaties, handelsondernemingen, clubs,
gemeenschappen etc. bedoeld, opgezet en gefinancierd bij individuele burgers uit eigen belang. Dit is
non-political omdat de overheid gelimiteerd is tot de activiteiten van de staat zelf en de activiteiten
van de publieke organen.
De zienswijze om politiek te beschouwen als ‘public activity’ heeft negatieve en positieve kanten. In
de tijd van Aristoteles werd politiek gezien als nobel en verlichtend door het publieke karakter.
Hannah Arendt ging hier tegenin met ‘The Human Condition (1958)’; politiek is de belangrijkste vorm
van menselijk handelen omdat het interactie tussen vrije en gelijke burgers betreft. Vergelijkbare
zienswijzen > Jean-Jacques Rousseau en John Stuart Mill.
Groot contrast is Liberaal theoretisch: hou politiek uit ‘private life’, burgermaatschappij.
, Politicologie als ‘compromise and consensus’ (Bernard Crick) = kijkt niet naar macht en geweld maar
naar de manier waarop beslissingen zijn gemaakt en de manier waarop conflicten zijn opgelost;
compromis, verzoening en onderhandeling. ‘The art of the possible’.
Circk had vertrouwen in debatteren en discussiëren in plaats van conflicten oplossen met geweld.
Deze manier van omgaan met politiek heeft een positief karakter, maar met compromissen is geen
enkele partij helemaal tevreden. Het is een beschaafde vorm van politiek maar het proces van
compromis en consensus kan frustrerend en moeilijk zijn omdat er voortdurend moet worden
geluisterd naar de opinies van anderen.
Politicologie als ‘power’ = breedste en meest radicale vorm. Deze benadering ziet politiek in alle
sociale activiteiten, bij alle mensen, instituties en gemeenschappen > tussen vrienden onderling en
tussen landen. Politiek is macht; de mogelijkheid om een bepaalde uitkomst te behalen, op welke
manier dan ook.
Feminisme: ‘macht-gestructureerde relaties, afspraken waarbij één groep mensen de macht heeft
over anderen’.
Marxisme: ‘politiek, recht en cultuur zijn de economische basis voor het sociale leven. De economie
is politiek’.
Politieke benaderingen:
Filosofisch: meer ethische, voorschrijvende, normatieve vragen wat zou moeten i.p.v. wat
het is. Plato en Aristoteles als grondleggers voor deze filosofische benadering.
Voorschrijvende politiek.
Empirisch: gebaseerd of observatie en experimenten > feiten, hoe zit het in elkaar.
Grondleggers Machiavelli (handleiding om aan de macht te blijven) en Montesquieu
(sociologische theorie over de overheid en het recht). Beschrijvende politiek.
Gedragsmatig: tot dan toe gewone politieke analyses werden gedomineerd door de
wetenschap waardoor positivisme over de politiek opkwam. David Easton analyse heeft er
onder andere voor gezorgd dat er werd nagedacht over stemgedrag, gedrag van wetgevers
en politici. De normatieve benadering werd tegenwerkt (vrijheid, gelijkheid,
rechtvaardigheid, rechten). Politieke vooroordelen.
Rationele keuze-theorie: eigen belang van mensen werd belangrijker. Analytische uitspraken
die inzicht bieden in de acties van lobbyisten, bureaucraten en politici en het internationale
systeem. ‘institutional public-choice theory’ werd gebruikt in stukken van Anthony Downs,
Mancur Olson en William Niskanen. ‘Game-theory’ > prisoners dilemma. Wereldwijd
geaccepteerde theorie/ benadering.
Nieuw institutionalisme: het traditionele/oude institutionalisme focust zich vooral op regels,
procedures en de formele organisatie van de overheid. Nieuw: Bepaald gedrag en politieke
cultuur in de instituten waarin je verkeert, minder kijken naar de regels. Kritiek op deze
benadering: politiek betrokkenen worden soms gezien als gevangen in de institutionele
context waarin ze handelen.
Kritische benadering: Marxisme (Karl Marx) legt kritische ongelijkheden bloot. Discriminatie,
ongelijkheid. Roept op tot actie. Relatie met de apartheid in Amerika. Post-positivisme:
bewustwording in structuur van sociaal
gedrag en daarmee de politieke wereld.
Concept = nadenken, herkennen en erkennen van
zaken. Een ontwerp maken maar nog niet uitvoeren.
Model = zo goed mogelijk theoretisch construeren
van het object/idee.
Theorie = een systematische uitleg van het
object/idee. Voorstel.
