Geschiedeniswerkplaats Samenvatting De tijd van steden en staten Tijdvak 4 Havo 4/5. Een nette en duidelijke samenvatting van tijdvak 4: De tijd van steden en staten. De samenvatting is aangevuld met opmerkingen en aantekeningen van de docent in de les.
Hoofdstuk 4 ǀ De tijd van steden en
staten
§1 De opkomst van steden
Na jaar 1000 geen agressieve aanvallen, hierdoor verdubbelde de
bevolking in komende 3 eeuwen. Economie groeide, steden kwamen op.
Oplevende steden
Landbouw uitgebreid/verbeterd -> hierdoor kwam er meer akkerland -> er
ontstond een overschot waarmee er weer te onderhandelen viel.
Boeren specialiseren in bv vlees/wijn. Dat verkopen op markt waar wegen
kruisen of kloosters/kastelen.
Op die marktplaatsen groeiden nieuwe steden.
Opnieuw agrarisch-urbane (landbouw stedelijke) samenleving.
Steden nog meer afhankelijk van boeren want wegennet was slecht.
Handel en ambacht
De stad en handel horen bij elkaar.
Kooplieden waren de kern van de eerste gemeenschappen. Daarnaast
waren er specialistische producenten: zij maakten producten die
kooplieden weer verhandelden. Beroepen heten ambachten (bakkers,
slagers, timmerlui etc.).
Tussen 1300-1500 daalde aantal mensen door honger, toch meer steden.
Steden (Milaan, Venetië) zo rijk dat ze staten op zich werden (stadstaten).
§2 De stedelijke burgerij
Burgers uit nieuwe steden gewonnen van ridderleger.
Vrijheid
Feodale heerser had geen macht over de stadsbewoners.
Toestemming om aparte gemeenschap met eigen bestuur vormen. In ruil
belasting.
Toezichthouder op stad: schout/baljuw.
Voorname burger maakte de dienst uit: ze zaten in de rechtbank en in het
stadbestuur.
Heren verdienden aan stad -> werden hierdoor minder afhankelijk van de
opbrengst in eigen land -> horigen waren nu niet meer nodig.
Steden zelfstandiger en machtiger: invloed adel nam af.
Slechte hygiëne in stad -> hierdoor gingen veel mensen dood -> hierdoor
moesten er telkens nieuwe burgers van platteland komen om de bevolking
aan te vullen.
Burgers woonden liever in de stad -> horigheid verdween geleidelijk.
Nieuwe dorpen kregen privileges (speciale rechten) van hun heer.
, Heren meer zeggenschap over boeren dan burgers.
Trots
Burgers trots op burgerschap en bouwden stadmuren -> deze stadmuren
werden betaald met belasting.
Muren beschermden tegen vijandelijke heren/steden.
Ambachtslieden per beroep een gilde vormen.
Gilde:
Zorgen voor leden
Regelen opleiding
Kijken of producten van goede kwaliteit zijn
Prijzen vaststellen
Meesters de baas, deze meesters waren eigenaren van werkplaatsen
waarin leerlingen werkten.
Wanneer een leerling een opleiding heeft voltooid wordt het een gezel.
Door een meesterstuk te maken bewees je dat je voor jezelf kan beginnen.
Dit kon niet iedereen want een werkplaats kostte veel geld en er moest
veel betalen om lid te worden.
Clanvorming
Pas burger als je 1 jaar + een dag binnen de stadsmuren woonde. Je viel
dan onder het recht van de stad en kreeg burgerrechten.
1 groep het rijkst: kooplieden. Families zaten in stadbestuur. Werden
patriciërs genoemd.
Soms rivaliteit tussen die families en stad verdeeld in vijandige clans.
Veranderde toen gilden deel van de macht opeisten.
Patriciërs letten meer op algemeen belang. Soms gildemeesters in
rechtbank.
Bijna alle macht alsnog in handen van handelsfamilies.
§3 Staatsvorming en centralisatie
Vorming staten in Europa met vallen en opstaan.
Het vorstenhof
Koningen reisden vroeger naar het hof.
Later vestigden vorsten in een stad om macht uit te breiden:
centralisatie.
Om de macht uit te breiden was geld nodig. Om aan dit geld te komen
kochten ze trouw van leenmannen. Zo kon de vorst het leger/ambtenaren
betalen.
Koning gebruikt ambtenaren om centralisatie te bevorderen.
ambtenaren:
Regels invoeren voor alle inwoners in rijk.
Optreden als hoogste rechter
begin van staatsvorming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luukvaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
