Samenvatting Willemse anders kijken h3-9

Samenvatting open boek toets anders kijken


Hoofdstuk 3 over de onmogelijkheid om niet te communiceren


3.1 uitgangspunt 1: het is niet mogelijk niet te communiceren
- Alle gedrag is communicatie
- Het is niet mogelijk om niet te communiceren
- Mensen zijn altijd bezig invloed uit te oefenen en ze zijn voortdurend bezig beïnvloed
te worden.

- Ook als mensen niets zeggen of niet doen, geen aandacht besteden aan elkaar of
niet verschijnen op een afspraak, ene receptie, een afscheid van een collega of een
verjaardag van een vriend of familielid, dan heeft dit gedrag berichtwaarde.
- We hebben ook interactie als we niet verbaal of bedoeld communiceren. met onze
lichaamshouding, onze manier van kijken en de wijze waarop we ons bewegen,
communiceren we voortdurend.
3.2 een paar voorbeelden
- Het verschijnsel van de zwijger in een groep is een voorbeeld. Het zwijgen brengt
mensen in verwarring, kan hen onzeker maken, maar kan ook irritatie opwekken.
- Het is een misverstand te denken dat interactie of communicatie slechts plaatsvind
wanneer het bewust, bedoeld of geslaagd is. Bedoelingen en motivatie zijn
intrapsychische categorieën en behoren niet tot de systeemtheorie.
o Systeemtheorie is geïnteresseerd in wat het gedrag teweegbrengt en in de
invloed ie van het gedrag uitgaat.
3.3 niet-aansluiting van de communicatie
- Soms gaan mensen in het geheel niet in op wat de ander zegt of vraagt. In de
uitwisseling van berichten zien we dan dat het ene bericht niet aansluit op het
daaraan voorafgaande bericht.
o = niet-aansluiting van communicatie

3.4 ontkenning van eigen communicatie
- Mensen kunnen eigen communicatieve bijdrage diskwalificeren door zichzelf tegen te
spreken, door te ontkennen, te relativeren of weg te lachen wat ze gezegd hebben,
enz.
3.5 ontkenning van de verantwoordelijkheid ten opzichte van de eigen communicatie
- Soms willen mensen niet de verantwoordelijkheid nemen voor wat ze zeggen, doen,
gezegd of gedaan hebbe. Ze geven dan aan dat ze weliswaar willen communiceren,
maar dat er iets is wat sterker is dan henzelf waardoor ze dat niet kunnen. Voor dit
onvermogen dragen ze geen schuld.
- Verschillende redenen:
o Ik ben moe
o Ik ben ziek
o Ik ben een beetje doof
o Ik ben dronken

, - Ofwel: wegduiken en geen verantwoordelijkheid nemen.
- Er kunnen ook externe oorzaken worden aangevoerd:
o Mijn internetverbinding lag eruit
o De brug was open
o Er reden geen treinen
o Mijn printer was kapot.
- Kortom: als je maar weet dat ik er niks aan kan doen.
o = ontkenning van de verantwoordelijkheid ten opzichten van de eigen
communicatie.
3.6 opnieuw en met nadruk
Communicatie = interactie = gedrag = beïnvloeding

, Hoofdstuk 4 de twee aspecten van de communicatie: het inhouds- en het
betrekkingsaspect


4.1 uitgangspunt 2
- Elke communicatie bezit een inhouds- en een betrekkingsaspect. De relatie tussen
deze twee aspecten is hiërarchisch van aard, in die zin dat het betrekkingsaspect het
inhoudsaspect nader bepaald. Het betrekkingsaspect wordt daarom ook wel met het
begrip metacommunicatie aangeduid.
- Het inhoudsaspect van de communicatie heeft betrekking op wat er wordt
gecommuniceerd. Het betrekkingsaspect heeft betrekking op hoe er wordt
gecommuniceerd.
4.2 het tweeledige karakter van bepaalde opleidingen
- De begrippen inhoud en betrekking laten zich verduidelijken aan de hand van twee
verschillende aspecten van een aantal opleidingen, zoals arts, leraar, groepsleider,
enz. Er is sprake van een vakinhoudelijke component en een sociale of
betrekkingscomponent.
- Voor al deze beroepen geldt dat de cliënt het gevoel moet hebben dat er geluisterd
wordt en dat hij begrepen en geaccepteerd wordt.
4.3 het is de toon die de muziek maakt; enkele voorbeelden
- Het maakt niet allerlei situaties in het leven een groot verschil of de goede toon wordt
gezet of dat onvriendelijke of valse tonen in de communicatie de boventoon voeren.
- Hieronder wat voorbeelden:
o Marjan, wil je de deur dichtdoen?
o Waarom moet ik je nou steeds weer vragen de deur achter je dicht te doen?
o Doe nou potverdikkeme toch een die deur dicht!
- De voorbeelden tonen aan dat bij communicatie niet alleen informatie wordt
overgedragen, maar dat dit ok op een bepaalde wijze gebeurt en deze wijze heel
bepalend is voor de betekenis, de gevoelswaarde een het uiteindelijke effect van de
inhoudelijke boodschap.
4.4 wat is en wat doet het betrekkingsaspect?
- Het betrekkingsaspect definieert de relatie ussen de communicerende personen en
verschaft aanwijzingen over de manier waarop hetgeen in het inhoudsaspect is
meegedeeld, moet worden opgevat en begrepen.
- Het betrekkingsaspect kleurt het inhoudsaspect nader in en geeft aan het
inhoudsaspect nadere betekenis en invulling. Dat doet het betrekkingsaspect doordat
het de relatie aanduid t die de zender met de ontvanger heeft of wil hebben.

- Binnen het betrekkingsaspect worden kwalificaties, aanwijzingen en toonzettingen tot
uitdrukking gebracht die pas binnen die betrekking een bepaalde betekenis hebben.
De nuanceringen die door middel van stemvariaties, gebaren en gelaatsuitdrukkingen
zichtbaar worden gemaakt, maken deel uit van het betrekkingsaspect.
- Het betrekkingsaspect is van een logische hogere abstractiecategorie dan het
inhoudsaspect, omdat het betrekkingsaspect het inhoudsaspect nader bepaald en
invulling geeft.
o Ander woord voor betrekkingsniveau is metacommunicatie