HOOFDSTUK 2: VERBINTENISSEN
UIT RECHTSHANDELINGEN
1. VERBINTENISSEN UIT MEERZIJDIGE RECHTSHANDELING: HET CONTRACT
1.1 HET BEGRIP CONTRACT EN DIVERSE INDELINGEN VAN DE CONTRACTEN
1.1.1 HET BEGRIP CONTRACT
Art. 5.4 BW
Contract (= overeenkomst) ≠ verbintenis!
Wilsovereenstemming (consensus) tussen 2 of meer personen met de bedoeling rechtsgevolgen te doen
ontstaan
Ontstaan dus uit meerzijdige rechtshandelingen
Overeenkomsten zijn bindend!
Art. 5.69 BW (artikel 1134 oud BW): “Een contract dat geldig is tot stand gekomen, strekt degenen die het
hebben gesloten tot wet!”
1.1.2 INDELING VAN DE CONTRACTEN
A. Consensuele, vormelijke en zakelijke contracten
Art. 5.28 & 5.5 BW
Criterium: hoe komt het contract tot stand?
o Consensueel contract: bv: brood kopen bij de bakker; geen geschrift vereist
o Vormelijk contract: bv. huwelijk, schenking; authentieke akte nodig
o Zakelijk contract: contract komt tot stand door een overhandiging van een zaak;
Bv. bewaargeving: ik geef mijn vest aan de vestiaire, maar wil die wel terug.
Bv. bruiklening: ik leen mijn grasmachine aan de buurvrouw, maar wil hem erna terug.
Clausule in een onderhandse
koopovereenkomst (compromis)
m.b.t. een onroerend goed.
B. Wederkerige en eenzijdige contracten
Art. 5.6 BW
Criterium: wie heeft verbintenissen?
o Eenzijdige overeenkomst: bv. schenking; slechts 1 v.d. partijen heeft een verplichting
o Wederkerige overeenkomst: bv. koopcontract
Relevantie?
o De risico-regeling in geval van overmacht
o De sancties ingeval van niet-nakoming van de overeenkomst: bij wederkerig
16
,VERBINTENISSENRECHT - ELLEN DUPON 2023-2024 SEM1
bij niet-nakoming van een wederkerig contract:
- ENAC (geen bekrachtiging nodig van
rechter.
- Ontbinding
Let op: verwar niet met eenzijdige vs. meerzijdige rechtshandelingen!
Aantal partijen bij de rechtshandeling bepaalt of de rechtshandeling eenzijdig of meerzijdig is
Eenzijdige rechtshandeling ontstaat door de wil van 1 partij
Contracten kan je niet sluiten met jezelf: ALTIJD meerzijdige rechtshandeling
Maar: er bestaan wel contracten waarin slecht 1 partij zich ergens toe verbindt en de andere enkel zijn
toestemming geeft = eenzijdig contract.
C. Contracten onder bezwarende titel en contracten ten kosteloze titel
Art. 5.7 BW
Criterium: wie heeft voordeel bij het contract?
o Contracten onder bezwarende titel: elke partij haal er een voordeel uit
Variant 1: vergeldende contracten: gelijkwaardige prestaties
Variant 2: kanscontracten: 1 van de prestaties in onzeker (bv. verzekeringscontract)
o Contracten ten kosteloze titel: 1 iemand haalt er een voordeel uit schenking
D. Toetredingscontracten en onderhandelde contracten
Art. 5.10 BW
Criterium: wie heeft inspraak in de inhoud van het contract?
Toetredingscontract = standaardcontract = niet onderhandeld
Vaak gebruik van ‘algemeen voorwaarden’ of ‘standaardvoorwaarden’
Art. 5.13 en 5.67 BW
Overeenkomsten die in de wet specifiek geregeld zijn
(koop, huur,…)
Niet specifiek in de wet geregeld. Je kan
overeenkomsten wat je wilt.
Bv. In een rusthuis: je huurt een kamer = huur, maar je krijgt
ook eten = koop,…
17
,VERBINTENISSENRECHT - ELLEN DUPON 2023-2024 SEM1
Huurwoning: in decreet, want het is geen federale bevoegdheid.
1.2 BASISBEGINSELEN VAN HET CONTRACTENRECHT
Contract sluiten met wie je wil? JA, maar niet schuldig maken aan discriminatie!
Overeenkomsten wat je wilt? NEEN, regels volgen van dwingend recht.
Maar: rol van de rechter als beschermer van de belangen van de zwakke partij en van het algemeen belang.
1.2.1 WILSAUTONOMIE, CONTRACTSVRIJHEID EN CONSENSUALISME
Art. 5.14 en 5.28 BW
Contractsvrijheid: partijen bepalen vrij en autonoom of ze contracteren, waarover en met wie
+ consensualisme: de loutere wilsovereenstemming is vaak al voldoende om het contract te doen
ontstaan (moet niet geformaliseerd worden)
Uitzondering: zakelijke en plechtige overeenkomsten.
Regels van contractenrecht zijn vaak van aanvullend recht
18
, VERBINTENISSENRECHT - ELLEN DUPON 2023-2024 SEM1
Bv. Paul en Luc noteren op café op een bierviltje dat Paul zijn auto voor 1 500 euro verkoopt aan Luc. Is hier
een geldige koopovereenkomst gesloten? JA
Juridische grenzen aan de contractvrijheid:
(1) Contractweigering kan rechtsmisbruik uitmaken (art. 1.10 BW) ; de andere doen geloven dat je een
contract zal sluiten, maar het niet doen.
(2) Keuze van medecontractant mag geen discriminatie uitmaken (Antidiscriminatiewet)
(3) Inhoud contract mag niet strijdig zijn met regels van openbare orde of dwingend recht
o Algemeen verbod: art. 1.3 BW: bv. dwingende bepalingen van consumentenrecht, arbeidsrecht,…
o Algemeen verbod onrechtmatige bedingen waarover niet kon worden onderhandeld: art. 5.52
BW (C2C!)
Maar: niet van toepassing op “kernbedingen”
o Verbod onrechtmatige bedingen in consumentencontracten (B2C): boek VI WER
o Verbod onrechtmatige bedingen in het ondernemingsrecht (B2B): idem
o Verbod op bedrog (art. 1.11 BW: “fraus omnia corrumpit”)
OP STRAFFE VAN NIETIGHEID
Voorbeelden onrechtmatig beding:
1.2.2 BINDENDE KRACHT VAN HET CONTRACT
Art. 5.69 BW: “ Een contract dat geldig tot stand gekomen, strekt degenen die het hebben gesloten tot de wet.
Art. 5.70 BW
Voor partijen: geen eenzijdige beslissingen
o Wel:
Wijzigingen in gezamenlijk overleg
Contractueel of wettelijk toegestane eenzijdige opzegging
Contractueel of wettelijke toegestaan recht 1 partij om contract te wijziging ( =partijbeslissing)
Voor rechter: kan de inhoud van de overeenkomst niet wijzigen
o Wel:
Interpreteren (art. 5.64 – 5.66 BW)
Herkwalificeren (art. 5.67 – 5.68 BW)
Soms respijttermijn geven (art. 5.201 BW) of contractclausules matigen (art. 5.88 BW)
Soms tussenkomen ingeval van verandering van omstandigheden (imprevisie) (art. 5.74 BW)
feitelijke beoordeling van de rechter
Contracten van bepaalde duur: niet opzegbaar
Contracten van onbepaalde duur: altijd opzegbaar
1.2.3 GOEDE TROUW
Art. 5.71 en 5.73 BW
Fair play – verbod van rechtsmisbruik
19
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellendupon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
