Een uitgebreide samenvatting van het boek Witteman, van der Heijden en Claes - Psychodiagnostiek: het onderzoeksproces in de praktijk. Bevat een samenvatting van alle zes de hoofdstukken.
SAMENVATTING WITTEMAN, VAN DER HEIJDEN EN
CLAES – PSYCHODIAGNOSTIEK: HET
ONDERZOEKSPROCES IN DE PRAKTIJK
HOOFDSTUK 1
Hoe analyseren wij het gedrag van anderen?
De analyse van het gedrag van anderen gebeurt vaak onbewust, intuïtief en niet-
systematisch. Daarnaast wordt deze gekleurd door emoties en stereotiepe ideeën.
Psychodiagnostiek
In de psychodiagnostiek wordt het gedrag, gedachten en emoties van mensen op een
systematische manier geanalyseerd zodat deze begrepen en voorspeld kan worden.
De oordeelsvorming van psychische disfuncties en/ofgedragsmoeilijkheden en
sterktes, waarbij de benadering van het probleem op wetenschappelijke psychologie
gebaseerd is. Het is essentieel om een persoon zodanig te begrijpen dat uit de
structurering van zijn/haar probleem, aanwijzingen naar voren komen voor het type
therapie.
Vijf basisvragen binnen de psychodiagnostiek:
Onderkennende vragen: vragen gericht op het kaart brengen en nauwkeurig
beschrijven van het probleemgedrag.
Verklarende vragen: vragen gericht op het erachter komen hoe de problematiek is
ontstaan en waardoor het in stand wordt gehouden.
Predictieve vragen: vragen gericht op de voorspelling van het gedrag.
Indicatieve vragen: Hiermee wordt er bekeken of er iets aan het probleem gedaan
moet worden en zo ja op welke manier.
Evaluatieve vragen.
Het proces heeft een aantal valkuilen, zoals het ontbreken van feedback, placebo-effect en
onterechte herkenning van een ziektebeeld bij de cliënt.
1
,HET DIAGNOSTISCH PROCES
Het uitvoeren van een psychodiagnostisch onderzoek is een proces dat niet alleen
psychologisch inzicht, maar ook theoretische kennis en professionele vaardigheden vereist.
In de klinische praktijk ontbreekt vaak gefundeerde feedback op het diagnostisch
oordeel, omdat clinici niet altijd horen hoe het de cliënt is vergaan.
Dat een geadviseerde behandeling werkt kan ook te wijten zijn aan een placebo
effect.
Daarnaast zijn cliënten snel geneigd zich te herkennen in het diagnostisch beeld dat
door de professional wordt gegeven.
Daarom is het belangrijk om het diagnostisch proces zo wetenschappelijk mogelijk vorm te
geven.
De stappen van de empirische cyclus:
Observatie: het verzamelen van gegevens.
Inductie: het formuleren van hypothesen.
Deductie: toetsbare voorspellingen.
Toetsing: het toetsen van de hypothesen.
Evaluatie: het evalueren van het gehele diagnostische proces.
Het diagnostisch proces:
2
, Bij de onderkennende en verklarende fase worden de volgende stappen doorlopen:
1) Opstellen van hypothesen.
2) Formuleren van toetsbare voorspellingen op grond van de opgestelde hypothesen.
3) Het kiezen van de instrumenten.
4) Het vaststellen van de toetsingscriteria die worden verwacht aan de hand van de
gebruikte instrumenten.
5) Afname en verwerking van de gebruikte instrumenten.
6) Evaluatie en bevestiging of weerlegging van de hypothesen op basis van de
resultaten.
Type instrumenten die gebruikt kunnen worden in het diagnostisch proces:
Observatiemethoden, klinisch interview, semigestructureerd interview en
psychologische tests.
HET GEBRUIK VAN INSTRUMENTEN - OBSERVATIEMETHODEN
Observatie is de meest gebruikte methode in het diagnostisch proces. Observatie levert veel
unieke informatie op die niet altijd verkregen kan worden door het stellen van vragen of
testafname.
Observatie kan helpen bij onderkennende vragen.
Observatie is handig om de interacties tussen cliënt en omgeving in kaart te brengen.
Cliënten hebben vaak zelf geen zicht op deze interacties.
NOTE: Bij observatie door anderen is het altijd goed om meerdere observatoren te
gebruiken. Er kan hierbij wel een informantenprobleem optreden: de informanten zijn het niet
eens over de problemen van de cliënt, omdat ze hem of haar bijvoorbeeld in een andere
situatie meemaken.
In de gedragstherapie wordt er vaak gebruik gemaakt van zelfregistratie waarbij de cliënt
zichzelf observeert en eigen gedragingen registreert.
Voordeel: hiermee kan gedrag registreert worden wat voor andere, buiten de cliënt
om, moeilijk te observeren is.
Nadeel: de observaties kunnen verschillend in kwaliteit zijn omdat niet iedereen even
goed is in het observeren van eigen gedragingen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pinkbubblegun. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
