Samenvatting Auditing
Week 1 | De introductie van Audit & Assurance
Assurance opdracht:
Een opdracht waarbij een professional streeft naar het verkrijgen van voldoende geschikt
bewijs om een conclusie te uiten die is ontworpen om het vertrouwen van de beoogde
gebruikers, anders dan de verantwoordelijke partij, over de onderwerp gerichte informatie
te vergroten.
Een assurance-dienst is een onafhankelijke professionele dienst die de kwaliteit van
informatie voor besluitvormers verbetert.
Assurance-opdrachten omvatten (ISAE 3000):
- Attestatie-opdrachten: een andere partij (accountant) dan de professional meet of
evalueert het onderliggende onderwerp tegen de criteria.
- Directe opdrachten: de professional meet of evalueert het onderliggende
onderwerp tegen de criteria.
↑ is een heel mooi modelletje. Voor dit vak richten wij ons op de Attestatie-opdrachten en
in het bijzonder op de controleopdrachten. Bij controleopdrachten (audits) verstrekt de
accountant een redelijke mate van zekerheid. Bij beoordelingsopdrachten (reviews)
verstrekt de accountant een beperkte mate van zekerheid. Voor de controleopdrachten
maken we gebruik van de ISA 100-999 (International Standards on Auditing).
Om het vertrouwen van de beoogde gebruikers in de jaarrekeningen te vergroten, wordt
een mening uitgesproken door de accountant over de vraag of de jaarrekeningen, voor
zover van materieel belang, zijn opgesteld in overeenstemming met een toepasselijk
financieel rapportagekader.
In het geval van de meeste algemene kaders, is die mening of de jaarrekeningen, voor
zover van materieel belang, op een eerlijke manier zijn gepresenteerd, of een getrouw
beeld geven in overeenstemming met het kader. Een controleopdracht wordt uitgevoerd in
overeenstemming met ISAs en relevante ethische vereisten stelt de accountant in staat om
die mening te vormen.
,Waarom is dit zo belangrijk? Er kunnen zich bepaalde omstandigheden voordoen:
- Informatie: informatie kan fout, bevooroordeeld, onnauwkeurig, irrelevant,
onvolledig zijn.
- Gevolgen: dit kan invloed hebben op aandeelhouders, leners, leveranciers, klanten
etc.
- Complexiteit: transacties en waarderingen en het samenvatten van gegevens
kunnen complex zijn.
- Afstand: er kan sprake zijn van een gebrek aan expertise, tijd en toegang.
De vraag naar controleopdrachten komt zowel voort uit de overheid (exogeen) als vanuit
de economie zelf (endogeen). Vanuit de overheid worden controleopdrachten verplicht.
Vanuit de economie komt de vraag naar audits voort uit een drietal theorieën:
- The information hypothesis: vermindert het risico op een (inschattingsfout) en
verbetert de besluitvorming door het vinden van fouten.
- Insurance hypothesis: het ontbreken van een audit heeft kan nalatigheid of fraude
opwekken. Zodra er sprake is van een audit, kan men ervan uitgaan dat een
accountant een jurist inschakelt waar nodig.
- Agency theory:
Het kernidee van de agency-theorie is dat er een inherente conflict van belangen
kan ontstaan tussen de principaal (aandeelhouders) en de agent (managers), omdat
hun doelstellingen niet altijd perfect op elkaar aansluiten. De agent heeft
mogelijk andere doelen dan de principaal, en er kan een informatiekloof ontstaan
tussen de twee partijen. Dit kan leiden tot situaties waarin de agent zijn
eigenbelang nastreeft ten koste van de belangen van de principaal.
Een middel om dit conflict te vermijden is het geven van zekerheid aan de aandeelhouders
d.m.v. bijvoorbeeld een audit. Deze verminderen asymmetrische informatie en het morele
risico tussen managers en kapitaalverstrekkers.
De waarde van een controle hangt af van het publieke vertrouwen in de bekwaamheid en
de onafhankelijkheid van de accountant.
, Week 2 | Ethiek
Ethiek is de tak van filosofie die zich bezighoudt met het bestuderen van moraal, juist
handelen en de morele principes die een mens heeft. Het richt zich op vragen als: Wat is
juist? Wat is goed?
Bedrijven proberen richtlijnen (gedragsregels) te bieden voor het bepalen van het juiste
handelen in verschillende situaties. Dit kan worden gezien als professionele ethiek.
Echter is het mooie aan ethiek dat het niet echt voor te schrijven valt, omdat het sterk
samenhangt met gevoel. Dit is meer persoonlijke ethiek.
Ethiek is een belangrijk punt voor de accountant: het maatschappelijk verkeer moet
kunnen vertrouwen op de accountant. Er wordt vanuit het maatschappelijk verkeer
verwacht dat de accountant zich voorzichtig, verklaarbaar en standvastig gedraagt.
De meesten van ons zien onszelf als ethisch. We willen meestal graag het gevoel hebben
dat we 'het juiste hebben gedaan'. Echter kunnen ethiek en ethische beslissingen benaderd
worden vanuit verschillende perspectieven en we moeten allemaal accepteren dat
verschillende culturen bijvoorbeeld op verschillende manieren ethiek benaderen. Als
accountants 'belijden' we een hoge standaard voor ethisch gedrag. Maar los van regels en
voorschriften, wie kan zeggen wat goed is en wat fout? Om te zeggen of iets goed of fout is
hebben we voorschriften als: code of conducts of onderwijsregelingen. Ethiek kan
opgedeeld worden in:
1. Virtue ethics – karaktereigenschappen van een persoon (moed, rechtvaardigheid
etc.);
2. Principle ethics – handelen volgens morele principes (eerlijkheid, respect voor
anderen, mensenrechten etc);
3. Consequence ethics – richt zich op de gevolgen van een handeling en het bepalen
van de ethische juistheid ervan;
4. Procedural ethics – richt zich op de processen en procedures die worden gebruikt
om ethische beslissingen te nemen.
De professionele ethiek voor accountants komt voort uit de International Ethics Standards
Board for Accountants (IESBA), één van de standaardinstellingsorganen binnen de
International Federation of Accountants (IFAC). Op basis van de internationale normen
heeft Nederland de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA) opgesteld.
Uit de VGBA komen de fundamentele beginselen voort:
1. Integriteit;
2. Objectiviteit;
3. Professionaliteit;
4. Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid;
5. Vertrouwelijkheid
Echter zijn er ook bedreigingen, welke de accountant bemoeilijkt bij het houden aan de
fundamentele beginselen:
1. Eigen belang;
2. Zelftoetsing;
3. Belangenbehartiging;
4. Vertrouwdheid;
5. Intimidatie
Week 1 | De introductie van Audit & Assurance
Assurance opdracht:
Een opdracht waarbij een professional streeft naar het verkrijgen van voldoende geschikt
bewijs om een conclusie te uiten die is ontworpen om het vertrouwen van de beoogde
gebruikers, anders dan de verantwoordelijke partij, over de onderwerp gerichte informatie
te vergroten.
Een assurance-dienst is een onafhankelijke professionele dienst die de kwaliteit van
informatie voor besluitvormers verbetert.
Assurance-opdrachten omvatten (ISAE 3000):
- Attestatie-opdrachten: een andere partij (accountant) dan de professional meet of
evalueert het onderliggende onderwerp tegen de criteria.
- Directe opdrachten: de professional meet of evalueert het onderliggende
onderwerp tegen de criteria.
↑ is een heel mooi modelletje. Voor dit vak richten wij ons op de Attestatie-opdrachten en
in het bijzonder op de controleopdrachten. Bij controleopdrachten (audits) verstrekt de
accountant een redelijke mate van zekerheid. Bij beoordelingsopdrachten (reviews)
verstrekt de accountant een beperkte mate van zekerheid. Voor de controleopdrachten
maken we gebruik van de ISA 100-999 (International Standards on Auditing).
Om het vertrouwen van de beoogde gebruikers in de jaarrekeningen te vergroten, wordt
een mening uitgesproken door de accountant over de vraag of de jaarrekeningen, voor
zover van materieel belang, zijn opgesteld in overeenstemming met een toepasselijk
financieel rapportagekader.
In het geval van de meeste algemene kaders, is die mening of de jaarrekeningen, voor
zover van materieel belang, op een eerlijke manier zijn gepresenteerd, of een getrouw
beeld geven in overeenstemming met het kader. Een controleopdracht wordt uitgevoerd in
overeenstemming met ISAs en relevante ethische vereisten stelt de accountant in staat om
die mening te vormen.
,Waarom is dit zo belangrijk? Er kunnen zich bepaalde omstandigheden voordoen:
- Informatie: informatie kan fout, bevooroordeeld, onnauwkeurig, irrelevant,
onvolledig zijn.
- Gevolgen: dit kan invloed hebben op aandeelhouders, leners, leveranciers, klanten
etc.
- Complexiteit: transacties en waarderingen en het samenvatten van gegevens
kunnen complex zijn.
- Afstand: er kan sprake zijn van een gebrek aan expertise, tijd en toegang.
De vraag naar controleopdrachten komt zowel voort uit de overheid (exogeen) als vanuit
de economie zelf (endogeen). Vanuit de overheid worden controleopdrachten verplicht.
Vanuit de economie komt de vraag naar audits voort uit een drietal theorieën:
- The information hypothesis: vermindert het risico op een (inschattingsfout) en
verbetert de besluitvorming door het vinden van fouten.
- Insurance hypothesis: het ontbreken van een audit heeft kan nalatigheid of fraude
opwekken. Zodra er sprake is van een audit, kan men ervan uitgaan dat een
accountant een jurist inschakelt waar nodig.
- Agency theory:
Het kernidee van de agency-theorie is dat er een inherente conflict van belangen
kan ontstaan tussen de principaal (aandeelhouders) en de agent (managers), omdat
hun doelstellingen niet altijd perfect op elkaar aansluiten. De agent heeft
mogelijk andere doelen dan de principaal, en er kan een informatiekloof ontstaan
tussen de twee partijen. Dit kan leiden tot situaties waarin de agent zijn
eigenbelang nastreeft ten koste van de belangen van de principaal.
Een middel om dit conflict te vermijden is het geven van zekerheid aan de aandeelhouders
d.m.v. bijvoorbeeld een audit. Deze verminderen asymmetrische informatie en het morele
risico tussen managers en kapitaalverstrekkers.
De waarde van een controle hangt af van het publieke vertrouwen in de bekwaamheid en
de onafhankelijkheid van de accountant.
, Week 2 | Ethiek
Ethiek is de tak van filosofie die zich bezighoudt met het bestuderen van moraal, juist
handelen en de morele principes die een mens heeft. Het richt zich op vragen als: Wat is
juist? Wat is goed?
Bedrijven proberen richtlijnen (gedragsregels) te bieden voor het bepalen van het juiste
handelen in verschillende situaties. Dit kan worden gezien als professionele ethiek.
Echter is het mooie aan ethiek dat het niet echt voor te schrijven valt, omdat het sterk
samenhangt met gevoel. Dit is meer persoonlijke ethiek.
Ethiek is een belangrijk punt voor de accountant: het maatschappelijk verkeer moet
kunnen vertrouwen op de accountant. Er wordt vanuit het maatschappelijk verkeer
verwacht dat de accountant zich voorzichtig, verklaarbaar en standvastig gedraagt.
De meesten van ons zien onszelf als ethisch. We willen meestal graag het gevoel hebben
dat we 'het juiste hebben gedaan'. Echter kunnen ethiek en ethische beslissingen benaderd
worden vanuit verschillende perspectieven en we moeten allemaal accepteren dat
verschillende culturen bijvoorbeeld op verschillende manieren ethiek benaderen. Als
accountants 'belijden' we een hoge standaard voor ethisch gedrag. Maar los van regels en
voorschriften, wie kan zeggen wat goed is en wat fout? Om te zeggen of iets goed of fout is
hebben we voorschriften als: code of conducts of onderwijsregelingen. Ethiek kan
opgedeeld worden in:
1. Virtue ethics – karaktereigenschappen van een persoon (moed, rechtvaardigheid
etc.);
2. Principle ethics – handelen volgens morele principes (eerlijkheid, respect voor
anderen, mensenrechten etc);
3. Consequence ethics – richt zich op de gevolgen van een handeling en het bepalen
van de ethische juistheid ervan;
4. Procedural ethics – richt zich op de processen en procedures die worden gebruikt
om ethische beslissingen te nemen.
De professionele ethiek voor accountants komt voort uit de International Ethics Standards
Board for Accountants (IESBA), één van de standaardinstellingsorganen binnen de
International Federation of Accountants (IFAC). Op basis van de internationale normen
heeft Nederland de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA) opgesteld.
Uit de VGBA komen de fundamentele beginselen voort:
1. Integriteit;
2. Objectiviteit;
3. Professionaliteit;
4. Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid;
5. Vertrouwelijkheid
Echter zijn er ook bedreigingen, welke de accountant bemoeilijkt bij het houden aan de
fundamentele beginselen:
1. Eigen belang;
2. Zelftoetsing;
3. Belangenbehartiging;
4. Vertrouwdheid;
5. Intimidatie
