Consument & recht in de praktijk
Hoofdstuk 1,2,3,4,5,7,9,10,11 en 13
Hoofdstuk 1: Waar gaat het consumentenrecht over?
Het consumentenrecht regelt, zoals de naam het zegt, de rechten van de consumenten en
de verplichtingen van de verkoper. Daarnaast regelt het consumentenrecht wat de plichten
van de consumenten zijn. Je kunt zeggen: in het consumentenrecht worden de rechten en
verplichtingen van de consument (koper) en handelaar geregeld.
Koopovereenkomst: ook wel overeenkomst van koop en verkoop genoemd. Bij het aangaan
van een koopovereenkomst kan er sprake zijn van een ‘gewone’ koopovereenkomst of een
consumentenkoop.
‘gewone’ koopovereenkomst: wordt bijvoorbeeld een koopovereenkomst tussen twee
particulieren onderling bedoeld.
Sluit je een koopovereenkomst, dan moet je een prijs in geld betalen. De verkoper moet
vervolgens het door jou gekochte product aan jou geven en ervoor zorgen dat de eigendom
wordt overgedragen. Wat het overdragen van de eigendom betreft moet de verkoper ervoor
zorgen dat aan alle criteria is voldaan, zodat je de nieuwe eigenaar van het product wordt.
Een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan zoals in
artikel 6:217 BW is bepaald. Dit geldt ook voor het tot stand brengen van een
koopovereenkomst. Hierbij is het niet nodig dat je als koper de koopprijs daadwerkelijk
betaald hebt. Bovendien is het aangaan van de koopovereenkomst met betrekking tot de
roerende zaken niet-registergoederen vormvrij. De koopovereenkomst kan dus zowel
mondeling als schriftelijk worden aangegaan. Sommige overeenkomsten dienen echter wel
schriftelijk te worden aangegaan. Denk bijvoorbeeld aan een overeenkomst die je aangaat
betreffende de levering van energie.
Overeenkomst op afstand: aankopen via internet, abonnementen via internet
Overeenkomst buiten de verkoopruimte: verkopers die bij consumenten thuis langsgaan om
een product te verkopen.
Een koopovereenkomst kun je in beginsel met iedereen aangaan. Dit betekent echter nog
niet dat je hierbij automatisch als consument wordt aangemerkt. Om als consument te
worden aangemerkt moet er aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. De definitie van een
consumentenkoopovereenkomst staat in art. 7:5 lid 1 BW:
‘in deze titel wordt verstaan onder consumentenkoop: de koop met betrekking tot een
roerende zaak die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn
handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon, die
handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit.
Wil je als consument worden aangemerkt zodat je door de extra bescherming krijgt, dan
moet je een consumentenkoop zijn aangegaan. Om van een consumentenkoop te kunnen
spreken dient aan een aantal vereisten te zijn voldaan.
Vereiste 1: koper natuurlijk persoon
Vereiste 2: roerende zaak
Vereiste 3: privédoeleinden
Vereiste 4: professionele verkoper
1
,De consumentenkoopregels zijn in sommige gevallen ook van toepassing zonder dat er
sprake is van een koopovereenkomst met betrekking tot een zaak. Dit betekent dat je in die
gevallen als consument wordt aangemerkt zodat de beschermende regels, met uitzondering
van een aantal artikelen op jou van toepassing zijn.
Consumentenkoopregeling
- Koop van dieren art. 3:2a BW
- Levering van elektriciteit, warmte, koude en gas via leidingen en stadsverwarming art.
7:5 lid 5 BW
- Levering van digitale inhoud
- Vermogensrechten art. 7:47 BW
In sommige gevallen kunnen wij niet van een consumentenkoop spreken en is de
consumentenkoopregeling waarnaar wij hiervoor hebben verwezen, niet van toepassing.
Geen consumentenkoop
- Diensten
- Water door leidingen
- Onroerende zaken
Wanneer de handelaar van de regels die dwingend van aard zijn in jouw nadeel afwijkt, dan
kun je als consument de afwijking ‘terugdraaien’. Op basis van artikel 3:40 lid 2 BW is de
gemaakte afspraak waarbij van de regels met een dwingend karakter is afgeweken
vernietigbaar. Sterker nog: wanneer een zaak aan de rechter wordt voorgelegd en de rechter
ziet dat er van de artikelen die dwingend van aard zijn ten nadele van jou als consument is
afgeweken, dan zal de rechter de afspraak (bepaling) vernietigen. Art. 7:6 BW
In ar. 7:6 lid 2 BW uitzonderingen
Artikel 7:6 lid 1 BW bepaalt dat de in de afdeling 1-7 opgenomen artikelen dwingend van
aard zijn. Artikel 7:6 lid 2 bepaalt dat een aantal artikelen toch uitgezonderd is zodat deze
artikelen niet dwingend van aard zijn. Dit zijn de artikelen 12, 13 eerste en tweede zin, 26 en
35 BW. Als de handelaar van deze bepalingen wil afwijken, dan moet hij dit doen door dit
met de consument overeen te komen.
Wat een handelaar niet mag doen is van de bepalingen – die niet dwingend van aard zijn –
standaard in de algemene voorwaarden, ten nadele van de consumenten afwijken. Doet hij
dit toch, dan zijn die bepalingen in de algemene voorwaarden onredelijk bezwarend.
Onredelijk bezwarend: wil zeggen dat deze bepalingen onredelijk zijn zodat de consument
deze bepalingen buiten toepassing kan (laten) verklaren. De consument kan deze
bepalingen met andere woorden vernietigen zodat deze niet meer op de overeenkomst van
toepassing zijn.
Vernietiging heeft als gevolg dat die bepalingen niet van toepassing is op jouw
overeenkomst.
Let op: er gelden andere regels met betrekking tot de bezorgkosten wanneer je het product
op afstand, bijvoorbeeld via internet koopt.
2
, Hoofdstuk 2: Bronnen
Bronnen consumentenrecht
- Europese vorderingen
- Europese richtlijnen
- Wetten
- Jurisprudentie
Hoofdstuk 3: Aflevering en eigendomsoverdracht
Op basis van artikel 7:9 lid 1 BW is de verkoper verplicht de zaak met toebehoren aan de
koper over te dragen en af te leveren. Afleveren en in eigendom overdragen van de zaak zijn
dus de belangrijke verplichtingen van de verkoper.
Artikel 7:9 lid 2 BW staat wat onder aflevering wordt verstaan.
‘Onder aflevering wordt verstaan het stellen van de zaak in het bezit van de koper.’
De verkoper voldoet aan zijn verplichting om de zaak af te leveren door het bezit ervan te
verschaffen. De zaak moet dus in het bezit komen van de koper. Wanneer is het bezit van de
zaak verschaft? Volgens artikel 3:114 BW is dit het geval wanneer de verkoper de koper in
staat stelt die macht uit te oefenen die hij zelf (dus de verkoper) over de zaak kon uitoefenen.
De macht laten uitoefenen die de verkoper zelf over de zaak kon uitoefenen kan op
verschillende manieren.
De eerste en meest toegepaste manier op het gebied van het consumentenrecht is dat de
verkoper de zaak feitelijk overhandigt waarmee hij aan zijn verplichting tot aflevering voldoet.
Er wordt in dit geval ook van ‘het fysieke bezit’ of de controle van de zaak door de
consument gesproken. Er bestaan echter ook andere wijzen van bezitsverschaffing. Het is
daarom mogelijk dat je als koper in de praktijk een zaak op een andere wijze afgeleverd
krijgt.
Levering: ‘traditio symbolica’
Levering: constituto possessorio
Levering: traditio breve manu
Levering: traditio longa manu
In artikel 3:84 BW zijn er drie vereisten genoemd waaraan voldaan moet zijn om een ander,
bijvoorbeeld de koper van een zaak, eigenaar van de zaak te maken. De drie vereisten zijn:
1. Er moet sprake zijn van een geldige titel. Er moet met andere woorden een geldige
juridische reden aanwezig zijn waarom, bijvoorbeeld een zaak wordt overgedragen.
Wanneer de titel (lees reden) nietig is of wanneer een titel vernietigd wordt, dan is er
geen sprake van een geldige titel.
2. De vervreemder, dat is degene die de zaak wil leveren, moet beschikkingsbevoegd
zijn. Voor een geldige overdracht is vereist dat de verkoper bevoegd moet zijn om te
leveren. De verkoper is bijvoorbeeld bevoegd als hij eigenaar is van een zaak die hij
wil leveren. Dit schijnt in het hiervoor gegeven voorbeeld van de fiets niet het geval te
zijn. De verkoper heeft namelijk de fiets die niet van hemzelf was verkocht aan
Simone Karlsberg. Robert Heine is in beginsel gewoon eigenaar gebleven.
3. Er moet een levering plaatsvinden. (Roerende zaken)
Artikel 3:84 BW geeft de drie vereisten aan, waaraan voldaan moet worden om de
overdracht van een recht, in dit geval eigendomsrecht, over te dragen.
De goederenrechtelijke verplichting voor de verkoper om een verkochte zaak met
toebehoren in eigendom over te dragen aan de koper is uiteraard een belangrijke
verplichting van de verkoper jegens de koper en staat opgenomen in art. 7:9 lid 1 BW. Doel
3