Bedrijfsethiek
HC 1 29 januari 2019
Martin Skhreli: verspreidde roddels waardoor koers daalde. Verhoogde medicijnen van 13,50 naar
750. Vond dat dit kon omdat prijzen inelastisch zijn dus een prijsverhoging is geen probleem. Hij deed
niks fout.
Bio-industrie: varkensslachterij: varkens overlijden niet op het moment dat het moet (met alle
gevolgen van dien).
Vragen voor jullie
- Mocht Skhreli wettelijk een medicijn met medische noodzaak verhogen van 13,50 tot 750 per
pil? Ja is toegestaan. Toch is hij gearresteerd. Als er een ramp is in de VS mag je bijvoorbeeld
niet zomaar water verkopen van 200$. Hij is gearresteerd om de grapjes die hij uitgehaald
had met zijn hegdefunds. Hij had gefraudeerd. Wettelijk toegestaan
- Mocht Primark wettelijk zakendoen met de bedrijven in Rana Plaza? Ja het is wettelijk
toegestaan omdat hij op vrijwillige basis was. Wettelijk toegestaan
- Mochten werknemers van slagerij Vandrie de koeien slaan en elektrische schokken geven?
Allebei de antwoorden zijn in zekere zin goed. Je mag koeien wel slaan maar niet op de
manier dat gebeurde, en je mag koeien wel elektrocuteren maar niet op de manier dat nu
gebeurde.
Ethiek en recht
- Niet alles wat immoreel of slecht is, is ook verboden.
o Denk aan belastingontwijking vs. belastingontduiking.
o Of overgebruik van tijdelijke contracten.
o Zakendoen met bedrijven die hun werknemers uitbuiten. (zoals sweatshops)
- Niet alle wetten kunnen worden gehandhaafd.
o De eendenboerderij
o Denk aan de bio-industrie.
o Biggestaarten
- Niet alles wat verboden is, is slecht.
o Denk aan de farmaceut uit Den Haag die zelf een medicijn is gaan produceren
vanwege de hoge prijzen.
Wat is bedrijfsethiek?
- Moraliteit: (P. 8) de normen, waarden en overtuigingen die bepalen wat goed of fout gedrag
is van een individu of samenleving. (hoe zorg je ervoor dat je niet een directeur wordt in een
bedrijf waar dieren worden mishandelt.)
- Ethiek: (p. 8) de studie van moraliteit.
- Bedrijfsethiek: (P.8) de studie van welk gedrag goed of fout is binnen de context van
bedrijven.
Zelfrechtvaardiging
- De vrije markt wekt hebzucht op.
- De vrije markt heeft goede consequenties. (economische groei, banen, etc.)
, - Mensen op de markt moeten (alleen?) hebzuchtig zijn.
Waar gaat bedrijfsethiek over?
- Motivatie: wat zijn redenen voor ethisch gedrag in het bedrijfsleven?
- Hoe herken je onethisch gedrag of onethische praktijken?
- Vooral: hoe kan je rationele ethische afwegingen maken?
Waarom is bedrijfsethiek belangrijk?
Bedrijven kunnen een enorme invloed op de wereld hebben:
- Economische groei en ontwikkeling in arme landen (bijv. Zuid-Korea)
- Technologische vooruitgang (bijv. Medicijnen)
- CO2-uitstoot
- Ongelijkheid
- Werkomstandigheden
Bedrijven hebben een enorme impact op de wereld en dat is waarom ethiek zo belangrijk is.
Wat zijn redenen voor jou als CEO voor ethiek?
Bedrijven hebben morele verantwoordelijkheid (p. 50):
Spidermanprincipe: “with great power comes great responsibility” – hoe meer macht je hebt
over de wereld, hoe meer verantwoordelijkheid je hebt voor de wereld.
Wederkerigheidsprincipe: omdat bedrijven profiteren van andere actoren, hebben ze ook de
verantwoordelijkheid om goed met ze om te gaan.
Negatieve externaliteiten: economische activiteit creëert vaak negatieve consequenties voor
derden.
Bedrijven hebben ook egoïstische redenen (enlightened self-interest, p.49)
Imago: immoreel gedrag leidt tot imagoverlies. Als een bedrijf iets doet wat niet kan dan zal
dat consequenties hebben voor hun imago. Denk aan het volkswagen schandaal.
Samenwerking: het goed behandelen van werknemers en klanten zal ook leiden tot goed
gedrag naar je bedrijf. De meeste succesvolle bedrijven zijn bedrijven die denken aan
werknemers en klanten en niet alleen aan zelfinterest.
Collectieve actie-problemen: door onethisch te handelen kunnen situaties ontstaan die voor
iedereen slechter zijn. (tragedy of the commons).
o Niemand wil op een vervuilde planeet wonen.
o Omdat overheden niet erg goed zijn in het oplossen van de problemen, worden de
problemen niet opgelost zonder bijdrage van particulieren.
Moeilijke keuzes
- Als dierenwelzijn ten koste gaat van je winst, en je winst is al erg laag, hoeveel aandacht
moet je dan nog hebben voor dierenwelzijn?
- Er is vraag naar vlees, maar alternatieven worden steeds beter. Is het produceren van vlees
op de markt überhaupt nog wel iets wat bedrijven moeten doen.
- Als je een patent hebt op een medicijn dat goed werkt voor een serieuze aandoening, en je
hebt geld nodig voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, hoe duur mag je je medicijn
maken?
, - Als het erg moeilijk is om te achterhalen welke fabrieken goed met hun werknemers
omgaan, in welke mate heb je dan een verplichting om dit uit te zoeken, en om te handelen
met degene die goed omgaan met hun werknemers?
HC 2 5 februari 2019
De relevantie van ethiek en consequentialisme
The ‘trolley problem’
The person can choose to divert the train from the main track, saving five people on the track, but
killing the one person on the other track.
- Ik heb me er niet mee bemoeid als ik de wissel niet omzet.
The footbridge dilemma
The person on the bridge can choose to push the large person onto the track, thereby killing that
person but potentially stopping the tram and saving the five people further down the track.
- Geen fysieke schade toebrengen aan iemand, dan willen mensen het nog wel doen. Maar zelf
van de brug afduwen willen ze niet doen.
Ziekenhuis
Zou je 1 gezonde patiënt doden om 5 andere zieke personen te redden?
Terugblik vorige college: Ethiek en recht
- Niet alles wat immoreel is, is verboden
o Zaken doen met sweatshops
- Niet alle wetten kunnen worden gehandhaafd
o Biggestaarten: je mag ze afknippen maar het is lastig om te handhaven
- Niet alles wat verboden is, is slecht
o Inbreken op patenten
Redenen om als CEO ethisch te handelen:
- Spidermanprincipe: veel invloed hebben op de wereld door jou bedrijf (grote multinational),
dan neemt je verantwoordelijkheid toe en kan je veel veranderen in de wereld. Reden voor
ethisch handelen
- Wederkerigheidsprincipe: medewerkers die hard voor je werken en dan kan je het idee
hebben dat je wat terug moet doen voor ze (goede arbeidsomstandigheden)
- Negatieve externaliteiten: jou activiteiten als bedrijf hebben externe effecten
- Imago: puur ethisch handelen uit eigenbelang, want levert een goed imago op. Duurzame
energie
- Samenwerking: als je goed voor je medewerkers zorgt, worden ze productiever
- Collectieve actie problemen: slechtere resultaten voor iedereen
Relevantie van ethiek
Scepticus:
- Ethiek is niet relevant!
- We stellen iemand voor die sceptisch is over ethiek: wat hebben we aan ethiek?
