, Hoofdstuk 4 : Wat is openbaar bestuur?
Welke personen en organisaties wel of niet behoren tot het openbaar bestuur is niet altijd
duidelijk.
Definitie Bestuur:
- De activiteit van het besturen
- Een specifieke groep van personen die samen besturen
- Geheel van personen, instellingen, organisaties, activiteiten en procedures van
besturing in brede zin
Openbaar bestuur = geheel van organisatie en activiteiten die primair zijn gericht op
de besturing van de maatschappij
o Kan hetzelfde betekenen als de overheid/staat, maar laat ook ruimte over
voor organisaties die niet tot de overheid behoren (maar wel een publieke
taak vervullen)
o Besturen = richting geven, koers uitzetten Gaat om beslissingen nemen en
uitvoeren
o Openbaar = heeft te maken met de reikwijdte van deze beslissingen
1. Bij de overheid kan de reikwijdte worden afgedwongen door
geweldsmonopolie
De staat, het middenveld en de markt
Drie logica’s van sturing in de maatschappij te onderscheiden
- Die van de staat
- Die van het middenveld
- Die van de markt
Logica sturing van de staat: Om het algemeen belang te dienen
Logica sturing van het middenveld: Richt zich op doelstellingen die niet op winst maken
gericht zijn, maar ook niet binnen de sfeer van de overheid vallen
Logica van de markt: Om producten en diensten op commerciële grond te leveren
Allemaal vormen van openbaar bestuur
De grens tussen deze drie vormen van sturing is niet altijd duidelijk. Soms wordt een
organisatie overgeheveld naar een andere vorm; overheid markt = privatisering /
markt overheid = verstatelijking of nationalisering
, Het publieke karakter van het openbaar bestuur
De bovenste manier van indelen is de kernaanpak ; belangrijkste verschil is publiek/niet-
publieke organisaties.
Voordeel kernaanpak : Doet recht aan de grote verschillen
Nadeel kernaanpak: Veel organisaties hebben kenmerken die met meerdere vormen
overeenkomen en dus zijn ze niet goed in te delen.
Daarom heeft Barry Bozeman de term ‘publiekheid’ bedacht. Dan spreekt men niet
meer over of iets wel of niet publiek is, maar enkel welke mate van publiekheid een
organisatie heeft.
o Elke organisatie is altijd deels publiek doordat zij te maken heeft met wet en
regelgeving
Deze aanpak maakt een onderscheid tussen 3 verschillende dimensies:
1. Eigenaarschap
Van wie is de organisatie? ; rechterlijke grondslag
2. Bekostiging
Wie bekostigt de organisatie? ; Wie betaalt de salarissen
3. Mate van politieke controle
Hoge mate = politieke gezagdragers stellen de prioriteiten van
de organisatie
, o Soms staan private organisaties zelfs nog onder meer
politieke controle dan politieke organisaties (banken en
grote bedrijven)
Lage mate = heel weinig bemoeienis van de overheid
Hoofdstuk 5 : Openbaar bestuur op
verschillende niveaus
Hoe kunnen we orde aanbrengen in de verscheidenheid en vervlechting van alle niveaus?
Beginnen met verticale en horizontale dimensie van bestuur:
Verticale dimensie: het openbaar bestuur kan op meerdere
niveaus van omvattendheid gestalte krijgen: wijk, gemeente,
regio, provincie, staat
Horizontale dimensie: bestuur bestaat niet alleen uit de
overheid, maar ook uit tal van maatschappelijke organisaties
Om beide dimensies te omvatten bestaat de term
Multi-level governance : besturen vindt plaats op meerdere schaalniveaus en
gebeurt zowel door overheden als andere partijen
De verticale dimensie: het Huis van Thorbecke met
opbouw
Voor NL relevante openbaar bestuur formeel op verschillende niveaus georganiseerd;
- Lokaal Regionaal Provinciaal Nationaal Europees Internationaal
o Welke bestuurslaag gaat over welk vraagstuk?
o Is dit een hiërarchische rangorde (formeel en praktijk)?
Huidige inrichting rust op de Grondwet van 1848 geschreven door Thorbecke: Model
bestaande uit drie hoofdlagen; gemeenten, provincies en rijk = Huis van Thorbecke
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat
o Eenheidsstaat = uniform stelsel met duidelijke primaat
o Gedecentraliseerd = gemeentes en provincies ook
belangrijk en soms zelfs zelfstandig
Groei van EU : Huis van Thorbecke kreeg een extra etage : multinationaal
Op dit niveau wordt beleid bedacht dat op de drie onderste etages wordt uitgevoerd.
Hiermee geeft de nationale overheid dus een deel van haar bevoegdheden weg in ruil
voor welvaart, veiligheid, vrede en innovatie.
Verhoudingen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alexandraiburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
