Vraagstelling: Is er sprake van een causaal verband (oorzaak en gevolg)? (Om welk
strafbaar feit gaat het. Kijk in de wettenbundel. I.v.m. opzet delict, door het gevolg
gekwalificeerd delict, culpoos delict.) Causaliteit wordt vastgesteld aan de hand van de
leer van redelijke toerekening. Dit vinden we terug in het letale longembolie arrest. Is het
ten laste gelegde gevolg redelijkerwijze aan de gedraging van de verdachte toe te
rekenen?
1. Heb ik hier een conditio sine qua non (gedraging is noodzakelijk voor gevolg)?
Ondergrens strafrechtelijke causaliteit, zie bijv. HR Groningse HIV-zaken = CQSN
DUIDELIJK
Algemene gezichtspunten:
1. Aard van de gedraging (zie bijv. HR Aortaperforatie; messteken)
= is de gedraging naar haar aard geschikt om het ingetreden gevolg te
bewerkstelligen óf de kans daarop te verhogen?
2. Opzet/schuldverband (bij opzet vaak sprake van causaal verband)
Opzet = willens en wetens
Schuld = verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid
3. Theorie van de adequate veroorzaking (voorzienbaarheid)
- Subjectief: wat wist de verdachte op het moment dat hij het feit beging? Wat
had hij met zijn kennis op dat moment kunnen voorzien?
- Objectieve invulling: kijken naar alle omstandigheden, ook die achteraf
bekend zijn geworden. Wat zou een gemiddeld mens op basis van
ervaringsregels hebben kunnen voorzien in deze situatie? (HR Etalageruit of
Spoorwegovergang)
3a ‘Complexe causale keten’ (tussenliggende factor):
• Een medische complicatie (Letale longembolie)
• Een medische fout (Aortaperforatie) = na gedraging van derde
• Keuze van het slachtoffer (Niet behandelde longinfectie/Dwarslaesie)
= na gedraging van derde
2. Conditio sine qua non = CQSN NIET DUIDELIJK
Alternatieve causaliteit
1. Kan het gedrag een onmisbare schakel hebben gevormd? (HR Groningse HIV-
zaken) (Rechtsoverweging 2.4.4)
2. Aannemelijk dat gevolg met aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de
gedraging van de verdachte is veroorzaakt?
- Aard van het delict geschikt om het gevolg te bewerkstelligen?
- Ervaringsregels
- Afwegen van scenario’s (door verdachte of alternatieve verklaring, kunnen
concluderen dat de alternatieve verklaring hoogst onwaarschijnlijk kunnen
verklaren) = zwaarst wegend / In hoeverre is het aannemelijk dat andere, niet aan
de gedraging van de verdachte gerelateerde oorzaken hoogstwaarschijnlijk niet
tot het gevolg hebben geleid (‘verwerpen alternatief scenario’)?
3. Algemene gezichtspunten nalopen!!
3. NALATEN
1. Heeft het nalaten de kans op het gevolg verhoogd? (HR Shaken Baby)
(Rechtsoverweging 4.7)
2. Is er sprake van een zorgplicht?
3. Algemene gezichtspunten week 2:
, Week 3: Opzet
Opzet = willens en wetens handelen (dit zit in elke van de drie categorieën en niet alleen
bij zuiver opzet!). De sterkte hangt af van de gradatie. Er zijn drie gradaties. Ook bij
voorwaardelijke opzet is er een willen en weten. Je moet kijken naar de
geestesgesteldheid van de verdachte, indien hij/zij dit niet aangeeft is de intentie heel
lastig. Op basis van objectieve feiten gaan we de opzet vaststellen. Wanneer moeten we
aan opzet toetsen: doleus delict. Opzet ziet in de delictsomschrijving op het bestanddeel
na ‘opzet’. Uitzondering: door het gevolg gekwalificeerde delicten. In de wet opzet in de
delictsomschrijving: opzettelijk, ingeblikt, oogmerk, wetende dat/kennis dragende dat.
Oogmerk is geen gradatie van opzet, maar een onderdeel van het opzetvereiste.
Gradaties:
1 Zuiver opzet; (vol opzet) de wil is primair gericht op het intreden van het gevolg. Ik wil
slachtoffer A van het leven beroven en ook mijn intentie is daarop gericht.
2 Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn/zekerheidsbewustzijn; je hebt een bepaald doel.
Om dat doel te bereiken treedt er een bijkomend gevolg. Het gevolg gaat
noodzakelijkerwijs intreden. Voorbeeld van doel schip laten zinken, gevolg 100% dat de
bemanning hierdoor overlijdt. Intentie op gevolg A, maar B treedt ook zeker in.
3 Voorwaardelijk opzet; (=ondergrens) bewust de aanmerkelijke kans aanvaarden op
intreden van een bepaald gevolg. Voorwaardelijk voorziet op het intreden van het gevolg,
het is niet zeker dat het gevolg ook daadwerkelijk intreedt.
(HIV 1: RO 3.6)
• Aanmerkelijke kans op het gevolg
- omstandigheden van het geval
aard van de gedraging + omstandigheden (HIV 1 Arrest)
- algemene ervaringsregels
reële, niet onwaarschijnlijke mogelijkheid (Aanmerkelijke kans Arrest)
• Bewustzijn van die aanmerkelijke kans (= weten)
- verklaring van de verdachte
- gemiddelde derde = een redelijk weldenkend mens (opschrijven als: het kan
niet anders, dan dat hij zich bewust was van de aanmerkelijke kans op..) NIET
had moeten weten!
• Aanvaarden van die aanmerkelijke kans (= willen)
- verklaring verdachte (Enkhuizer doodslag Arrest) en/of getuigenverklaring
- feitelijke omstandigheden van het geval
aard van de gedraging + omstandigheden waaronder die gedraging is
verricht = uiterlijke verschijningsvorm (“zozeer gericht op het gevolg dat het niet
anders kan…”
tenzij er sprake is van een contra-indicatie (Porsche Arrest)
*Psychische stoornis staat niet in de weg in het aannemen van opzet! Opzet kan niet
worden aangetast door strafuitsluitingsgronden. Uitzondering =
ontoerekeningsvatbaarheid.
Voorbedachte rade (=verzwarend delictsbestanddeel):
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Leidsestudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.