Volledige samenvatting van het vak Inleiding Psychodiagnostiek V5G506. Gegeven aan Bachelor toegepaste psychologie ( 1ste jaar ) aan Hogeschool Vives onderwezen door Hannelore Verbrugge en Els Gheldof . De samenvatting bestaat uit lesnotities, ppt's en de extra aantekeningen uit het boek/cursus. Ik...
Inleiding Psychodiagnostiek
Hoofdstuk 1: Inleiding – Wat is Psychodiagnostiek?
“Onderzoeken wie mensen zijn en wat ze kunnen”
Wat is psychodiagnostiek?
Psychodiagnostiek = de wetenschap die erop gericht is om op een gefundeerde manier
informatie van een persoon en zijn omgeving te verzamelen met het oog op het nemen van
verantwoorde beslissingen.
Deze definitie wordt in de volgende onderdelen per stap besproken.
1.1. Het verzamelen van informatie over een persoon en zijn
omgeving op een wetenschappelijke manier
Geïnteresseerd wat er binnenin het mens gebeurt ( niet hoe groot hij is of hoe snel hij kan lopen)
Bv. nagaan of iemand neerslachtig is of net heel gelukkig, hoe mensen zijn
Maar ook hoe het gesteld is met de probleemoplossende vaardigheden van een kind
Wat mensen kunnen en hoe mensen zijn
Bv. intelligentie prestaties : kijken naar de resultaten van de test, maar ook hoe de jongere zich
gedraagt tijdens de testafname ( vermoeid, angstig, …)
hoe mensen zijn en wat ze kunnen weerspiegelt psychologische eigenschappen zoals
motivatie, intelligentie, stemming, …
dit kan ook invloed hebben op de omgeving van een persoon
bv. bij onderzoek wat de draagkracht van een gezin is
Sommige psychologische eigenschappen fluctueren doorheen de tijd ( zoals emoties, motivaties,..)
= toestanden / states
Sommige psychologische eigenschappen zijn eerder stabiel ( zoals persoonlijkheid, intelligentie)
= trekken / traites
In kaart brengen van psychologische eigenschappen = construct ( ideeën die geconstrueerd zijn)
Bv. als we een persoon horen schreeuwen tegen iemand en diezelfde persoon geeft ook aan dat hij
gefrustreerd is dan gaan we als psychologisch consulente dit gedrag categoriseren onder een
psychologisch construct dat heet verbale agressie
MAAR we moeten dit wel altijd hypothetisch formuleren, want bij psychologische
eigenschappen zijn er altijd zaken die we niet rechtstreeks met onze zintuigen kunnen
waarnemen.
ALTIJD tentatieve formulering
Bv. leerling A steekt altijd zijn vinger op leerling B doet dit bijna nooit, we kunnen STELLEN dat
leerling A meer gemotiveerd lijkt dan leerling B , maar dit weten we niet zeker
Psychodiagnostiek: psychologische eigenschappen waarvan we een stuk niet kunnen waarnemen ,
toch op een wetenschappelijke manier kunnen meten = operationaliseren
,1.2. Gericht op het kunnen nemen van verantwoorde
beslissingen
In kaart brengen van psychologische eigenschappen (O.b.v. bepaalde uitspraken worden er
beslissingen genomen)
Door:
Beschrijven: in kaart brengen van bepaalde kenmerken ( van een persoon of diens context)
Bv. na een verkeersaccident heeft persoon X het moeilijk met het plannen en organiseren
Beslissingen nemen zoals: hoe kunnen we die persoon het best ondersteunen? Welke taken
kunnen we aanpassen voor die persoon?
Ordenen: eigenschappen gereduceerd tot hanteerbare patronen om tot een diagnose te
komen
Bv. DSM5 : een overzicht waar alle erkende mentale stoornissen staan met de noodzakelijke
vereiste om tot een bijhorend diagnose te komen
ISCF- model: in dit model wordt er ook genoemd wat er goed loopt bij de client
KOP- model: K= klachten, O= omstandigheden, P= persoon ; zaken gaan beschrijven , ordenen
zodat ze een basis kunnen geven voor kortdurende behandelingen met focus op
zelfredzaamheid van de client
Verklaren: vragen stellen die gericht zijn op het verklaren van eigenschappen
Bv. hoe komt het dat die persoon zijn aandacht verliest in de klas
Voorspellen: kijken hoe het gedrag in de toekomst zal evalueren
Bv. is die persoon, van alle andere personen, het meest geschikt om die vacature in te vullen
in de toekomst, of niet
1.3. Op een gefundeerde manier
Psychodiagnostische methoden inzetten om de informatie te verzamelen
Kunnen worden ingedeeld op twee dimensies
Van vrij ( vrije observatie / interview met open vragen) tot gestructureerd ( psychologische
test)
Van kwalitatief ( in woorden) tot kwantitatief ( in cijfers)
1.3.1. Wetenschappelijke onderbouwing
Methoden moeten voldoen aan psychometrische kwaliteiten
Betrouwbaarheid vs. Validiteit
Betrouwbaarheid: standvastigheid van de meting ( verschillende schoten in een doel al dan
niet in elkaars buurt terecht komen)
Validiteit: meet je wat je beoogt te meten ( de mate waarin er raak geschoten wordt en het
doel effectief bereikt wordt)
, A: een meting die niet betrouwbaar en niet valide is
B: een meting die wel betrouwbaar is maar niet valide
C: een meting die wel betrouwbaar is en valide
! meting die valide is , maar niet betrouwbaar bestaat niet !
Validiteit wordt steeds begrensd door betrouwbaarheid
Een goede betrouwbaarheid is noodzakelijk , maar niet voldoende voor een goede validiteit
Hoofdstuk 2: Professioneel observeren. Bewust en
doelgericht waarnemen
2.1. Wat is het verschil tussen alledaags observeren en
professioneel observeren?
We observeren continu om het eigen gedrag en dat van anderen te begrijpen
Gelijkenissen Verschillen
- Verschaffen informatie - Professioneel observeren: een gestructureerde
- Vertrekken vanuit empirische gegevens aanpak gevolgd met specifieke observatiecriteria en -
( gebaseerd op wat via de zintuigen bij ons methoden om objectieve gegevens te verzamelen
binnenkomt) voor onderzoek of evaluatie
- Beide subjectief - Alledaags observeren: meer spontaan en informeel,
- Observator is zijn eigen instrument en dus vatbaar zonder specifieke richtlijnen of doelstellingen, en
voor vertekeningen / biases wordt meestal gedaan in dagelijkse situaties zonder
een specifieke focus op gegevensverzameling.
! belangrijk om zicht te houden op die vertekeningen om zo bewust en doelgericht te werk te gaan!
De mogelijke vertekeningen / biases opdelen in 3 rubrieken
1. Aandachts- en geheugenprocessen
Primacy-effect
Recency- effect
Beschikbaarheidsheuristiek: bij het observeren veel aandacht geven aan je eigen kennis die in
het geheugen zit en zaken die je zelf hebt meegemaakt
bv. je hebt een broer met ADHD en je observeert een kind in de klas, tijdens de observatie ga
je jou focussen op gedragingen die mogelijk hierop zullen wijzen. Dit kan leiden tot
overrapportering van sommige waarnemingen en onderrapportering van andere
waarnemingen
Bijsturing: gestructureerd dingen noteren of op voorhand lijstje maken met de dingen waarop
je wil letten
Tunnelvisie
Confirmatiebias
, 2. Denk – en interpretatiefouten
Emotionele lading: door wat je waarneemt met je zintuigen kan je bepaalde emotionele
ervaringen die je vroeger hebt meegemaakt terug activeren. Hierdoor kan je de persoon
die je observeert niet meer zien zoals hij is. Het is belangrijk om als professional inzicht te
hebben in je eigen blinde vlekken en gevoeligheden.
Bijsturing: supervisie door bv. je mentor waarmee je jouw blinde vlekken gaat bespreken
Halo-effect
Horn-effect
logicafout
3. Sociaalpsychologische effecten
Fundamentele attributiefout
Aanleunings effect: mensen waarmee je naar het schijnt iets gemeenschappelijks mee
hebt. Dit zorgt ervoor dat je zijn/haar gedrag positiever gaat inschatten
Contrasteffect : mensen / groepen die helemaal tegenovergestelde zijn van jou die zal je
minder positief gaan bekijken
Stereotypering
Zichzelf waarmakende voorspelling
Conformisme
Expliciete sociale druk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lyanabeshtoeva1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,56. Je zit daarna nergens aan vast.
