Aardrijkskunde hoofdstuk 3: Zuid-Amerika
Paragraaf 3.1: natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika
Aan de westkant van Zuid-Amerika is een subductiezone waardoor er veel vulkaanuitbarstingen en
aardbevingen zijn. Een direct gevolg van aardbevingen in de zeebodem voor de kust zijn tsunami’s. In
gebieden waar aardbevingen voorkomen zijn ook vulkanen actief. Dit zijn bijna allemaal stratovulkanen,
als deze uitbarsten is het meestal niet heel erg omdat de gebieden eromheen dunbevolkt zijn en ze vooral
aswolken uitstoten.
Indirecte gevolgen van aardbevingen zijn aardverschuivingen. Deze massabewegingen ontstaan doordat:
- Bij een aardbeving delen afschuiven van instabiele hellingen
- Bij overvloedige neerslag modder, puin en gesteente van een helling schuiven (schade beperkt
zich in de regel tot wegen, gebouwen en landbouwgrond)
- Er lahars ontstaan bij een vulkaanuitbarsting. Deze modderstromen ontstaan doordat sneeuw en
ijs op de vulkaanhelling smelt als de vulkaan uitbarst. De stroom die snel naar beneden komt
verwoest alles op zijn weg.
De nattere gedeeltes van Zuid-Amerika worden vaak geplaagd door overstromingen. In de berggebieden
zijn dit flash floods (rivieren hebben ineens een hoge piekafvoer. Door hevige regenval in de bovenloop
loopt de bedding vol en stort het water, vermengd met alles wat meegenomen wordt, zich naar
beneden). In vlakkere gebieden die vaak een groot debiet hebben zijn er high floods. Het waterniveau
stijgt tot de rivier buiten haar oevers treedt. Dit is vaak bij langdurige regenbuien en tropische stortbuien.
De mens is vaak, vooral door ontbossing, de oorzaak van deze rampen. Doordat de hellingen kaal worden
gaat het water niet meer in de bodem en stroomt af via het oppervlak. Ook elke verharding van het
oppervlak leidt tot een kortere vertragingstijd.
Paragraaf 3.2: hazard management
De economische schade van natuurrampen in Zuid-Amerika is sinds 1960
verachtvoudigd. Hier zijn erg veel verschillende oorzaken voor.
Natuurrampen kunnen dingen die in vele jaren zijn opgebouwd in enkele
minuten helemaal verwoesten. Het aantal slachtoffers bij natuurrampen
is erg hoog in ontwikkelingslanden door verkeerde locatiekeuze voor
bouw- en infrastructuur, niet houden aan bouwvoorschriften, verkeerd
omgaan met natuurlijke hulpbronnen (bv. ontbossing) en gebrek aan
rampenplan.
Hoe hoog het risico is hangt af van drie factoren (die elkaar versterken):
1. Aard van de natuurramp → soort ramp en intensiteit, de schaal
en eventuele gerelateerde schadelijke gevolgen
2. Blootstelling → aantal mensen en gebouwen dat bij de ramp
betrokken zijn en hoeveel infrastructuur verwoest wordt
3. Kwetsbaarheid van de samenleving → wordt bepaald door
fysieke factoren (slechte constructie van gebouwen en
landgebruik dat bodemerosie bevorderd), sociale factoren
(bepaalde bevolkingsgroepen die achtergesteld en arm zijn en
minder kans hebben op bv. adequate huisvesting), economische
factoren (onverzekerde informele sector, etc.), milieufactoren
(uitputting hulpbronnen, klimaatverandering)
Ook is het risicoperceptie vaak laag (dit is in hoeverre mensen het risico om zelf slachtoffer te worden
inschatten). Tot 1970 was er bijna geen sprake van hazard management, maar na enkele catastrofale
natuurrampen kwam men in actie. Tegenwoordig bestaat hazard management uit maatregelen ervoor en
erna. Onderdelen van de actieplannen zijn:
Door onderzoek mogelijke risico’s vaststellen, herkennen en begrijpen
Het verminderen van risico’s door bijvoorbeeld wetten
Klaar zijn als het toch misgaat (vooral met wetenschappelijke voorspellingen en waarschuwingen)
Opzetten van rampenfondsen en afsluiten van verzekeringen om de schade te dekken
Stimuleren van de veerkracht onder de bevolking en goed organiseren van redding en reconstructie
Noa Jansen – Roosendaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NoaJansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.