Aantekeningen
Vermogensrecht (IPR)
HC 1 – GEKEKEN OP 25 JANUARI 2024
Internationaal privaatrecht
Wat is IPR?
Waar gaat het om?
- INTERNATIONALE zaken/feiten (let op: dus niet internationaal recht)
- PRIVATE geschillen (dus private partijen, let op: geen staten)
- RECHTELIJKE aard (dus niet emotioneel etc. ook geen beginselen etc.)
Internationaal heeft niets te maken met de bron, het heeft te maken met de zaken zelf, die
grensoverschrijdend zijn (= groot verschil met internationaal publiekrecht)
Hoofdonderwerpen
- Bevoegdheid (bij welke rechter kun je terecht, in welk land?)
- Toepasselijk recht (welk recht is van toepassing, uit welk land?)
- Erkenningen tenuitvoerlegging (bijv. beslissing uit een ander land)
- Administratieve samenwerking
- Procesrecht
o Betekening
o Bewijs
Bevoegdheid vaststellen kijken welke aanknopingspunten (bv. plaats/nationaliteit/woonplaats etc.) er zijn
Toepasselijk recht vaststellen kijken welk recht van toepassing is op de casus
Erkennen rechtsgevolgen toekennen aan de inhoud van een buitenlands vonnis (bijv. buitenlandse
echtscheidingsbeschikking wel gewoon inschrijven in Nederland) (bijv. buitenlandse rechter stelt vast dat
Nederlanders in het buitenland aansprakelijk zijn, terwijl nog geen hoogte van schadevergoeding is vastgesteld)
Tenuitvoerleggen wanneer de inhoud van een beslissing ook uitgevoerd gaat worden
Let op: Nederlandse rechter kan ook buitenlands recht toepassen dus dan is er wel
bevoegdheid, maar geen toepasselijk recht
In andere landen kan dit anders zijn: bv. Engelse bevoegde rechter past altijd Engels recht toe
Engelse systeem: bewijs maar dat het buitenlandse recht anders is, anders wordt ervan uitgegaan dat het recht
overal hetzelfde is en dus maar gewoon Engels recht wordt toegepast
In Nederland heeft een buitenlands vonnis niet dezelfde waarde als een Nederlands vonnis
een buitenlands vonnis, moet in Nederland opnieuw
TENZIJ je een grondslag hebt om het in Nederland te kunnen erkennen
Let op: een echtscheiding kun je alleen erkennen, niet tenuitvoerleggen
Terminologie
- Bevoegdheid: ‘forum’
o Forum delicti (de rechtbank van de plaats waar het heeft plaatsgevonden)
o Forum rei sitae (de rechtbank van de plaats waar het goed zich bevindt)
o Forumkeuze (keuze van het gerecht dat zich over een geschil zal buigen)
- Toepasselijk recht: ‘lex’
o Lex loci delicti (het recht van de plaats waar het heeft plaatsgevonden)
, o Lex rei sitae (wet van de plaats van de zaak)
o Rechtskeuze (keuze van partijen voor toepasselijkheid van een rechtsstelsel)
Let op het verschil tussen forumkeuze en rechtskeuze
Voorbeeld forumkeuze: kiezen dat buitenlandse bevoegdheden van toepassing zijn
Let op: forumkeuze heeft niets te maken met welk recht van toepassing is
Forumkeuze: bij welk gerecht wil je het aanhangig maken?
Rechtskeuze: welk recht is van toepassing op het geschil?
IPR vragen
- Bevoegdheid
- Toepasselijk recht
- Erkenning/tenuitvoerlegging
- Administratieve samenwerking
Let op: het antwoord op de 4 vragen die zijn NEDERLANDSE REGELS
Wij kennen het Nederlandse IPR
Belgen kennen het Belgische IPR
Onhandig! (bijv. in geen land kunnen procederen, of juist in 2 landen)
Dit leidde tot de oprichting van de Haagse Conferentie alle regels unificeren
IPR is nationaal (hoofdregel)
Aangrenzende rechtsgebieden
- Nationaliteitsrecht / Interregionaal recht / Rechtsvergelijking / Immigratierecht /
Internationaal publiekrecht / Geünificeerd materieel recht (bijv. Weens koopverdrag)
Bronnen
1. EU-instrumenten (meestal verordeningen)
2. Internationale instrumenten (meestal verdragen)
3. Nationale bronnen
a. Wetten (bijv. Boek 10 BW)
b. Ongeschreven recht
c. Gewoonterecht (bijv. US Restatement)
Let hier goed op verdrag/verordening wordt streng beoordeeld, bedoel/noem de juiste
Bijv. Brussel verdrag vs. Brussel verordening
Toepassingsgebieden:
- Materiele toepassingsgebied: onderwerp (begin van instrument)
- Formele toepassingsgebied: ruimte/gebied (instrument van kracht per land?)
- Temporele toepassingsgebied: tijd (datum en moment) (einde van instrument)
Let op: als het instrument is opgenomen in het lesboek, dan zijn ze in NL geratificeerd
Tentamentips:
Je krijgt veel instrumenten (veel bronnen die je moet kennen) je mag niets erbij schrijven
Tip: bron pakken toepassingsgebieden staan erbij in het boek markeren in kleuren
(M/F/T steeds hetzelfde) DOE BIJ ALLE BRONNEN Bronnen staan per week in de lijst
Bij meerdere bronnen:
Als meerdere bronnen van toepassing zijn, dan probleem van samenloop
, - Internationaal instrument vs. Nationale bron
o Art. 93/94 Gw, art. 1 Rv, art. 10:1 BW
o Art. 93/94 GW: International instrument gaat voor
- Verdrag vs. Verordening
o In instrumenten zelf staan de voorrangsregels
- Verdrag vs. Verdrag
o Weens Verdragenverdrag 1969 (nieuw verdrag eerst) lex specialis/generalis
Samenloop: twee bronnen lopen samen er zijn er twee toepasselijk
Let op: je kunt altijd maar 1 bron toepassen
Methodologie
1. Internationale feiten (wat zijn de feiten die de zaak internationaal maken?)
2. Kwalificatie (het aanduiden van het probleem, waar gaat het probleem over, Wat is
de rechtsverhouding, wat is het geschil?)
3. IPR vraag (bevoegdheid of toepasselijk recht of erkenning?)
4. Bronnen (welke bronnen zijn van toepassing?)
5. Toepassingsgebieden (materiele/formele/temporele) let op: cumulatief!
6. Samenloop (voorrangsregels toepassen)
7. Toepassing van de bron
Stap 1 en 3 zijn procesrechtelijk van aard dus bron valt binnen het procesrecht
Conflictregel: tegenstrijdige bepalingen. De meest specifieke regeling gaat voor. De
bijzondere bepalingen gaan voor algemene bepalingen.
Tentamen tips:
Stap 1 t/m 4 doe je voor jezelf
Punten krijg je pas vanaf stap 5
Tip: teken het uit
Let op het verschil tussen WOONPLAATS en GEWONE VERBLIJFSPLAATS
Bevoegdheid is op te delen in 3 delen:
- Internationale bevoegdheid (is de Nederlandse rechter bevoegd)
- Absoluut (rechtbank of hof)
- Relatieve (welke rechtbank)
HC 2 – DATUM
Toepassing van Brussel I-bis
Brussel I-bis Vo. (Herschikking) is de opvolger van de Brussel I Vo. (= EEX Vo.)
Brussel-regime: Brussel I Vo., Brussel I-bis Vo., Brussel Verdrag, Lugano Verdrag 1988/2007
Haags Forumkeuze verdrag: t.a.v. exclusieve forumkeuze van toepassing indien wordt
gekozen voor een staat die lid is van het verdrag
Let op:
- Boek 10 BW gaat vooral over bepalingen omtrent het toepasselijke recht
- Rv (1-14) gaat over bepalingen omtrent de internationale bevoegdheid van de
Nederlandse rechter
, Toepassingsgebieden Burssel I-bis
- Materieel toepassingsgebied art. 1 (uitzonderingen in art. 1 lid 1 of 2 checken)
o Burgerlijke en handelszaken
- Temporeel toepassingsgebied art. 81 jo. 66
o Procedure na 10 januari 2015 voor die datum is Brussel I van toepassing
- Formeel toepassingsgebied art. 4-6
o Gedaagde woonplaats in lidstaat (art. 62/63)
o Uitzonderingen art. 18 lid 1, 21 lid 2, 24 en 25
Art. 24 en 25: ongeacht woonplaats, toch van toepassing
Art. 18 lid 1: universeel (indien vordering consument)
Art. 21 lid 2: universeel (indien vordering werknemer)
Let op: cumulatieve voorwaarden (MTF), om van toepassing te kunnen zijn op de casus
Art. 18 lid 1 en 21 lid 2 als aan de uitzondering van een van deze artikelen is voldaan, dan
is toch de verordening van toepassing (een van de twee moet wel uit de EU komen?
CHECKEN, let op lidstaat en van waar het instrument komt)
De uitbereiding alleen bekijken als niet voldaan wordt aan de hoofdregel
Uitbreidingen (18.1 en 21.2) hoef je alleen te kijken als niet wordt voldaan aan de hoofdregel
(4) CHECKEN
Prepertiatio fori beginsel: eenmaal bevoegd, dan blijf je ook bevoegd
Structuur van regels Burssel I-bis
- Hoofdregel art. 4 stap 4
- Alternatieve fora art. 7-9 stap 4
- Bijzondere regels art. 10-23 stap 3
- Exclusieve fora art. 24 stap 1
- Forumkeuze art. 25 stap 2
- Stilzwijgende forumkeuze art. 26 stap 5
- Litispendetie art. 29-34
- Voorlopige/bewarende maatregel art. 35
Er is een hiërarchie ten aanzien van de toepassing van bovenstaande bepalingen
1. Je moet beginnen bij art. 24 want dit artikel kan een exclusieve bevoegdheid
toekennen aan een rechter, met uitsluiting van alle andere rechters
2. Daarna moet je art. 25 toepassen, want een forumkeuze geldt ook exclusief
3. Dan ga je naar art. 10-23, want die bepalingen bieden zwakkere partijen
bescherming (hier wordt dus afgeweken van de hoofdregel)
4. Dan ga je naar art. 4 en 7-9
5. Als laatst ga je naar art. 26
Exclusieve fora
- Art. 24 lid 1 onroerend goed (plaats van ligging)
o Let op: geldt alleen wat betreft zakelijke rechten, niet persoonlijke rechten
o Uitzondering (huur -6 maanden): wanneer beide partijen woonplaats hebben
in hetzelfde land dan kan het geschil ook worden voorgelegd aan de
rechter van de gemeenschappelijke gewone verblijfplaats
- Art. 24 lid 2 vennootschappen (plaats van registratie)
- Art. 24 lid 4 intellectuele eigendomsrechten (plaats van registratie)
Let op: deze bepalingen restrictief uitleggen
Forumkeuze (art. 25)
1. Toepassingsgebied (ongeacht woonplaats, maar rechter MOET binnen EU)
2. Formeel geldigheid (drie verschillende mogelijkheden) art. 25 lid 1
