Een beknopte samenvatting voor het vak Persoonlijkheidsstoornissen van de master Mental Health (adult). Deze samenvatting biedt een beknopt maar volledig overzicht van alle verplichte literatuur en artikelen van dit vak. Ik beschrijf zo kernachtig mogelijk alle theorieën en de artikelen, zodat in...
Literatuur per taak:...................................................................................................................................... 69
TAAK 1: CLASSIFICATIE VAN
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
,Persoonlijkheid = een globale term die beschrijft hoe je omgaat met, aanpas aan
en reageert op verschillende levensgebeurtenissen. We ervaren persoonlijkheid
innerlijk en projecteren het naar buiten op anderen.
Persoonlijkheidsstoornissen = een groep stoornissen gekenmerkt door niet-
flexibele, verstorende en langdurige gedrags- en denkpatronen die zich ontwikkelen
in adolescentie of de vroege kindertijd en significant het functioneren van een
individu aantast.
PD’s zijn egosyntoon:
- Egosyntonie = Men denkt zelf geen probleem te hebben, en denkt vaak
zelfs dat het probleem bij anderen ligt. Basis van PD is vaak egosyntonic,
aangezien men hun gedachten, gevoelens en acties niet waarneemt als
vreemd, maar als passend bij het karakter.
- Egodystonie = Gedragingen zijn in strijd met behoeften van zelf/ego. Men is
bewust ervan dat ze een probleem hebben en hebben er last van Bijv. OCD
of bipolair.
Classificatie persoonlijkheidsstoornissen:
- Monothetish = alle criteria zijn vereist voor een diagnose.
Dit was vroeger het geval voor PD’s.
- Polythetisch = alleen een subset aan criteria is vereist voor diagnose.
Dit is de huidige staat.
Daarnaast zijn PD’s ook pathologisch/problematisch, pervasief en persistent:
- Pathologisch/problematisch = ongewoon en veroorzaakt veel distress bij
zichzelf en anderen
- Pervasief = gedrag heeft effect op verschillende aspecten in het leven van
een persoon
- Persistent = het is begonnen in de kindertijd (?) maar doorgetrokken tot
volwassenheid
American Psychiatric Association – DSM-V:
De DSM-V definieert een persoonlijkheidsstoornis (PS) als een langdurend
patroon van innerlijke ervaringen en gedrag dat sterk afwijkt van de
verwachtigingen van het individu’s cultuur. Het is pervasief en inflexibel,
begint in de adolescentie of vroege volwassenheid, is stabiel over tijd en leidt tot
distress en beperking. Is vaak geassocieerd met ongewone manieren van
denken of interpreteren van events, onvoorspelbare stemmingswisselingen en/of
impulsief gedrag.
Mensen met PD’s zullen vaak hun psychopathologie ontkennen, zijn vaak niet in
staat te begrijpen dat hun gedrag in strijd is met conventionele en
acceptabele manieren van gedragingen, en zullen hun eigen psychologische
problemen niet associëren met hun eigen inflexibele manieren van denken en
handelen. Daarnaast zijn zulke stoornissen moeilijk te behandelen omdat ze
ingesleten manieren van denken en handelen vertegenwoordigen. Veel PD’s
zijn geassocieerd met slecht, instabiel zelfbeeld en zijn vaak comorbide met
andere psychische problemen, m.n. depressie (zowel mdd als bipolair) en veel
angststoornissen. PD’s zijn in 3 clusters verdeeld:
- Cluster A (vreemd):
, o Paranoïde persoonlikheidsstoornis
o Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
o Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Gedragingen induceren vaak waandenken en slecht georganiseerde
spraak, maar GEEN gebrek aan realiteitstoetsing of hallucinaties zoals bij
schizofrenie.
- Cluster B (dramatisch/emotioneel):
o Antisociale persoonlijkheidsstoornis
o Borderline persoonlijkheidsstoornis
o Narcistische persoonlijkheidsstoornis
o Histironische persoonlijkheidsstoornis
‘grillig’ gedrag, zelfgericht ten koste van anderen, emotioneel labiel en
zoekend naar aandacht.
- Cluster C (angstig):
o Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
o Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
o Dwanmatige persoonlijkheidsstoornis
Angstig gedrag als stabiele eigenschap van vroeger uit i.t.t.
angststoornissen en gebrek aan specifieke uitlokkende gebeurtenissen
voor de angst.
Classificatie van PD’s: categorisch vs. Dimensioneel:
Categorisch: huidig model
- Individuele beschrijvingen van unieke factoren
- Beter te monitoren en simpeler te interpreteren met gescheiden
categorieën en gemakkelijk richtlijnen voor behandeling.
- MAAR: overlapt in comorbiditeit, gebre aan nuance voor individuele
variaties, en mogelijk oversimplificatie en stigmatisering.
Dimensionaal: alternatief model
- Extreme scores op PD impliceren extreme metingen van persoonlijkheid,
zoals 5-factor model stelt
- Meer nuance voor variaties op diverse dimensies en individuele
mogelijkheden voor persoonlijke behandelplannen.
- Veel PD-criteria overlappen dus neiging om te diagnosticeren met meer
dan 1 PD is groot ruimte voor comorbiditeit
- Sommige PD categorieën zijn zo uniek dus kunnen niet genoeg stoornis
onafhankelijke categorieën representeren.
- PD’s zijn niet zo stabiel over tijd.
- MAAR: meer complex, gebrek aan standardisering en potentieel te veel
nadruk op trekken.
GENETISCHE VERSUS OMGEVINGSFACTOREN IN
ETIOLOGIE VAN PD:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MLDB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,49. Je zit daarna nergens aan vast.
