KUNSTGESCHIEDENIS
Burgercultuur
In de 17e eeuw (Gouden eeuw) kwam er betere welvaart, dit ontstond
door internationale handel door de WIC, en VOC.
VOC - als ze handelsposten vestigen verdrijven ze de volkeren of maken
ze slaven
WIC – door trans-Atlantische slavenhandel, van Afrika naar Amerika
Hierdoor ontstonden zeestukken, en stillevens waarbij exotische invloeden
naar voren kwamen, en ook nieuwe landkaarten.
Deze voorwerpen die exotisch waren werden in een rariteitenkabinet
tentoongesteld zodat er kennis kwam voor wetenschap.
Oorzaken gouden eeuw =
- Godsdienstige tolerantie, hierdoor is er
economische/maatschappelijke rust
- Afsluiting van de Schelde want hierdoor kwamen de handelsschepen
naar Rotterdam
- Geografische ligging aan het water
- De goede infrastructuur
- Alfabetisering en meer deskundigen
Protestanten: alles doen volgens het woord van de dominee!!
- Gericht op de bijbel belangrijker dan kunst
- Sobere kerk, sowieso geen kunst en decoratie
- Afschaffing van de rituelen (aflaat, heiligen)
- Het pure geloof
- Dans werd afgekeurd, minder muziek
- Kunst was vooral ter leering en voor de vermaak (nuttige functie,
sober met boodschappen erin past bij het protestantisme)
- Eigen taal in plaats van Latijn
- Enorme macht van de Paus wordt afgewezen
Telescoop, microscoop en cartografie werden uitgevonden tijdens de
Gouden Eeuw, en ook toneelmachinerieën.
Deze kaarten waren hier door handelsreizen en omdat er geld voor is.
Kunst werd verkocht aan rijke burgers, stadsbestuurders en
wetenschappers, niet meer aan adel en de katholieke kerk, want in de
Republiek waren er regenten en protestanten.
,Functies van kunst voor de burgercultuur ->
1. Esthetica
2. Wetenschap, empirisch onderzoek
3. Interculturele werking
(Protestantste) muziek =
- Eenstemmige zang in de eigen volkstaal door de bezoekers van een
kerk
- Kerkorgels werden door de protestanten niet gebruikt want doordat
dat meerstemmig was leidt het bezoekers af van ‘woord van god’,
wel vaak orgeldiensten in dienst van het stadbestuur
- In huiselijke kring werd veel gezongen, dit staat symbool voor
harmonie en vredelievend samenwerken, dit zijn ook protestantse
waarden
- Burgers leerden een instrument spelen als onderdeel van de
opvoeding
2 kenmerken geuzeliederen = (TIJDENS 80 JARIGE OORLOG)
- Melodie is makkelijk herkenbaar en meezingbaar
- Nationaal bewustzijn en strijdbaarheid
Dans =
2 kenmerken van dans die anders is in Holland als in andere landen:
- Dans is in publieke schouwburgen niet in hoven (zoals Italië)
- Zowel mannen als vrouwen, in andere landen alleen mannen
- Kooplieden nemen dansles, in andere landen doet alleen adel dit
Elite vond dansen belangrijk voor hun status door:
1. Mode dansen in internationale kringen om te laten zien dat je op de
hoogte was
2. Men leerde een beleefde omgang met de danspartner zodat ze zich
ook een goede houding wisten te geven op feesten en partijen
3. Dansles vervorderde een goede lichaamshouding
Ballet geïnspireerd van de barok, vaak tussendans tussen spelen door
Beeldende kunst = historie, zeezichten, stadzichten, landschappen,
portretten, genrestukken, stillevens
Selectief realisme = de werkelijkheid wordt gedetailleerd maar
samengesteld weergegeven met het oog op symboliek.
Architectuur = Hollands classicisme
Theater = klassiek drama
Toen Antwerpen werd heroverd door de Spanjaarden werd Antwerpen
katholiek, hierdoor gingen alle protestanten naar Amsterdam verhuizen.
Want vanaf 1566 is Nederlanden protestants.
, Veel mensen wilden dingen verzamelen tijdens de Gouden eeuw ->
- Religieus motief
- Verzameling kan dienen als bron voor onderzoek
- Een verzameling kan een voorbeeld zijn voor kunstwerken
- Een dure verzameling laat aanzien zien
- Een verzameling kan als tentoonstelling vermaak zijn
Waarom is het belangrijk om zich op wetenschappelijk gebied te
ontwikkelen?
- Hierdoor konden ze kennis van klassieke teksten krijgen
- Gebruiken voor eigen kunst
- Meer aanzien
- Ze wilde de universele mens zijn
- Nieuwe technieken: zoals camera obscura.
Nieuwe veranderingen in de beeldende kunst:
1. Toename van specialisaties: landschappen, zeezichten, stillevens,
portretten, pronkstillevens, vanitastillevens (dood, leegte),
genrestukken (dagelijks leven), en historiestukken
2. Kleinere formaten en kopieën
3. Schilders ontwikkelen een eigen stijl
- Stillevens pronkstillevens van jou dure spullen = aanzien (TULP =
DUUR)
Vooral als ze nauwkeurig en gedetailleerd zijn geschilderd.
- Historiestukken en landschappen bezitten = geletterdheid
- Vanitastillevens en genrestukken = wijsheid
- Zeestukken = nationale trots
- Portret = status
Theater in de burgercultuur
Kenmerken van een klassiek drama (= tragedie)
(ging vroeger over bijbel en klassieke helden maar nu niet meer)
- 5 bedrijven
- Eenheid van tijd speelt zich af in 1 etmaal, van plaats (op 1 plaats) ,
van handeling (volgen elkaar logischerwijze op) , ernstig en vooraf
een proloog en achteraf een epiloog,
- 4 worden besloten met een rei (= koor)
- en er komen fatale gebeurtenissen in voor door het lot of een
vergissing
- Aanwezigheid van een tragische held
- Leed van gewone burgers die herkende zich daarin (les halen eruit)
Een rei = commentaar op wat er daarvoor heeft afgespeeld.
Met het opnemen van een rei werd de vroegere tragedies terug gehaald,
toen werd dit geschreven op een bestaande melodie om de aandacht erbij
te houden, dit was ook goedkoper.