Samenvatting van hoofdstuk 7 (Het klimaat in de VS en India) van de Geo. Inclusief begrippen en b-nummers. En afbeeldingen van het klimaat en windrichtingen. Voor heel havo en vwo.
Paragraaf 1
Wat is de opeenvolging van landschappen langs de 40e breedtegraad in de
V.S. en wat zijn de verschillen daartussen?
Je begint in de verstedelijkte Kustvlakte aan de Atlantische Oceaan en eindigt bij het
Kustgebergte (Coast Ranges) aan de Grote Oceaan (Pacific).
De route doorkruist twee langgerekte berggebieden: de Appalachen in het oosten en
de Rocky Mountains in het westen.
Ze verschillen op veel punten van elkaar:
De Appalachen zijn een middelgebergte. De hoogste top steekt daar ruim
bovenuit: de Mount Mitchell (2.038 m). De Rocky Mountains in het westen zijn
een hooggebergte dat zich uitstrekt van Alaska tot aan Mexico (een jong
gebergte met spitse bergtoppen die vaak hoger zijn dan 4.000 m en bedekt
met eeuwige sneeuw.
Op 1 punt zijn ze gelijk, ze liggen in een noordoost ligging
Wat is de invloed van de ligging van de gebergten op de temperatuur en
neerslag in de V.S?
De grote gebergteketens liggen in een noord-zuidrichting. Daardoor houden ze de
oceaanwinden tegen. Landinwaarts, in het midden van de V.S., hebben de oceanen
dus weinig invloed op de temperatuur.
Dat is te merken aan de grote verschillen tussen de zomer- en wintertemperaturen in
het binnenland. Het gebied ligt open voor koude poolwinden uit het noorden. Die
zorgen in de winter voor sneeuw en lage temperaturen. ’s Zomers waaien er juist
warme, vochtige winden uit het zuiden, vanaf de Golf van Mexico.
Dan zijn de temperaturen hoog en valt er veel regen. De Northerns (of: blizzards,
cold waves) en Southerns (of: hot waves) zorgen voor grote verschillen. In het
voorjaar kan het de ene dag bijna zomer zijn met 20 °C, de dag erna hartje winter
met –20 °C.
B37 Temperatuurfactoren
►Op aarde is het gemiddeld 15 °C. Maar er zijn grote verschillen in de
temperatuur. In de poolgebieden is het koud, in de tropen warm.
Vijf factoren hebben grote invloed op de temperatuur. Dat zijn de
temperatuurfactoren.
● Breedteligging: hoe verder van de evenaar hoe kouder:
● Hoogteligging: hoe hoger, hoe kouder:
● Ligging ten opzichte van de zee: hoe verder van zee, hoe warmer in de zomer en
hoe kouder in de winter
, ● Aanvoer van koude of warmte van elders door wind of zeestromen.
● Ligging van gebergten: wel of geen beschutte ligging
B43 Temperatuur boven land en boven zee
► Het aardoppervlak bestaat voor 29% uit land en voor 71% uit water. De stralen
van de zon vallen dus of op land of op water. Dat verschil is heel belangrijk voor de
temperatuur . De opwarming en afkoeling van land gaan namelijk anders dan die
van water.
● Je kunt het verschil merken als je op een zomerse dag over het strand loopt. Het
zand is soms zo heet dat het pijn aan je voeten doet. Het is veel warmer dan het
koele zeewater. ’s Avonds is dat heel anders. Het zand is flink afgekoeld, maar de
temperatuur van het zeewater is niet veranderd. Het is nog net zo lekker als ’s
middags. Voor je gevoel is het zelfs warmer dan overdag. Van dit ‘strandvoorbeeld’
kun je twee dingen leren.
1) Land wordt warmer dan water, maar ook kouder.
2) Land wordt sneller warm en sneller koud dan water.
● Dat verschil in opwarming en afkoeling heeft ook gevolgen voor de temperatuur
van de lucht erboven.
■ Boven zee zal de luchttemperatuur nooit erg hoog en ook nooit erg laag zijn. De
zee heeft dan ook een matigende invloed op de temperatuur.
■ Boven land kan de lucht erg warm maar ook erg koud worden. De temperatuur kan
ook heel snel wisselen.
B44 Aanlandige en aflandige wind
► De windrichting heeft veel invloed op de temperatuur. In de Nederlandse winter
brengt een oostenwind vorst en een westenwind dooi. ’s Zomers zorgt de
oostenwind in Nederland voor warmte en de westenwind voor afkoeling.
● Dat heeft te maken met de herkomst van de lucht. De oostenwind is afkomstig van
het vasteland van Europa, het is een landwind . De westenwind komt van de
Atlantische Oceaan, het is een zeewind . Zeewinden noem je aanlandige winden ,
landwinden noem je aflandige winden. Een aanlandige wind heeft in de zomer een
ander effect op de temperatuur dan in de winter. Ook een landwind werkt ’s zomers
anders dan ’s winters.
■ Bij een aanlandige wind wordt het in de zomer minder warm (verkoeling) en in de
winter minder koud (dooi).
■ Bij een aflandige wind wordt het in de zomer warmer en in de winter kouder
(vorst).
, B46 ligging van gebergte
► Soms komt de wind onderweg een gebergte tegen. Zo’n gebergte is dan eigenlijk
een soort muur. Het is een klimaatscheiding tussen twee gebieden.
● Kijk bijvoorbeeld naar de temperatuur in Canada in de winter. Daar zorgt een
warme zeestroom ervoor dat het water voor de kust bij de stad Vancouver relatief
warm is. De westenwinden blazen de warme lucht boven zee naar het vasteland.
Daar houden de Rocky Mountains de warmte tegen. Alleen de Canadese
kustplaatsen profiteren ervan: de havens vriezen niet dicht. Aan de andere kant van
het gebergte blijft het koud. In de stad Calgary is het ’s winters gemiddeld bijna tien
graden onder nul.
● In Europa zie je zo’n klimaatscheiding bij het Scandinavisch Hoogland. Daar is het
’s winters aan de westkust relatief warm, maar aan de oostkant van het gebergte is
het in Zweden dan ijskoud.
Begrippen:
reliëf
Hoogteverschillen in het landschap.
middelgebergte
Gebied waar de meeste bergtoppen tussen de 500 en 1.500 m hoog zijn.
Oud gebergte
Gebergte met afgeronde toppen en ondiepe dalen; ouder dan 65 miljoen jaar.
hooggebergte
Gebied met bergen die hoger zijn dan 1.500 m.
jong gebergte
Gebergte met hoge toppen, scherpe bergkammen en diepe dalen; minder dan 65
miljoen jaar oud.
eeuwige sneeuw
Gebied waar altijd sneeuw ligt.
laagvlakte
Gebied zonder hoogteverschillen, dat lager ligt dan 500 m.
hoogvlakte
Vlak of zacht golvend gebied dat meer dan 500 m hoog ligt.
steppe
Droog gebied waar net genoeg regen valt voor de groei van grassen en lage
struikjes.
irrigatie
Het kunstmatig nathouden van landbouwgronden.
extensieve veeteelt
Veeteelt met weinig vee per hectare.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suusjemaar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,36. Je zit daarna nergens aan vast.
