Samenvatting hoorcolleges & collegetours PSV Maartje Rynja
Week Hoorcolleges Thema
1 HC1 Introductie
HC2 Introductie WRO
2 HC3 Introductie omgevingswet
Collegetour 1 Omgevingswet in de praktijk
3 HC4 Gemeente- introductie
Collegetour 2 Gemeente- uitvoering en beleid
4 HC5 Gemeente- beleid en regels
Collegetour 3 Gemeente- van politiek tot regels
5 HC6 Provinciaal- beleid en regels
Collegetour 4 Provinciaal- uitvoering van provinciaal
beleid
6 HC7 Nationaal- beleid en regels
Collegetour 5 Nationaal- uitvoering van nationaal beleid
7 HC8 Participatie- vraagstukken
Collegetour 6 Participatie- in de praktijk
8 Collegetour 7 Diagonale verbanden; regio- provincie- rijk
Hoorcollege 1- introductiecollege
Nederland blijft veranderen
- Vroeger wilde men liever op het platteland wonen (suburbanisatie)
- Toen wilde ze steeds meer in de stad wonen (urbanisatie)
- En nu weer meer op zoek naar huis met tuin, buiten de binnenstad (suburbanisatie)
Aan de ene kant wordt Nederland steeds voller, maar aan de andere kant ook steeds leger.
Westergasfabriek is een goed voorbeeld van veranderende ruimte;
- In de tijd van industrialisatie kwamen er veel industrie terreinen in/ rond de stad bij
- Tegenwoordig denken wel heel anders over energie opwekken, dus veel vastgoed over
Belangrijke planningstelselvraagstukken in Nederland;
- Klimaatdoelstellingen
- Groei mobiliteit
- Herbestemming vastgoed
- Energietransitie
- Huisvesting migranten
- Betaalbaar wonen
- Krimpopgave
- stikstofcrisis
Belangrijk bij planningstelselvraagstukken
- De rol van de overheid
- Sturing van de overheid in onze publieke en private ruimte
- Wisselwerking met de samenleving
Bij dit vak vier hoofdvragen (beantwoordt deze aan het einde van het leren!!)
- Wat is de rol van de nationale, provinciale en lokale overheid?
- Welke hulpmiddelen zet de overheid in? (zoals wet- en regelgeving, plannen, geld, etc.)
- Hoe verhoudt zich deze overheidssturing tot wat de samenleving wel en niet wil
- Wat zien wij van de overheidssturing en inzet van hulpmiddelen nu terug in de ruimte
1
,Samenvatting hoorcolleges & collegetours PSV Maartje Rynja
Krachtenveld alle partijen die belang hebben, betrokkenheid tonen en invloed uitoefenen
op de ruimtelijke orde en ontwikkeling.
Ruimtelijke planning kan je zien als een spel met;
- Ruimtelijke omgeving
- Doel
- Spelers
- Regels
- Spelregels;
a. Subsidiariteit; decentraal wat kan, centraal wat moet
b. Gelijkwaardigheid tussen overheden
c. Autonomie, overheden zijn vrij om zelf regels op te stellen
d. Medebewind; lagere overheden moeten meewerken aan de uitvoering van wetten/
regels van hogere overheden.
Tweesporigheid
- Sectoraal spoor één tak/ thema van overheidsbeleid (bv. wonen, werken, mobiliteit)
- Facet ruimte overstijgt sectoren, gericht op ordening van de samenleving. Het heeft
bv. bij de bouw van een nieuwe wijk geen zin om alleen naar de sector wonen te kijken.
Functies planningstelsel
- Waarborgen van ruimtelijke kwaliteit
- ‘Regelt’ ruimtelijke aspecten van maatschappelijke (sectorale) processen
- Integrale afweging van alle ruimtelijke claims
- Coördinatie tussen en binnen overheden
- Democratische voorbereiding en verantwoording
- Rechtsbescherming
- Zekerheid en duidelijkheid
Spanningsvelden
- Flexibiliteit vs. Rechtszekerheid
- Verschillende bestuursculturen
- Participerende vs. Sturende overheid
Trend is wel dat er vaker voor (rechts)zekerheid wordt gegaan dan voor flexibiliteit
Rol van de planoloog spelleider, spelverdeler, verbinder, oliemannetje en expert.
Drie sporen bij planningstelselvraagstukken
1. Juridisch hoe is ruimtelijke ordening uitgewerkt in Wro en andere wetten en regels?
Rollen, plannen en procedures.
2. Planologisch hoe sturing gegeven aan ruimtelijke maatregelen? Systematische
voorbereiding van beleid en uitvoering.
3. Praktisch hoe werkt ruimtelijke ordening in de praktijk?
Hoorcollege 2- Wet Ruimtelijke ordening, crisis- en herstelwet en naar de
omgevingswet
Waarom is ruimtelijk recht zo belangrijk?
- RO is een zelfstandige overheidsactiviteit
- Er is behoefte aan gelijkwaardige behartiging van alle bij gebruik van grond
- Behoefte aan een wet met spelregels en procedures
2
, Samenvatting hoorcolleges & collegetours PSV Maartje Rynja
- Andere wetgeving is ontoereikend
Geschiedenis
- 1901 ; Woningwet (basisregels vastgesteld over hoe je moest wonen)
- 1965 ; Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) (er was behoefte aan meer wetgeving)
- 1965-2000 ; Diverse herzieningen, zoals introductie planologische kernbeslissingen (pkb)
Een pkb is bijvoorbeeld gebundelde deconcentratie.
- 2008 ; Wet Ruimtelijke Ordening (Wro)
Waarom Wro?
- Door herzieningen was WRO een soort lappendeken geworden
- Versterking van de positie van het bestemmingsplan
- Wens tot versnelling en vereenvoudiging van procedures
- Verantwoordelijkheden waar maken
Inhoud Wro
- Wro verheldert de verhouding tussen rijk, provincie en gemeente
- Structuurvisies voor 10 jaar
- Structuurvisie vervangt pkb (rijk), streekplan (provincie) en structuurplan (gemeente)
- Structuurvisie bevat alleen beleid, maar is niet juridisch bindend
- hierin staan nationale, provinciale en regionale belangen
WRO Wro
Toetsingsplanologie ontwikkelingsplanologie
- Wro stelt vooraf doelen i.p.v. achteraf plannen toetsen
- Van reactief proactief
- Gemeente maken zelf bestemmingsplan, wordt niet meer achteraf getoetst bij provincie
- Alleen bij uitzondering kan een hogere overheid inspraak doen; bv. bij
inpassingsplannen, AMvB’s, provinciale verordening of bij nationale, provinciale of lokale
belangen.
‘Decentraal wat kan, centraal wat moet’
Handhaving wordt versterkt door Wro
- Rijk legt via AMvB’s vast hoe zij nationale doelen handhaven bij provincies en
gemeenten
- Gemeenten moeten iedere 10 jaar hun bestemmingsplan actualiseren
- Gemeenten moeten jaarlijks ruimtelijk beleid controleren
- Gemeente kunnen hogere dwangsom opleggen voor activiteiten die tegen het bp ingaan
- Gemeenten kunnen verplichten om op eigen kosten het probleem van burgers te
verhelpen
Wro versnelt besluitvorming
- BP procedure is gehalveerd naar 24 weken
- Burgers kunnen maar één keer bezwaar maken via zienswijze
- Burgers en overheden kunnen niet meer overal bezwaar tegen maken. Plannen die
concrete beleidsbeslissing zijn bv. dat kan wel wanneer het in de structuurvisie staat,
vaak betreft dit nutsvoorzieningen. Het kost namelijk heel veel tijd als mensen over elk
elektriciteitshuisje kunnen klagen.
Vereenvoudigt ook procedures
- Vergunningsaanvraag vereenvoudigd en administratieve kosten verlaagd
- WABO brengt 25 regelingen samen m.b.t. fysieke leefomgeving, nu alles bij één loket,
met één vergunning en één procedure.
3
