1
Psychopathologie
Cursusdoelen:
- Kennis van de normale en afwijkende ontwikkeling
- Stoornissen en ontwikkelingsinterferenties herkennen
- Kennis van theorieën over verklarende factoren (onderliggende mechanismen) van stoornissen en
ontwikkelingsproblemen
- Betrokkenheid van omgeving/opvoeding bij stoornissen en ontwikkelingsproblemen
Tentamen:
- Open vragen en MC vragen
- Boek Mash & Wolfe: Hoofdstukken 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 + collegestof
Inhoud
College 1: Donderdag 18 april 2019....................................................................................................................2
College 2: Donderdag 25 april 2019....................................................................................................................9
College 3 Donderdag 2 mei 2019......................................................................................................................21
College 4: donderdag 9 mei 2019.....................................................................................................................31
College 5: Vrijdag 10 mei 2019.........................................................................................................................37
College 6: Donderdag 16 mei 2019...................................................................................................................43
College 7: Vrijdag 17 mei 2018.........................................................................................................................52
College 8: Vrijdag 21 mei 2019.........................................................................................................................59
College 9: Donderdag 6 juni 2019.....................................................................................................................68
College 10: donderdag 13 juni 2019.................................................................................................................76
, 2
College 1: Donderdag 18 april 2019
Normale en verstoorde ontwikkeling – een algemeen kader
Psychopathologie
Normaal vs abnomaal:
Normaal = geen noodzaak om iets te doen
Normaal = de afwezigheid van stoornissen
Normaal = een statistisch gegeven
Normaal = een ideale of gewenste toestand
Normaal = een succesvolle adaptatie
Rosenhan’s experiment
- Opname van 8 gezonde pseudo patiënten in psychiatrische klinieken door het faken van auditieve
hallucinaties (stemmen die zeiden: leeg, hol, dreun)
- Allen opgenomen en gedwongen tot slikken van anti-psychoticum als voorwaarde voor ontslag en
7/8 geclassificeerd met ‘schizophrenia in remissie’ bij ontslag
- Gemiddelde duur opname: 19 dagen
- Rond 200 nieuwe ‘patiënten’ laten screenen; personeel van het psychiatrisch ziekenhuis ‘ontdekte’
41 pseudopatiënten
Science: ‘on being sane in insane places’
Definities van psychopathologie
Pathologie: ziekteleer, bestudeert het ontstaan en verloop van ziektes.
Psychopathologie: leer van de psychische ziekte
Ontwikkelingspsychopathologie: Integratieve benadering om te onderzoeken hoe psychopathologie zich
door het leven heen ontwikkelt.
Probleem bij ontwikkelingspsychopathologie: Ontwikkelingstaak war kind niet tegen is opgewassen, oftewel:
het domein van functioneren waarbij ontwikkeling stagneert.
Eerste ontwikkelingsdomeinen:
- Motorische ontwikkeling
- Taalontwikkeling
- Sociaal-emotionele ontwikkeling
Psychopathologie:
- Verstoorde ontwikkeling: de normale ontwikkeling is verstoord
- Gedrag is niet (meer) passend bij het niveaus van ontwikkeling van een kind
Het is dus afhankelijk van het moment dat het kind het gedrag laat zien.
Bij een afwijking in het gedrag, ga je eerst na hoe een kind zich normaal gesproken ontwikkelt. Vervolgens ga
je je afvragen wat de afwijkingen en de bijbehorende consequenties hiervan zijn.
Taak van een pedagoog:
- Gedrag beschrijven
Wat zijn de kenmerken van gedrag?
- Gedrag verklaren om het beter te kunnen begrijpen
Theorie over de verklaring van het tot stand komen van gedrag.
We verklaren dus gedrag, om het te kunnen begrijpen.
, 3
Basis van de pedagogiek
- Kinderen moeten opgevoed worden
- We gaan er vanuit dat we kinderen vormen
- Het is de tak van opvoeders kinderen te onderwijzen, te corrigeren, het goede voorbeeld te geven
en te motiveren.
- Opvoeden stopt niet als er sprake is van psychopathologie is > Specifiek opvoeden naast normaal
opvoeden.
Stoornis: Een lichamelijke (hersen)afwijking ( Bij psychopathologie is sprake van een hersenafwijking).
Beperking: Als iemand door die stoornis iets niet kan.
Handicap: Als de maatschappelijke rolvervulling beïnvloedt wordt door de stoornis.
Indicatie: Behoefte aan zorg en behandeling.
Ontwikkelingsmodel:
Psychopathologie ontstaat door de interactie van de onderstaane variabelen op een bepaald moment maar
ook door tijd heen, namelijk:
- Biologische context:
Genetica, hersenchemie en –structuur, neurologisch en neuropsychologisch functioneren,
temperament
- Individuele context:
Persoonlijkheid, cognitie, emoties, verwachtingen
- Familie context:
Achtergrond moeder én vader, opvoeding
- Sociale context:
Relaties buiten de familie
- Culturele context:
Etniciteit, religie, SES
Nut van theorieën:
- We willen gedrag kunnen beschrijven, ook in termen als ‘normaal’ en ‘afwijkend’.
- We willen (zo) objectief (mogelijk) kunnen vaststellen wanneer gedrag problematisch is.
- We zien de wijze waarop mensen zich gedragen als consistent en van binnenuit komend.
- We etiketteren op informele wijze en dit beïnvloedt hoe we gedrag van anderen interpreteren.
- We willen dat een persoon kan worden beschreven in een paar termen: zijn/haar ‘persoonlijkheid’
om gedrag te begrijpen.
, 4
Theorieën
Psychodynamische / analytirsche theorieën
Psychopathologie=
- Klassieke psychoanalyse: fixatie of regressie (Freud)
- Ego psychologie: onvermogen om de problemen van de ontwikkelingsstadia het hoofd te bieden
(Erikson)
Hoe ontwikkelt psychopathologie?
- Klassieke psychoanalyse: conflicten id, ego. Superego
- Ego psychologie: falen om ontwikkelingsstadia te doorlopen
Interactie ontwikkeling (kindervaringen) en omgevingsprocessen
Leertheoretisch, sociale leertheorie:
Psychopathologie= Onaangepast gedrag
Hoe ontwikkelt psychopathologie?
- Versterken of ontwikkelen van onaangepast gedrag
Klassieke conditionering (Pavlov)
Operante conditionering (Skinner)
Sociale leertheorie (Bandura)
Watson – Little albert: Theorie over emoties; Onderzoek bij kinderen hoe emoties ontstaan enkunnen
worden afgeleerd & aangeleerd; Fear conditioning.
Biologisch, medisch model
Psychopathologie= Mentale ziekte
Hoe ontwikkelt psychopathologie?
- Organische disfunctie
- Neuropsychologisch: relatie brein-gedrag
Systemisch / pedagogisch
