Samenvatting Dysartrie.
Wat is dysartrie? (dysarthria) Uit het Grieks: dys (gestoord) + arthria (van arthron articulatie)
Het is het gevolg van een aandoening van de spieren, de innervatie ervan door de hersenzenuwen of
de centrale cerebrale/cerebellaire aansturing van de spieren, afhankelijk van de oorzaak en de plaats
van de neurologische schade.
Dysartie is een verzamelnaam van Neurologische Spraakstoornissen ten gevolge van afwijkingen in
kracht, snelheid, bereik, stabiliteit, tonus of nauwkeurigheid van spieren die nodig zijn voor de
realisatie van de ademhalings-, fonatie-, resonantie-, articulatie- en prosodische aspecten van de
spraakproductie.
Wat is het verschil met spraakapraxie?
Spraakapraxie is een motorische programmeerstoornis Stoornis in de positionering van de
articulatiespieren, waarbij sprake is van verkeerde articulatiebewegingen bij de doelbewuste
articulatie van klanken
Waaruit bestaat spraak?
Verschillende aspecten die elkaar beïnvloeden:
- Adem
- Fonatie
- Nasale resonantie
- Articulatie
- Prosodie
Overige aspecten die de spraak beïnvloeden zijn:
Dialect, Gebitstoestand, Cognitie, Emotie, Gedrag, Gehoor, Medicatiegebruik en Fysieke conditie
* Beschrijf een dysartrie altijd vanuit deze aspecten en beschrijf ook spreektempo en
verstaanbaarheid. Soms ook non-verbaal aspect: mimiek
Hoe ontstaat dysartrie?
Als gevolg van een
Cerebrale aandoening
Een cerebrale aandoening is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Denk hierbij aan een CVA
(infarct of bloeding), een hersentrauma, hersentumor, meningitis (hersenvliesontsteking) of
encefalitis (ontsteking van hersenweefsel) Je kan dit unilateraal (eenzijdig) of bilateraal (beide zijden)
hebben.
Neurodegeneratieve
Aandoeningen waarbij steeds meer delen van het
zenuwstelsel worden aangetast. Ook het centrale
zenuwstelsel. Denk hierbij aan: extrapiramidaal
(waarbij de geautomatiseerde bewegingen zijn
verstoord), de ziekte van Parkinson, de ziekte van
Huntington, Chorea/athetose, cerebellaire
aandoeningen (coördinatie is verstoord), cerebellaire
ataxie (ADCA). En denk ook aan multiple systemen:
Multiple sclerose (MS) en amyotrofische laterale
sclerose (ALS).
Neuromusculaire aandoening
Neuromusculaire aandoeningen zijn een
verzamelnaam voor aandoeningen van de spieren,
1
, zenuwen of de zenuw-spier overgang. Denk hierbij aan Perifeer motorische neuron: Spinale
spieratrofie (SMA), Perifere zenuw: Polyneuropathie (Guillain Barré) of Mononeuropatie zoals: Parese
van n. facialis, hypoglossus of recurrens (stem). Neuromusculaire overgang: Myasthenia Gravis. Spier:
Spierdystrofie, myotone dystrofie (ziekte van Steinert)
Neurodegeneratieve aandoeningen op den duur ook cognitie ↓
• Extrapiramidaal (geautomatiseerde bewegingen verstoord)
- Ziekte van Parkinson
- Ziekte van Huntington
- Chorea/athetose
• Cerebellair (coördinatie verstoord)
- Cerebellaire ataxie (ADCA)
• Multiple systemen:
- Multiple Sclerose (MS)
- Amyotrofische laterale sclerose (ALS)
Neuromusculaire aandoeningen
• Perifeer motorisch neuron:
- spinale spieratrofie (SMA)
• Perifere zenuw:
- polyneuropathie (Guillain Barré)
- mononeuropathie zoals parese van n. facialis, hypoglossus of recurrens (stem!)
• Neuromusculaire overgang:
- myasthenia gravis (MG) uitleg in gastcollege neuroloog
• Spier:
- spierdystrofie,
- myotone dystrofie (ziekte van Steinert)
Geen dysartrie is gelijk.
Onderscheid is nodig voor zowel (deel-)diagnostiek als behandeling
op maat
WELKE SOORTEN DYSARTRIE ZIJN ER??
2
