Ontstaan en ontwikkeling
- Rond 1900 werd psychiatrie medisch benaderd
- Artsen pleitten voor meer psychologische benadering
- Freud rond 1900 gebruik hypnose en psychoanalyse. Hypnose wordt op
3 manieren toegepast
Symptoombeïnvloeding (bij pijn/angst zonder duidelijke
oorzaken)
Motivatieverhoging
Exploratie (herbeleving vroegere ervaringen)
o Cliënt ligt op divan en laat gedachten/gevoelens op vrije loop
o Therapeut luistert en verduidelijkt (dmv interpretatie)
o Aanname: seksuele en agressieve driften in vroege kindertijd
verdrongen naar onbewuste, maar kunnen nog invloed uitoefenen
o Door hier bewust van te worden inzicht in functioneren
verdwijnen van symptomen cliënt kan probleem beter aan
o Kwam op na WO I getraumatiseerde soldaten
o Verdween rond jaren ’60 / ‘70
- Ontwikkeling psychoanalytisch georiënteerde auteurs met eigen opvatting
psychodynamisch
- Meer nadruk op bewuste en interactie met directe omgeving dan op
beheersing van onbewuste driften
- Concurrentie van korter durende therapieën ook kortere
psychodynamische therapieën
o Daarom: aandacht vd therapie verschoof van het verleden van de
cliënt naar het huidige functioneren selecteren van een
kernprobleem
Theorie
Niveaus van bewustzijn - Freud
- Bewuste alle gedachtes, herinneringen etc. die direct toegankelijk zijn
- Voorbewuste Alles wat redelijk makkelijk naar bewuste kan worden
gehaald
- Onbewuste gevoelens, motieven, neigingen en ervaringen uit het
verleden die niet direct tot het bewustzijn doordringen maar wel het
functioneren van iemand beïnvloedt
Persoonlijkheidsopbouw
- Id – Onbewuste deel, alle biologische driften (honger, dorst, seks), wordt
beheerst door lustprincipe (onmiddelijke bevrediging van behoeften)
- Superego – Alle normen, waarden, geboden, verboden waardoor mensen
zich laten leiden. Invloed van maatschappij en cultuur. Deels onbewust en
deels voorbewust
,2
Psychotherapeutische Stromingen Literatuur
- Ego – Bemiddelaar tussen Id en Superego en rekening houden met
beperkingen die buitenwereld oplegt (realiteitsprincipe). Zowel onbewust,
voorbewust als bewust.
Afweermechanismen
Kunnen je driftuitingen controleren
- Verdringing
- Ontkenning
- Projectie
- Rationalisatie ipv werkelijke reden, voeren mensen een aanvaardbare
reden voor hun gedrag
- Verschuiving
- Regressie – terugval in gedrag wat kenmerkend is voor andere
ontwikkelingsfase (bijv. kind wordt weer onzindelijk bij onrust in het gezin)
- Weerstand (bijv. lichamelijke klachten)
Psychoseksuele fasen
1. Orale fase (0-1) – libido via mond verkregen door voeding
2. Anale fase (1-3) – zindelijkheidstraining
3. Fallische fase (3-6) – gerichtheid op geslachtsdelen, ontstaan
Oedipuscomplex (jaloezie vader, verlangen om zijn plaats in te nemen
naast zijn moeder)
4. Latentieperiode (6-12) – Seksualiteit wordt verdrongen, focus op leren en
presteren
5. Genitale fase (v.a. puberteit) – bevrediging libido door seks
Als conflicten in bepaalde fasen niet zijn opgelost fixatie: door te weinig
bevrediging in een fase blijft iemand verlangen naar wat hij toen gemist heeft
Speltherapie
Hierdoor inzicht verkrijgen in belevingswereld kind. Verschillende vormen
- Illusief spel situatie uit werkelijkheid naspelen
- Sensopathisch spel plezier beleven aan voelen/ruiken/zien/horen van
spelmateriaal (bijv. muziek maken)
- Contactspel anderen leren kennen en met hen omgaan
Therapie
- Bewustwording van inhoud/oorsprong conflicten
- In kindertijd ligt oorsprong actuele symptomen, daarom herbeleven
vroegkinderlijke ervaringen
- Door onbewuste bewust te maken conflicten/verdrongen herinneringen
gaan van Id naar Ego
- Door ego te versterken leert men op constructieve manier met
afweermechanismen om te gaan
, 3
Psychotherapeutische Stromingen Literatuur
- PD therapie t.o.v. CGT bij PD therapie meer aandacht voor exploratie
emoties en emotieuitingen, herhalingspatronen verleden, interpersoonlijk
functioneren en therapeutische relatie
- Geen expliciet behandelplan
- Freud vond belangrijk dat therapeut ook zelf in analyse is geweest + veel
zelf inzicht heeft
Technieken
- Alles heeft volgens deze therapeuten betekenis. Daarom wordt bij
kennismaking gelet op: dromen, versprekingen, weerstandsuitingen,
humor, toevalshandelingen, optreden van symptomen
- Psychodynamisch therapeut krijgt beeld van onbewuste conflicten door:
o Dromen
o Vrije associatie – alles benoemen wat in je opkomt
o Weerstand
o Overdracht – cliënt gedraagt zich tegenover therapeut alsof hij/zij
iemand anders uit het verleden is. Wordt versterkt doordat
therapeut weinig van zichzelf laat zijn (kan positief en negatief zijn).
Overdracht is nuttig om inzicht te krijgen in invloed van verleden op
huidig functioneren.
Tegenoverdracht – therapeut draagt gevoelens uit eigen
verleden over aan cliënt. Dit kan ook nuttig zijn om
problematiek vd cliënt te verhelderen.
- Nadat conflict bij cliënt duidelijker wordt, komt therapeut met
duiding/interpretatie op juiste moment. Bijv. ‘Kan het zijn dat…?’
- Geleidelijk en herhaaldelijk worden dingen duidelijk gemaakt aan cliënt
zodat hij/zij meer inzicht krijgt dit wordt doorwerken genoemd
- Tegenwoordig laat therapeut ook meer van zichzelf zien bij PD therapie
Transactionele analyse (Berne)
- Functioneren van mensen wordt bepaald door ik-toestand: een
samenhangend geheel van gedragingen, gedachten en gevoelens dat is
ontstaan op basis van eerdere ervaringen
- Transactie hoe mensen een deel van hun persoonlijkheid aan anderen
tonen vanuit een bepaalde ik toestand
- Drie ik-toestanden
o De ouder (bijv. normerend/verbiedend optreden)
o De volwassene (bijv. rationeel argumenten wegen)
o Het kind (bijv. laten leiden door voorkeuren/behoeften/angsten)
- Op basis van vroege jeugd kiezen mensen voor een bepaald levensverhaal
levensscript
- Doel transactionele analyse mensen bevrijden van dit levensverhaal en
beslissingen van vroeger te herzien
Beschouwing
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rozaluna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
