Seksuologie
Week 1 Inleiding in de seksuologie
College 1 Inleiding seksuologie
Seksuologie: interdisciplinaire wetenschap van kennis en kunde rond
seksualiteit en seksuele hulpverlening
Seksualiteit is complex gedrag:
- Biologisch: neurofysiologisch, hormonaal, genetisch
- Psychologisch: intra- en interpersoonlijke processen
- Sociaal cultureel
Gazzaniga: evolutie construeert een brein dat beslissingen neemt om reproductie
succes te vergroten
Proximale mechanismen: we eten omdat we trek hebben, we hebben seks
omdat we er zin in hebben
Ultimale mechanismen: het is belangrijk om te eten anders ga je dood, het is
belangrijk dat we seks hebben omdat we ons voort moeten planten
De pil is doorbreken van ultimale mechanismen
Kinsey studies: doorbraken de onduidelijkheid van hoe seks eruit zag: via
anonieme interviews vonden ze:
- Van alle mannen heeft 37% contact gehad met zelfde geslacht met
orgasme
- Tussen 16e en 55e levensjaar heeft 18% vd mannen evenveel
homoseksuele als heteroseksuele seks
- 68,7% van mannen heeft ervaring gehad met prostitutie
- 40-50% van mannen opgegroeid op platteland: seksueel contact gehad
met een dier
Deel Nashville verklaring:
- Ontkennen dat God huwelijk heeft bedoeld als een homoseksuele,
polygame of polyamoureuze relatie
- In Gods heilige bedoelingen in schepping en verlossing staat vast wat
mannelijk en vrouwelijk bepaald is, dus geen erkenning voor homoseksuele
of transgenderidentiteit
- De zonde zorgt voor misvorming van seksuele verlangens; deze
misvorming omvat zowel heteroseksuele als homoseksuele onreinheid
,Hoofdstuk 1 Seksuologie: een inleidend overzicht
In seksuologie: 3 denkkaders:
Essentialisme: seksueel gedrag wordt evolutionair bepaald, stabiel en niet
afhankelijk van sociale verandering
Sociaal-constructivisme: seksueel gedrag wordt vooral beïnvloed door sociale,
culturele, historische en/of economische factoren (feministisch denkkader)
Biopsychosociale benadering: biologische, psychologische en sociale factoren:
bvb incentive theory of motivation: seksualiteit als resultaat van interacties
tussen deze factoren (vaakst gebruikt)
Sekspositieve benadering (Harden): benadrukt de positieve mogelijkheden
van seks, maar erkent ook risico’s en gevaren probeert seksueel welzijn te
bevorderen
Mbv fMRI en PET-scans kwam er meer aandacht voor lokalisatie en werking en
functie van seksuele centra in de hersenen
Evolutionaire psychologie: gedrag van mensen wordt gestuurd door de
effecten van evolutie op onze psychische huishouding
Oa het internet heeft gezorgd voor meer vrijheid op seksueel gebied: erotica,
seksuele hulpmiddelen en pornografie
Trends in seksuologie tussen 2009 en 2018
1. Sprake van biologisering en medicalisering van seksualiteit
a. Nadelen: gefixeerd biomedisch perspectief op seks, te weinig
aandacht voor goed onderzoek op seksuele problemen, niet-medici
onvoldoende deskundigheid om seksuologische wetenschap te
beoordelen op kwaliteit
2. Discussies over wat abnormale of normale seksualiteit is en wat als
abnormaal wordt geclassificeerd
3. Het klassieke monogame huwelijk is veranderd in een model waarin
meerdere monogame relaties elkaar opvolgen
4. Men gaat steeds meer denken in een continuüm met betrekking tot gender
5. Mede door vele migratiestromen overal, is goed te zien dat seks in
verschillende culturen anders wordt bekeken, beleefd en vormgegeven
6. Seksueel geweld tegen vrouwen blijft een probleem, ondanks dat het wel is
afgenomen over lange tijd
7. Groeiende invloed van mediatechnologieën op seksualiteit groeit (bvb
tinder)
Knelpunten in seksuologie:
- Kwaliteit van seksuologisch onderzoek; vooral financiering
- Seksuologische interventies zijn vaak niet goed wetenschappelijk
onderbouwd
- Opleiding voor seksuologie; vooral vormgeving lastig, ook gebrek aan
scholing voor artsen en psychologen in hun basisopleiding
- Organisatie en kwaliteit van seksuologische hulpverlening in de
gezondheidszorg, 2 vragen centraal:
, o Hoe goed is seksuologische hulpverlening georganiseerd en
ingebed?
o Wat is de kwaliteit van hulpverlening in gezondheidszorg?
5 belangrijke punten omtrent seksualiteit en seksuologie:
1. Seksualiteit is een complex fenomeen; de biopsychosociale manier is de
beste manier van onderzoeken
2. Methodische heterogeniteit en pluriformiteit van seksuologie heeft
voordelen
3. Er moet aandacht zijn voor de positieve aspecten van seksualiteit
4. Seksuologie heeft invloed op de samenleving en andersom ook
5. De kernvariabelen waarmee seksuologie seksualiteit bestudeert zijn niet
eenduidig:
a. Sekse, genderidentiteit, genderrol, seksuele oriëntatie, -identiteit, -
voorkeur, -aantrekking, -gedrag, -interactie, -relatie, -functie, -
respons, -gezondheid
, Hoofdstuk 2 Geschiedenis van de seksuologie: paradigma’s, thema’s en
debatten
In 1919 eerste instituut voor wetenschappelijk onderzoek van seksualiteit:
3 doelen: 1. Wetenschappelijk onderzoek verrichten, 2. Hulp verlenen, 3.
Preventieprogramma’s opzetten
Na 2e wereldoorlog breidde seksuologie uit naar 4 domeinen:
- Biologen: anatomie en fysiologie, evolutionaire achtergrond en
vergelijkingen tussen soorten
- Sociologen: sociale determinanten en interpersoonlijke dynamiek van
seksualiteit
- Antropologen: culturele context en expressie van seksualiteit
- Psychologen: manier waarop mensen seksuele info verwerken, rol van
emoties en cognities
Kinsey: kwam erachter dat empirisch onderzoek naar seksueel gedrag niet te
doen was
└> Oplossing: interviews schokkende resultaten voor de samenleving
Beach: van mening dat de mens minder door geslachtshormonen wordt
beïnvloed (dan dieren) en meer door cultuur
Ontwikkelingseffecten van seksualiteit zijn door imprinting tot stand gekomen in
een kritische periode onveranderbaar
Seksuele responscyclus: menselijke fysiologische en psychologische
reactiewijzen op seksuele prikkels
└> opwinding, plateau, orgasme en herstel/ontspanningf
Helen Singler Kaplan stelt voor om aan seksuele responscyclus de fase van
‘verlangen’ eraan toe te voegen
Sekstherapie: ‘de natuurlijke seksuele respons’ mbv opdrachten opnieuw te
laten optreden
‘De natuurlijke seksuele respons’:
1. Niet-genitaal strelen
2. Wel genitaal strelen
3. Aannemen van sekshouding en bijbehorende bewegingen
Onderscheid tussen nabije en verre oorzaken van seksuele disfuncties:
Nabije oorzaken: belemmerende factoren die binnen de seksuele interacties
zelf
Verre oorzaken: psychopathologisch verlopen ontwikkeling of problemen in
relatie met partner
1974: belangrijk jaar voor de seksuologie: APA besloot dat homoseksualiteit geen
psychiatrische stoornis meer was
2001: Nederland staat als eerste land het homohuwelijk toe
3 belangrijke paradigma’s: