VU: Werkcolleges Masterclass Ondernemingsrecht
Week 1 – Personenvennootschappen
Casus I
1. Stap 1) van welke rechtsvorm is sprake: Deze vennootschap vindt zijn basis in een contract tussen
de vennoten. Het contract wordt beheerst door het contractenrecht. Hierbij moet er dus sprake zijn van
aanbod en aanvaarding en wilsovereenstemming. Contracten kunnen ook verbaal tot stand komen,
zoals het geval is in deze. Er is sprake van een personenvennootschap op grond van een verbaal
contract waarbij het contract zelf later wordt opgesteld.
Stap 2) Vorm van de personenvennootschap: Deze vennootschap lijkt het meest op een openbare
maatschap uit hoofde van beroep. We toetsen de vereisten:
o Volgens artikel 7A:1661 BW moet een maatschap aan de volgende eisen voldoen:
In beginsel is er sprake van een maatschap, de vraag is of deze stil of
openbaar is. SmartLex handelt onder gezamenlijke naam uit hoofde van een
beroep (de advocatuur) Oogmerken voor het aannemen van beroep in plaats
van bedrijf zijn:
Diensten die iets met het algemeen belang te maken hebben,
Dragen zelf verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van hun diensten
Permanente educatieplicht
Verplichte registratie om het beroep uit te mogen oefenen
Aanwezig tuchtrecht systeem, op basis van regels van de
beroepsorganisatie
Daarnaast moet er sprake zijn van:
Min of meer duurzaam
Er is geen reden om aan te nemen dat XYZ dit kantoor
incidenteel hebben opgericht. Er is veel vraag vanuit de
markt.
Op gelijke voet
Alle drie de advocaten opereren vanuit een gelijke positie.
Verplichte inbreng
Geregeld in 7A:1662 (kan geld, goederen, genot en arbeid
zijn). X brengt een kantoorpand in. XYZ stellen zich
daarnaast hoofdelijk aansprakelijk voor de 100.000 euro.
XYZ brengen daarnaast arbeid in.
Iedereen recht op winst
Niks uit de casus suggereert dat er een oneven recht op winst
is of dat een van de maten wordt uitgesloten van de winst.
Er is dus sprake van een openbare maatschap waarbij X Y en Z maten in de
maatschap zijn.
Stap 3) Er is geen contract opgesteld waarbij nadere regels omtrent vertegenwoordiging of volmacht
wordt besproken. Wel moet er een onderscheid tussen beheer en beschikken gemaakt worden. Iedere
maat is in beginsel ex. 7A:1676 BW bevoegd tot beheershandelingen, zijnde handelingen die uit
hoofde van de dagelijkse gang van zaken worden gepleegd. Het is voor een advocatenkantoor normaal
om briefpapier inclusief logo te bestellen. Dit mag dan ook worden aangemerkt als een
beheershandeling.
,Stap 4) Omdat er geen contract is opgesteld en X in beginsel bevoegd is tot beheershandelingen.
Beheerhandelingen zijn handelingen in de normale uitoefening van beroep of bedrijf. Het aanschaffen
van briefpapier is een handeling in de normale uitoefening van beroep of bedrijf. Advocaten hebben
namelijk papier nodig voor het opstellen van stukken en brieven. Doordat X bevoegd is
beheershandelingen uit te voeren, bindt hij de overige vennoten. Zij kunnen dan voor gelijke delen
worden aangesproken. Omdat er geen volmacht ontbreekt, kan SmartLex niet onder de overeenkomst
uit.
Stap 1) Welke personenvennootschap betreft het en is er sprake van een personenvennootschap:
- Is er sprake van een maatschap, art. 7A:1655 BW: twee of meer personen (voldaan),
sprake van een duurzame samenwerking (kantoor opzetten dus voldaan), op gelijke voet
(voldaan want samen kantoor beginnen), inbreng, art. 7A:1662 BW (herenhuis ingebracht,
arbeid en knowhow want praktijk samen runnen, dus voldaan), behalen van materieel
voordeel (casus snel geld verdienen, dus voldaan), verdeling van de winst (niets gezegd,
dus voldaan), onder gemeenschappelijke naam (voldaan), sprake van vrij beroep (sprake
van advocatenkantoor), dus maatschap. Er is tevens sprake van een contractuele
samenwerking, kan vormvrij, dus niet nodig om een overeenkomst schriftelijk op te
stellen.
Stap 2) Kan onder de transactie uit: vraagt ziet op de vertegenwoordigingsbevoegdheid
- Maat in beginsel zichzelf, tenzij volmacht, afwijken in het contract, schijn of
bekrachtiging. Geen sprake zijn, dus naar de wettelijke regel. X bindt slechts zichzelf (art.
7A:1681 BW).
2. Stap 1) X heeft een beheershandeling uitgevoerd. X is in beginsel bevoegd tot deze handeling en
mag dan ook op rekening van de maatschap handelen (niet namens, er is namelijk geen volmacht tot
vertegenwoordiging afgegeven). X bindt echter alleen zichzelf, omdat X niet mag handelen namens de
maatschap bindt hij de overige vennoten niet. X is dus alleen voor zijn eigen vermogen aansprakelijk
jegens ReproBV voor het volledige bedrag.
Stap 2) ReproBV kan alleen X aanspreken omdat deze als enige bevoegd was tot de beheershandeling.
Er is geen externe vertegenwoordiging en geen binding. Dus ReproBV kan alleen X aanspreken.
Stap 1) art. 7A:1679 & 1681 BW, bindt enkel zichzelf in beginsel. X niet
vertegenwoordigingsbevoegd blijkt uit vraag 1, waardoor alleen X aanspraken voor het voldoen tot
betaling van het bedrag. De maat kan voor het volledige bedrag worden aangesproken, overige maten
niet aanspraken indien geen sprake is van een volmacht, want daarvoor vereist dat
vertegenwoordigingsbevoegd is.
Indien X wel vertegenwoordigingsbevoegd dan hadden de andere maten wel kunnen worden
aangesproken door de schuldeiser, art. 7A:1680 BW. X kan ook het maatschapsvermogen voor het
gehele bedrag en de maten voor gelijke delen (HR Biek/Holdings). Extern voor gelijke delen en
interne afhandeling kijken naar de inbreng van de maten of verhalen op het maatschapsvermogen.
3. X is bevoegd tot het doen van beheershandelingen. Extern kan X de maten niet binden, maar
middels een interne afwikkeling zou X zich wel kunnen verhalen op zijn maten. Hij is intern bevoegd
tot beheershandelingen op rekening van de maatschap. Intern kan hij dus wel vergoeding vorderen van
zijn medematen en van de maatschap.
,Stap 1) Interne draagplicht. Hierbij moet een onderscheid maken tussen de beheershandelingen en
beschikkingshandeling. Beheeshandelingen dan is iedere maat bevoegd, zie hiervoor art. 7A:1676
BW. Beschikkingshandeling dan alleen tezamen bevoegd.
Stap 2) Indien sprake van een beheershandelingen, verrichten van beheershandelingen elk van de
maten bevoegd, tenzij anders afgesproken, maar dit hebben de maten niet gedaan. Indien van tevoren
weten om een beheershandeling te verrichten voor rekening voor dan kunnen de maten veto
uitspreken, indien dit het geval dan kan het niet voor rekening worden gebracht voor de andere maten.
Als de overeenkomst wordt uitgevoerd, dan is het te laat om en veto uit te spreken. Op zichzelf
aanschaffen briefpapier hoort tot de dagelijkse uitoefening. Echter, het bedenken van een logo is niet
de dagelijkse gang van zaken, dit is een beschikkingshandeling, dus hiertoe X niet alleen bevoegd. Dit
is een grijs gebied. In combinatie geen beheershandeling, dus niet voor rekening van de maatschap,
daardoor niet meer een normale handeling van de activiteiten. Indien op de lijn van de
beheershandelingen, dat je zegt dit gaat te ver dat je in dit kader een eigen logo kan bedenken en dan
voor rekening brengt van de andere maten. Hiermee overschrijden van de zorgplicht ten opzichte van
de overige maten. Dit is in strijd met de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid, zodat
niet voor rekening kan brengen van de maatschap.
Laten we even vanuit gaan dat het voor rekening van de maatschap kan worden gebracht, dat het een
beheershandeling is of dat andere hebben gezegd we gaan akkoord, dan kan X op de maten hun deel
van hun inbreng verhalen. De vraag is dan waar horen de kosten te vallen: in het
maatschapsvermogen, dus voor rekening van de gezamenlijke maten. Dus in principe regres op het
maatschapsvermogen. Als dat niet toereikend is dan verhaal nemen maten in privé naar rato van hun
inbreng. Regresvordering dan heb je een vordering: kan teniet gaan door afstand, betalen en
verrekening.
Op het tentamen! Dan goed ingaan op het logo of iets anders wat dan speelt en dan op deze manier
beantwoorden.
Arbeid inbrengen, art. 7A:1670 BW: dan gelijk aan inbreng van de maat die het minst heeft
ingebracht, kleinste deel heeft.
HR Biek/Holding gaat over externe aansprakelijkheid, dus de vraag ten aanzien vertegenwoordiging.
Indien een geldlening op vennootschap, afstand van rente, dan kan dit inbreng is, maar indien dit alles
is wat je doet, dan inbreng bestaan uit niet iets doen. Kan op alles inbrengen maar niet door louter
niets te doen. Het moet een positieve kant hebben. Op enige manier werken ten behoeve van
samenwerking, dan inbreng in arbeid.
4. Dit is hetzelfde als in Biek/Holding. I.c. zijn er twee aansprakelijkheden
o De beroepsbeoefenaar in privé.
HR: ja, o.g.v. art. 7:404 BW.
Mits de opdracht is verleend met het oog op een persoon die met de
opdrachtnemer of in zijn dienst een beroep of bedrijf uitoefent. In dat geval is
ook die persoon hoofdelijk aansprakelijk.
Indien beroepsfout, ook een OD.
o De maten in de maatschap
, Ja, i.c. door de maatschap aanvaarde overeenkomst.
Hoofdelijk voor het geheel aansprakelijk indien twee of meer (7:407 lid 2
BW).
Dit geldt ook voor inmiddels uitgetreden maten.
In casus gaat het om een beroepsfout, wanprestatie:
Stap 1) Wie heeft de opdracht aanvaard en is Z vertegenwoordigingsbevoegd om namens de
maatschap de opdracht te aanvaarden: Z was niet vertegenwoordigingsbevoegd, staat niets andere
afspraken, geen volmacht etc. Ook geen sprake van een schijn van volmacht. Er mogen dus geen
opdrachten worden aangenomen door Z namens de maatschap. Z bindt slechts zichzelf, hij is degene
die de opdracht kan uitvoeren. In beginsel zou het dus zijn dat Poot alleen schadevergoeding kan
vorderen van Z.
Zou op grond van Biek/Holdings kunnen zeggen is sprake van een risicoaansprakelijkheid: het ging
wel in dit arrest om een opdracht dat op naam van de maatschap werd aangegaan. Is volgens de docent
niet in dit geval sprake en is dus een hobbel die je eerst over moet. Het wordt voor Poot interessanter
als de opdracht is aanvaard door de maatschap, bijvoorbeeld schijn van bevoegdheid, dan is sprake
van een gezamenlijke opdracht en dan kom je uit op Biek/Holdings. Vertegenwoordigingsbevoegdheid
of afleiden uit de casus, of uit de casus afleiden dat sprake is van bekrachtiging of schijn van
vertegenwoordigingsbevoegdheid. Indien Biek/Holding wel toepassing dan maatschapsvermogen, dan
alle maten voor het geheel op grond van art. 7:407 BW (dus afwijking van de regel dat elke maat voor
gelijke delen aansprakelijk is extern). Art. 7:404 BW ziet op de beroeps bv of de advocaat-stagiaire,
dus dit is een doorkijkbepaling, opdracht verstrekt met het oog op ook uitgevoerd door andere
advocaten.
Indien vertegenwoordigingsbevoegdheid dan iedereen gebonden, dan in beginsel voor gelijke delen
tenzij anders voortvloeit uit de wet of een rechtshandeling.
5. SmartLex heeft geen rechtspersoonlijkheid. Een vordering voldaan door SmartLex is een vordering
voldaan door XYZ.
Stap 1) interne draagplicht gaat het om. Dus is er sprake van een beheershandeling of een beschikking.
Mocht Z op rekening voor de maatschap de opdracht aannemen, dus is de handeling een dagelijkse
handeling in de uitoefening. Het aanvaarden van opdrachten behoort tot de normale exploitatie van
een advocatenkantoor, waardoor sprake van een beheershandeling. Iedere maat is bevoegd tot het doen
van beheershandelingen zelf (art. 7A:1676 BW).
Stap 2) Dus mocht de handeling voor rekening van de maatschap doen. De vraag moet dan worden
gesteld waar de kosten moeten vallen: dit is in eerste instantie bij de maatschap, SmartLex. SmartLex
heeft dus geen regres op de maten, want de kosten zijn gevallen waar ze moeten vallen en dan kan niet
als maatschap nog regres kunnen worden genomen. De vraag van het regres zag op de vraag of er een
vordering was op de maten privé.
