Hoofdstuk 1: Energie
= capaciteit om "werk" te verrichten op materie
- materie over enige afstand verplaatsen (trekken, tillen, duwen)
- hoe groter deze afstand (voor een gegeven massa), hoe groter de verrichte arbeid
- arbeid verrichten op materie materie "ontvangt" energie
wet van behoud van energie: - energie kan noch gecreëerd noch vernietigd worden
- maar: transformatie tussen verschillende vormen van energie is mogelijk
Vormen
stralingsenergi
kinetische energie potentiële (gravitatie-)energie interne energie
e
- energie geassocieerd met - potentieel om arbeid te energie binnen systeem van
beweging: Ek = ½mv² verrichten deeltjes = kinetische + potentiële
- nauw verbonden met T - dicht bij aardopp.: Ep = mgh energie op microscopisch niveau
Temperatuur
T van lucht = maat voor de gem. Ek van de atomen en moleculen waaruit de lucht bestaat
hogere temperaturen komen overeen met hogere gem. snelheden
Druk
= aantal botsingen van gasvormige moleculen tegen een wand
Warmte
= energie uitgewisseld tussen objecten met verschillende temperatuur
na uitwisseling opgeslagen als interne energie
Warmtecapaciteit C van een stof
= verhouding tussen hoeveelheid warmte-energie die stof opneemt en de bijbehorende T-stijging
hoge warmtecapaciteit Tstof verandert niet gemakkelijk
Specifieke warmte van een stof
= warmtecapaciteit per massa-eenheid
= hoeveelheid warmte (energie) die nodig is om de T van 1 g stof 1° te verhogen
bij def.: 1 cal = hoeveelheid energie die nodig is om 1g water van 14,5° naar 15,5°C te brengen = 4186 J
zeeklimaat vs. landklimaat
Latente (verborgen) warmte
= warmte-energie die nodig is voor of vrijkomt bij een faseovergang (tussen vast - vloeibaar - gas (- plasma))
belang voor de atmosfeer: latente warmte is bron van energie voor cyclonen, onweersbuien, orkanen, …
,
, Transport van warmte(-energie) in de atmosfeer
Geleiding/conductie
= warmteoverdracht door botsingen tussen moleculen
- van warmere naar koudere gebieden
- hoe groter het T-verschil, hoe sneller de warmteoverdracht
- warmtegeleiding hangt af van de stof
Convectie
= warmteoverdracht door massabeweging van een vloeistof
- opp. ongelijkmatig opgewarmd op zonnige (warme) dag (meer, schaduw, ...)
- kleine luchtlaag erboven wordt ook ongelijkmatig opgewarmd (geleiding)
- warmere lucht heeft lagere dichtheid dan lucht eromheen stijgt op en draagt warmte-energie naar boven over
stijgende luchtbel (luchtpakket) koelt af en zakt
verticale warmte-uitwisseling in een cyclisch proces
- verticale warmte-uitwisseling = convectie
- stijgend luchtpakket = thermiekbel
- horizontaal deel van de cyclus = advectie (wind)
Straling
= energieoverdracht waarbij een stralend voorwerp energie doorgeeft aan een ander voorwerp
zonder de tussenliggende ruimte op te warmen
- stralend object: zon
- bestraald object: aarde
- tussenruimte: o.a. atmosfeer
zwart lichaam: perfecte absorbeerder & perfecte straler
- absorbeert alle straling die erop valt geen reflectie
- zendt alle mogelijke straling uit (maximale hoeveelheid energie per tijdseenheid en oppervlakte)
- hoeft niet zwart te zijn: zon en aarde zijn zwarte lichamen
wet van Stefan-Boltzmann: E = σT4
wet van Wien: λmax = constante / T
wet van Kirchoff: VW dat selectief absorbeert, zendt ook selectief uit, en selectiviteit heeft betrekking op dezelfde λs
kwantumchemie
Energiebalans
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annadeckmyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.