Een samenvatting van het boek Werken met doelgroepen in de sociaal juridische dienstverlening aantekeningen die ik heb gemaakt tijdens het vak methodisch handelen 1 op de HvA. Het is een duidelijke, niet langdradige samenvatting. Door het leren van deze samenvatting heb ik een 8,2 voor mijn toets...
Werken met doelgroepen in de sociaal juridische dienstverlening
Hoofdstuk 1: werken met doelgroepen in de sociaal juridische dienstverlening
1.2: aanleiding van dit boek
Lsd: luisteren, samenvatten en doorvragen. Dus de basisvaardigheden in gespreksvoering
Om cliënten te helpen met hun vragen, kun je verschillende vaardigheden inzetten. Bij
complexere vragen of problemen en in situaties waarin het belangrijk is om de cliënt in
beweging te krijgen, blijkt dat motiverende gespreksvoering een effectieve aanpak is binnen
het methodisch werken. Het werkt vooral bij complexere doelgroepen en complexe
problematiek
Belangrijke thema’s:
o Een veranderende samenleving, waarin de zelfredzaamheid van de cliënt steeds
belangrijker wordt
o Veranderende beroepsrollen van de SJD’er
o Een toename van cliënten met complexe problematiek
Zelfredzaamheid: staat voor de mate waarin een persoon in staat is om zijn eigen problemen
op te lossen zonder de hulp van anderen. Binnen onze huidige maatschappij is
zelfredzaamheid van de burgen een belangrijk streven.
Verzorgingsstaat: als de overheid veel verzorgt
Participatiestaat: als de burgers vooral zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen zorg. Het
doel van de overheid is dan om burgers zo veel mogelijk zelfstandig te laten leven en zelf
verantwoordelijk te laten zijn voor hun zaken, en om alleen bij te springen als het echt nodig
is. Dat past bij de term zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid wordt door de overheid gestimuleerd en wordt door SJD-organisaties
doorgevoerd in beleid en speerpunten op organisatieniveau
Vanuit de overheid worden wetten en regels opgesteld waarbinnen de SJD’er werk kan
uitvoeren. Het primaire deel van de SJD’er is het leveren van een juridische dienst (bijv.
juridisch advies geven of begeleiden van een taakstraf)
Hoe je werkt als dienstverlener en wat de focus in je werk is, hangt af van je beroepsrol en
van je persoonlijke werkwijze. Traditionele beroepsrollen van de SJD’er zijn:
o Belangenbehartiger: als belangenbehartiger is het je primaire doel om je cliënt zo
goed mogelijk te helpen om het juridische probleem op te lossen. Soms kom je
letterlijk op voor de belangen van de cliënt door bijvoorbeeld te helpen met het
opstellen van een bezwaarschrift.
o Wetsuitvoerder: hier help je de cliënt vanuit een wettelijk kader. Je kijkt of de cliënt
voldoet aan de juridische normen en kaders, bijvoorbeeld bij het verstrekken van
een uitkering
o Toetser: controleert het werk van de wetsuitvoerders: klopt het juridisch allemaal
wat de wetsuitvoerders besluiten?
Outreachend werken: een vorm van hulpverlening die zich richt op mensen die daar niet om
vragen. Cliënten komen niet zelf bij de SJD’er met hun problemen of vragen, maar worden
aangemeld door anderen (bijv. buren of instellingen). De outreachend werker gaat dan op
deze cliënten af en biedt zijn hulp- en dienstverlening aan om de problemen te helpen op te
lossen.
, Welke SJD-beroepsrol je ook bekleedt, je hebt altijd te maken met een juridisch kader. Dit
maakt het werk overzichtelijk, want je weet wat wel en wat niet mag volgens de wet. Toch is
er discretionaire ruimte
Discretionaire ruimte: de ruimte die de wet de dienstverlener geeft om eigen beslissingen te
nemen. Door deze ruimte heeft de SJD’er de mogelijkheid om soms een uitzondering te
maken voor een cliënt of juist niet, afhankelijk van de situatie van de cliënt. Ook de
hoeveelheid tijd en energie die je in de cliënt steekt, valt onder die discretionaire ruimte
Vanuit het SJD-werkveld komt in toenemende mate het signaal dat SJD’ers steeds meer te
maken krijgen met cliënten die complexe problemen hebben en bij wie een eenvoudig
antwoord op een juridische vraag onvoldoende is. Ook wordt steeds meer melding gemaakt
van cliënten met multiproblematiek of van multiprobleemgezinnen
Multiproblematiek en multiprobleemgezinnen: cliënten en gezinnen die op meerdere
terreinen in het leven problemen ondervinden om goed te kunnen functioneren. Ze hebben
dus verscheidene problemen tegelijk die hun dagelijks leven op een ongunstige manier
beïnvloeden
1.3: perspectieven
Doelgroep: mensen die een kenmerk gemeenschappelijk hebben. Het voordeel van het
kunnen indelen van mensen in doelgroepen is dat je overzichtelijk gemeenschappelijke
kenmerken kunt benoemen van de groep. Je kunt specifiek vaardigheden en tips aanreiken
die van toepassing zijn op de hele groep
Groeperen maakt het vaak gemakkelijker om te bedenken wat er met en voor de mensen in
de afzonderlijke doelgroepen gedaan kan worden. Pas wel op voor generalisatie: mensen zijn
veel meer dan dat ene kenmerk
Kruispuntdenken: het benaderen van mensen vanuit meerdere kenmerken die tegelijk
voorkomen. Kruispuntdenken zoekt juist naar de overeenkomsten tussen mensen, ondanks
alle variaties die wij als individu hebben (dat je bij tienermoeders er op focust dat ze beide
moeder worden, en niet of ze wel of niet allochtoon zijn). Gebieden voor het
kruispuntdenken naar overeenkomsten zijn onder andere sekse, gender, etniciteit, klasse,
seksualiteit en leeftijd
Motiverende gespreksvoering: een manier om met cliënten te communiceren. Het
belangrijkste doel van deze vorm van communicatie is het vergroten van de eigen motivatie
van cliënten
, Hoofdstuk 2: methodisch werken
2.2: introductie methodisch handelen
Methodisch werken: bewust, doelgericht, systematisch en procesmatig werken:
1. Bewust: wil zeggen dat je niet zomaar iets doet, maar dat je je hoofd erbij houdt
2. Doelgericht: wil zeggen dat je gericht bent op een concreet doel. Dit geeft richting
aan je wijze van handelen en voorkomt dat je verstrikt raakt in de details
3. Systematisch: houdt in dat je volgens een bepaalde systematiek werkt, volgens een
bepaalde aanpak
4. Procesmatig: gaat nog iets verder dat systematisch werken: je dient namelijk ook
rekening te houden met de ontwikkelingen die zich voordoen tijdens het werken met
de cliënt
De SJD’er moet goed kunnen analyseren wat nu eigenlijk de problemen zijn en welke
daarvan het belangrijkst en/of het urgentst is. Samen met de cliënt bespreekt de SJD’er
vervolgens hoe dit het best aangepakt kan worden.
Als de SJD’er niet methodisch werkt, kan hij in de valkuil stappen dat hij na de eerste vraag
van de cliënt direct aan de slag gaat, met het risico dat die vraag helemaal niet de
belangrijkste was. Het is veel beter om eerst een overzicht te creëren van de problematiek
en dan een plan van aanpak maken
Het uiteindelijke doel van een SJD’er is om de cliënt zo zelfredzaam mogelijk te laten worden
en een van de strategieën om dat te doen is motiveren. We kiezen voor motiverende
gespreksvoering omdat dit een gespreksmethode is waarvan wetenschappelijk is aangetoond
dat ze bijdraagt aan het vergroten van de kans op daadwerkelijke en blijvende
gedragsverandering
De grote deler van de diverse methodische modellen is de volgende ‘vijftrapsraket’ van vijf
fasen:
1. Oriëntatie
2. Analyse
3. Planning
4. Uitvoering
5. Evaluatie
2.3: fasemodel van de rechtstoepassing
Fase: een bepaald stadium in het onderzoek dat de SJD’er uitvoert om een probleem op te
lossen. De SJD’er werkt systematisch door na te gaan welke activiteiten per fase verricht
moeten worden en door deze achtereenvolgens uit te voeren
Het fasemodel zorgt ervoor dat de SJD’er systematisch en gestructureerd kan onderzoeken
welke vragen er bij de cliënten zijn en dat hij deze vervolgens kan uitwerken
Fasemodel van de rechtstoepassing:
Fase Activiteiten
1.Oriëntatie - Kennismaken met de cliënt
- Ordening van het verhaal van de cliënt
- Wat zijn de feiten?
2.Analyse - Het probleem beschrijven
- Het probleem analyseren
- Een oplossingsrichting bepalen
3.Planning - Doelen en middelen weergeven
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmenvveen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.
