In dit document staan alle begrippen van het boek dat we hebben voor dit vak. Dit is voor deeltentamen B, dus alleen H6 t/m 10 en H13. De definities van de begrippen zijn vertaald naar het Nederlands. Succes met leren!
H6: Conflict, macht en afhankelijkheid in macro-maatschappelijke processen
Ralf Dahrendorf:
Richtte zich op de normaalheid van conflicten tussen groepen in de samenleving als reactie
op de ongelijke verdeling van macht en autoriteit.
Betoogde dat groepsconflicten ontstaan wanneer de duidelijke belangen van de ene groep
op gespannen voet staan met die van een andere groep.
Benadrukt dat conflicten tussen groepen institutioneel geregeld zijn in democratische,
industriële samenlevingen en daarom meestal niet tot geweld leiden.
Merkte op dat een groepsconflict kan leiden tot sociale verandering als gevolg van de
institutionele oplossing ervan.
Bekritiseerde de toepasbaarheid van Marx' begrip van gepolariseerd klassenconflict op de
hedendaagse maatschappij, gezien de beroepsmobiliteit en het bestaan van vele
beroepsgroepen en economische klassen.
Betoogde dat economische klassen beschouwd moeten worden als conflictgroepen,
vergelijkbaar met andere belangengroepen.
C. Wright Mills:
Richtte zich op de Amerikaanse samenleving van na de Tweede Wereldoorlog, met name de
uitbreiding van de nieuwe middenklasse, bureaucratisering en consumentisme.
Benadrukte de in elkaar grijpende eliteconcentratie van macht onder besluitvormers in
politieke, economische en militaire instellingen.
Negeerde de rol van sociale bewegingen in het uitdagen van de institutionele
machtsstructuur.
Ontwikkelingstheorie van afhankelijkheid:
Analyses van economische ontwikkeling in Latijns-Amerikaanse landen.
Heeft een expliciet marxistisch/Neomarxistisch kader.
Benadrukt het structurele bestaan van centrum-satelliet ongelijkheid tussen kapitalisten en
ontwikkelende economieën (Gunder Frank).
Benadrukt de samenvallende economische en politieke belangen van bepaalde lokale en
buitenlandse belangen in ontwikkelingslanden (Cardoso).
Benadrukt het belang van sociale bewegingen en alternatieve ideologieën in het verzet
tegen het kapitalisme (Cardoso).
Benadrukt dat situaties van afhankelijkheid verschillen tussen en binnen Latijns-Amerikaanse
landen.
gezagsstructuren gevarieerde bronnen van legitimatie, gezag of macht in de
moderne samenleving; mogelijke bronnen van voortdurende
normale conflicten.
centrum-satelliet het idee dat sommige staten/regio's dominant zijn in (de
kern van) de economische wereldproductie, terwijl andere
marginaal of perifeer zijn (bijv. de Noord-Zuid kloof).
conflictgroepen concurrerende belangengroepen in de samenleving.
democratisering van conflicten oprichting van formeel georganiseerde belangengroepen en
van institutionele mechanismen (bijv. arbeidsrechtbanken,
bemiddelingspanels) om groepsconflicten te reguleren.
,afhankelijkheid van de relatie tussen een onderontwikkeld of perifeer land
en een ontwikkeld land door de historische economische en
structurele ongelijkheden tussen hen.
ontwikkeling economische groei en daarmee samenhangende
maatschappelijke veranderingen in voorheen onontwikkelde
landen.
dialectiek van macht en weerstand voortdurende conflicten (en veranderingen) in de
samenleving die voortkomen uit machtsongelijkheid tussen
groepen en weerstand van groepen tegen deze ongelijkheid.
Functies van sociale conflicten sociale integratie als gevolg van de onderlinge
afhankelijkheid van conflictgroepen en sociale verandering
als gevolg van institutionele oplossing van groepsconflicten.
Groepsconflicten ontstaan wanneer de duidelijke belangen van de ene groep
botsen met die van een andere groep.
belangengroep elke groep waarvan de leden bewust gelijkaardige belangen
delen en uitdrukken.
latente belangen onuitgesproken, stilzwijgende belangen van de ene groep
ten opzichte van de andere.
massasamenleving thesis idee dat individuen in de samenleving passief zijn, zich niet
bewust zijn van en niet betrokken zijn bij politiek.
neomarxistische ideeën die zijn afgeleid van Marx' theorie van het
kapitalisme, maar op nieuwe manieren en/of met nieuwe
toepassingen bewerkt om rekening te houden met de
transformaties in het kapitalisme; (neo is afgeleid van het
Griekse woord voor nieuw).
nieuwe middenklasse de groeiende sector van goed opgeleide (maar politiek
onverschillige) managers in loondienst, professionals en
verkoop- en kantoormedewerkers die het gevolg waren van
de uitbreiding van de bureaucratie en de consumptie-
economie na de Tweede Wereldoorlog.
postkapitalistische samenleving dahrendorfs term; het resultaat van transformaties in de
economie en in de beroeps- en klassenstructuren sinds het
midden van de twintigste eeuw die de hedendaagse
kapitalistische samenleving structureel anders maken dan
haar laatnegentiende-eeuwse incarnatie (toen Marx schreef
over de kapitalistische structuur en klassenverhoudingen).
, postindustriële samenleving veranderingen in economie en samenleving als gevolg van de
neergang van de verwerkende industrie en het toegenomen
en groeiende belang van diensten en informatie als
economische motoren/bronnen van werkgelegenheid
(verwijst in wezen naar dezelfde processen die Dahrendorf
benadrukt in zijn begrip van de postkapitalistische
samenleving).
macht een ongelijk verdeelde, eeuwigdurende bron van conflict en
verzet.
Machtselite Bovenste echelon in het in elkaar grijpende netwerk van
economische, politieke en militaire besluitvormers; houders
van macht, prestige en rijkdom in de samenleving.
situaties van afhankelijkheidsterm die gebruikt wordt om de sociale,
historische en economische variatie tussen
ontwikkelingseconomieën te benadrukken.
Machtsdriehoek de kruising van economische, politieke en militaire
instellingen.
onderontwikkelde economieën in de derde wereld waarvan de ontwikkeling
wordt belemmerd door hun relationele afhankelijkheid van
en uitbuiting door de economisch ontwikkelde eerste
wereld.
wereldsysteem de wereld als een relationeel systeem dat bestaat uit
structureel ongelijke, ontwikkelde en onderontwikkelde
economieën.
H7: Ruil-, Ruilnetwerk- en Rationele Keuzetheorieën
Uitwisselingstheorie:
George Homans: interpersoonlijke uitwisseling gebaseerd op beloning/straf is de
basis van alle sociologische actie.
Sociale uitwisseling verwijst naar wat we geven aan en krijgen van anderen.
Sociale uitwisseling wordt gekenmerkt door machtsongelijkheid.
Peter Blau: breidde de analyse van sociale uitwisseling uit tot organisatiegedrag.
Machtsonevenwichtigheden worden geneutraliseerd in sociale uitwisselingsrelaties
van onderlinge afhankelijkheid.
Sociale uitwisseling genereert vertrouwen en diffuse verwachtingen van
wederkerigheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dennis99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
