Biologie Voor Jou
VWO4 Hoofdstuk 5 Ecologie
Binas 93: van alles over ecologie
Paragraaf 5.1 Ecologie op alle organisatieniveaus
Ecologie = de wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving
wordt bestudeerd
Environmental DNA (eDNA) = DNA-sporen die organismen achterlaten in hun omgeving
- hiermee kan worden achterhaald wie of welk diersoort op die plaats is geweest
Organisme = individueel levend wezen, biologische eenheid die levensverschijnselen
vertoont
- emergente eigenschappen: bvb leeftijd en geslacht
Populatie = groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die samen een
voortplantingsgemeenschap vormen
- emergente eigenschappen: bvb dichtheid, geboortecijfer, sterftecijfer
Biosfeer = gedeelte van de aarde en de atmosfeer (dampkring) dat door organismen wordt
bewoond
- emergente eigenschappen: bvb samenstelling van de dampkring
Ecosysteem = min of meer natuurlijk begrensd deel van de biosfeer (bvb duingebied of
heideveld)
- emergente eigenschappen: bvb stof- en energiestromen, relaties tussen populaties
- ieder ecosysteem heeft kenmerkende biotische en abiotische factoren
Biotische factoren = invloeden afkomstig van de levende natuur
- bvb voedselaanbod, parasieten en concurrentie
Abiotische factoren = invloeden vanuit de levenloze omgeving
- bvb temperatuur, licht, neerslag, troebelheid water en hoeveelheid zuurstof
Paragraaf 5.2 Organismen
Bodem
Zand heeft grote bodemdeeltjes, bevat veel lucht en weinig water en kan water niet
goed vasthouden
Klei heeft kleine bodemdeeltjes, bevat weinig lucht en veel water en kan water goed
vasthouden
Humus verbetert de structuur van de bodem en gaat uitspoeling van mineralen naar
diepere bodemlagen tegen
Andere factoren die de bodemgesteldheid bepalen: bvb zuurtegraad (pH), grondwaterstand,
gehalte aan mineralen
, Licht
Zonplanten groeien het best bij een hoge lichtintensiteit, schaduwplanten het best bij
lage lichtintensiteit
De daglengte heeft bij veel organismen invloed op het tijdstip van voortplanting
In zeeën en oceanen dringt alleen licht door in de bovenste lagen
Water
Landplanten in een vochtig milieu hebben zwak ontwikkelde wortelstelsels, bladeren
met een dunne cuticula en veel huidmondjes
Landplanten in een droog milieu hebben goed ontwikkelde wortelstelsels, bladeren
met een dikke cuticula en weinig huidmondjes (onderkant bladeren)
Temperatuur
Enzymactiviteit is afhankelijk van de temperatuur
Bij lage temperatuur kunnen koudbloedige dieren (= kunnen lichaamstemperatuur
niet behouden) niet actief zijn
In warme gebieden zijn lichaamsuitsteeksels bij warmbloedige dieren (= kunnen
lichaamstemperatuur behouden ongeacht omgevingstemperatuur) groter dan in
koude gebieden
Tolerantie
tolerantie = het vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te
verdragen
Verspreidingsgebied (areaal) = het gebied op aarde waar organismen van een bepaalde
soort voorkomen
- soorten met een grote tolerantie hebben een groot verspreidingsgebied
Een opti kromme voor een abiotische factor geeft weer:
- tolerantiegrenzen = het minimum en maximum
- tolerantiegebied = traject tussen minimum en maximum
- optimum = gunstige waarde
Paragraaf 5.3 Populaties
Concurrentie
Concurrentie binnen een populatie:
- competitie om bvb voedsel, ruimte, een partner en licht
- natuurlijke selectie = de organismen die het best zijn aangepast aan het milieu, hebben
de grootste overlevingskans
Concurrentie tussen populaties:
- meestal minder sterk dan binnen een populatie
- niche (nis) = de rol die een soort speelt in het geheel van relaties in een ecosysteem
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmijnvdwielen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,64. Je zit daarna nergens aan vast.