Anatomie & fysiologie hoofdstukken 12 en 13
1. Hoe de grote en de kleine circulatie verlopen
Grote circulatie (systeemcirculatie):
Vervoert bloed van en naar de rest van het lichaam. Bloed dat vanuit de grote bloedsomloop naar
het hart terugkeert, moet eerst de kleine bloedsomloop doorlopen voordat het weer in de grote
bloedsomloop terug keert.
De grote bloedsomloop ontvangt bloed uit de v. cava inferior (romp, ingewanden en benen) en de v.
cava superior (hoofd, hals, armen en borst)
Rechter atrium (rechter boezem) geeft het bloed door aan de rechter ventrikel (rechter kamer)
Linke atrium > linkerventrikel > halvemaanvormige klep > aorta > arteriën > organen > venen > hart >
etc.
Kleine circulatie (pulmonaire circulatie):
Bloed gaat van en naar de gaswisselingsoppervlakken van de longen.
Rechteratrium > rechterventrikel > truncus pulmonalis > a. pulmonalis (longslagader) > longen >
alveoli > vv. pulmonalis (longader) > linker atrium > etc.
Drie algemene functionele patronen van bloedvaten in de grote- en kleine circulatie:
1. De verdeling van arteriën en venen is links en rechts in het lichaam vrijwel gelijk, behalve
nabij het hart waar grote bloedvaten met de atria of de ventrikels verbonden zijn.
2. Hetzelfde bloedvat kan enkele malen van naam veranderen wanneer het een ander
anatomisch gebied binnenkomt.
3. Weefsels en organen zijn meestal met verschillende arteriën en venen verbonden.
2. Hoe het hart is gebouwd (inclusief kleppen en bloedvaten)
Het hart bevindt zich in het mediastinum. Het mediastinum
verdeelt de borstholte in twee longholten en bevat de grote
vaten, de thymus, de oesophagus en de trachea.
Buitenkant:
Het hart is omgeven door het pericardium, tussen het hart en
het pericardium zit pericardiale vloeistof; de pericardiale
holte. Het pericardium kan verdeeld worden in het viscerale
pericardium (epicardium), die het buitenste oppervlak van het
hart bedekt en het pariëtale pericardium.
De bovenkant van het hart heet de basis, de onderkant van
het hart heet de apex. De apex is enigszins naar links gedraaid.
Het hart is, van buiten naar binnen, opgebouwd uit het epicardium, het myocardium en het
endocardium. Het myocardium zorgt voor de stuwende en samentrekken van het hart.
Binnenkant:
Het hart bestaat uit de linker- en rechter atrium en de linker- en rechter ventrikel. Wanneer de atria
geen bloed bevatten veranderen deze in een hobbelige, kronkelige flap die auricula wordt genoemd.
Tussen de atria en ventrikels zitten de AV-kleppen. Aan de rechterkant van het hart is deze drie
, slippig (valvua tricuspidalis) en aan de linker kant is deze twee slippig (mitralisklep/bicuspidalis). De
wand van de linker ventrikel is dikker dan die van de rechter, omdat deze het bloed de grote
bloedsomloop in stuwt. De linker ventrikel heeft zes tot zeven keer meer kracht nodig dan de
rechter.
De grens tussen de atria en ventrikels heet de atrioventriculaire groeve, een diepe groeve die
meestal met een aanzienlijke hoeveelheid vet is gevuld. De ventrale interventriculaire groeve en
dorsale interventriculaire groeve, markeren de grens tussen de ventrikels.
3. Wat de verschillen zijn tussen de verschillende bloedvaten (arteriën, venen, capillairen)
Arteriën (slagaders):
Efferente bloedvaten, ze voeren bloed van het hart weg.
Elastische arteriën: grote, buitengewoon veerkrachtige bloedvaten. De tunica media bevat
meer elastische vezels. Ze kunnen de drukverandering opvangen die tijdens de hartcyclus
optreden. Tijdens de ventriculaire systole nemen de elastische arteriën in diameter toe. (a.
pulmonalis en de aorta)
Musculeuze arteriën: vervoeren bloed naar skeletspieren en inwendige organen. De tunica
media bevat meer glad sierweefsel.
Arteriolen: de tunica media bestaat uit één of twee lagen gladde spiercellen.
Venen (aders):
Afferente bloedvaten, ze voeren bloed naar het hart toe. In de ledenmaten bevatten middelgrote
venen kleppen, die voorkomen dat het bloed terug stroomt. Als het bloed zich ophoopt in de benen
ontstaan spataderen of, in ergere gevallen, aambeien of hemorroïden.
Venulen: zijn de kleinste bloedvaten van het veneuze systeem. De tunica media ontbreekt.
Middelgrote venen: de tunica media bevat verschillende lagen glad spierweefsel. In de
relatief dikke tunica externa zijn langwerpige bundels van elastische en collagene vezels.
Grote venen: de dunne tunica media is omgeven door een dikke tunica externa. (v. cava
superior en inferior en de zijtakken daarvan)
Capillairen (haarvaten):
Kleine, dunwandige bloedvaten tussen de kleinste arteriën en
kleinste venen. Door de dunne wand is de diffusie afstand
klein. Capillairen zorgen voor de uitwisseling van
voedingstoffen, opgeloste gassen en afvalstoffen tussen het
bloed en de omringende weefsels.
De capillairen vormen samen een capillairnet. De arteriolen
vertakken tot de capillairen om vervolgens weer bij een te
komen tot de venulen. De toegang tot de capillairen wordt
geopend en gesloten door een precapillaire sfincter. Deze
sfincters contraheren en ontspannen afwisselend (vasomotie).
Alternatieve routes:
Anastomose: een verbinding tussen twee bloedvaten
Arterioveneuze anastomose: een bloedvat dat een arteriole met een venule verbindt
Arteriële anastomose: verschillende arteriën voegen zich samen tot één grote arterie die zich
vervolgens in arteriolen vertakt.
