Leerdoelen BLOK A: Hoorcolleges
Week 1 Online gamer:
HC1:
Heeft een historisch besef van de ontwikkeling van de visie op gezondheid.
- 1948: Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en
maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere
lichamelijke gebreken”
- 2012: “het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie in te voeren, in het
licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven”
Kan actuele definities van gezondheid vertalen naar de rol van de beweegzorgprofessional.
- Beweegzorgprofessional: een BIG geregistreerde fysio, Cesar, sportarts of revalidatie
arts. Is ziekte/afwijkend- georiënteerd. Dat wil zeggen: normaliseren van afwijkende
toestand, biologisch/biomechanisch benadering, passend bij toenmalige definitie van
gezondheid en maatschappelijke trends
- Beweegprofessional: is een professionele trainer, coach, fitnes instructeur of
sportleider die buiten reguliere gezondheidszorg om, mensen begeleid bij
verantwoordelijk bewegen of verbeteren van lichaamsconditie
Heeft een historisch besef van de ontwikkeling van de activiteiten van de
beweegzorgprofessional.
- Oefentherapie: opgericht Marie Cesar in 1937. 1967 bewegingsleer Cesar: norm en
doelstelling.
Streven naar optimaal biomechanisch “ideaal” beweeggedrag, door het uitvoeren
van oefenstof. Beter bewegen = beter psychologische staat.
Oefenen:optimaal en mooi bewegen bijdragen aan optimaal functioneren in ADL.
Herkent een ontwikkeling van ‘therapeut-centrerd’ naar ‘patient-centerd’
Therapeut-centered is een eenzijdige visie, kennis omtrent biologische oorzaken bij artsen
en therapeuten.
Patient-centered is een systeemvisie: mondige, goed geinformeerde patient/client met een
gezondheidsvraagstuk met bio-psychosociale componenten die zelf het
gezondheidsprobleem (deels) oplost.
Herkent de ontwikkeling van goeroe-based naar evidence based.
Een goeroe is iemand die ergens veel verstand van heeft, tegenwoordig is alles evidence
based. Wat betekend dat is onderzocht en ook is aan te tonen, dat het goed is om iets op
een bepaalde manier te doen.
Evidence based practice
- Literatuur: onderzoek heeft gebleken dat.
- Klinische ervaring
- Wat heeft de patiënt nodig
,Heeft een beeld van de huidige visie op gezondheid, en gezondheidszorg
Tegenwoordig zitten mensen te veel waardoor ze klachten krijgen, ook krijgen steeds meer
mensen overgewicht. Kinderen zijn hier ook een belangrijke risicogroep in. Ook is er meer
vergrijzing in Nederland.
HC2:
Kan uitleggen wat de functionele verschillen zijn tussen de drie soorten spierweefsel (glad,
hart, skeletspierweefsel).
Glad:
- Spoelvormig uitgerekte cellen die gemiddeld 0,2 mm lang zijn
- Kern midden in het cellichaam
- In protoplasma bevat zeer dunne draadvormige elementen (myofibrillen), die
homogeen van structuur zijn.
- Bevind in organen en bloedvaten
- Geïnnerveerd door autonome zenuwstelsel, niet onder invloed van wil
Hart:
- Bijna zelfde bouw als glad. ‘
- Heeft dwarse streping
- Autonome zenuwstelsel, niet onder in vloed van wil
- Niet vermoeibaar
Skeletspierweefsel:
- Meerdere celkernen
- Dwarste streping
- Men bewust aanspannen
Kan de algemene indeling van spieren naar vorm en vezelverloop (spier-architectuur)
beschrijven en kan uitleggen wat daarvan de functionele consequenties zijn wat betreft
fysiologische doorsnede, hefhoogte en het moment dat de spier kan leveren.
Spier, bundel, spiervezel, myofirbril, actine/myosine
Fysiologische doorsnede: loodrecht op spiervezels
Hefhoogte, Moment
Kan uitleggen wat het (functionele) onderscheid is tussen een agonist, een synergist, een
neutraliserende spier, een stabiliserende spier en een antagonist
Agonist:
- Verantwoordelijk voor de hoofdbeweging, buigend
Antagonist:
- Tegenovergestelde spier
Synergist:
- Meewerkende spier
Neutraliserende spier:
- Ongewenste bijwerkingen van de agonisten en synergisten verhinderen.
Stabiliserende spier:
- Fixeren de origo of insertie van de spier, zodat beweging tot stand kan komen.
,Kan de drie verschillende contractievormen (concentrisch, isometrisch, excentrisch)
uitleggen.
Concentrisch: spier verkort. Vind plaats wanneer de spierkracht groter is dan de weerstand
Isometrisch: statische contractie, aanspanning zonder beweging
Excentrisch: contractie waarbij spier langer wordt, vind plaats wanneer de weerstand groter
is dan de spierkracht en dus een remmende beweging plaatsvindt.
Kan de bouw en functie van dwarsgestreept spierweefsel beschrijven.
Ze vertonen over hun hele lengte een regelmatige afwisseling van lichte en donkere stukken
die bij alle fibrillen op dezelfde plaats liggen en waardoor de dwarse streping van de
spiervezel ontstaan.
- Sarcolemma= spiervezelmembraan: komt signaal aan
- Celkern: hier worden proccesen geregeld
- Mitochondriën: die zorgen voor de energie voor de spier / energiecentrale
- Myofribrillen: eiwit structuren, lopen in de lengte richting van spier
- Sarcotubulair systeem: stof in de spier die er voor zorgt dat de prikkel binnen komt en
daar wordt doorgegeven
Myoflilamenten: zijn actine (dun, met bindingplaas) en
myosine (dik, met kopjes)
Z-lijn is being en eind van sacromeer
Het sarcotubulaire systeem:
- T- tubuli: dwars, prikkelgeleiding
- Sacroplasmatisch reticulum, longitudinaal
(lengte riching) calciumdepot. Die komen hier
vrij en dat is belangrijk om actine en myosine in
elkaar te laten schuiven.
Kan het mechanisme van de spiercontractie en spierontspanning uitleggen.
- Excitatie: de actiepotentiaal van motorische
zenuwvezel wordt overgebracht op de
spiercelmembraan en voortgeleid over deze
membraan en de T-tubuli. Deze geleiding
verloopt snel. Daardoor worden ongeveer
tegelijkertijd alle myofibrillen van de spiervezels
bereikt
- Latentietijd: De potentiaal wordt overgedragen
op het buizenstelsel in het plasma. Dat leid tot
vrijkomen van calciumionen en diffusie van deze
ionen in het celplasma. Deze ionen deblokkeren
de actine myosine- bindingsplaatsen. Daardoor
komt de brugvormingsplaats tussen actine en
myosine vrij
- Contractiefase: De myosine kop vormt een brug
met actine. Daarbij komt ATP vrij. De
, myosinekop kantelt in de lengte richting en trekt daarbij het actinefilament langszij. De
sarcomeer wordt korter (contractie). De vrijgeven energie wordt gebruikt om de spier te
verkorten.
- Relaxatiefase: Elke spiervezel ontspant zich na enige tijd. Dit komt doordat calcium wordt
teruggepompt in het SR (sacroplasmatisch reticulum -> plasma). Ook hiervoor is ATP nodig.
Wanneer de calcium concentratie in het celplasma rondom de filamenten daalt, treedt de
blokkering van de brugplaats tussen actine en myosine weer op. Er kunnen geen bruggen meer
onstaan en de spiervezel ontspant zich. Overigens kan een spier zich in deze fase niet actief
verlengen dat kan alleen door de zwaartekracht of door spieren met een antagonistische
werking.
Extra:
Het glijdende filamentenmodel: De myosine knop word opgeklapt in een hoek van 90 graden. Die
klemmen zich vast aan de actine draden. Om vervolgens weer terug te klappen in hoek van 45
graden waardoor myosine en actine in elkaar schuift.
Bij vermoeidheid of gebrek aan energiebronnen in een spier zal het afwisselen van contractie en
relaxatie van motorunits minder soepel verlopen. De spier zal daardoor een wisselende kracht
leveren. De beweging zal trillend en onzeker verlopen.
Enkelvoudige contractie: Een eenmalige prikkeling dat leidt tot 1 contractie
Getande tetanische contractie: meerdere prikkelingen achter elkaar. (35hz) de tijd tussen de prikkels
is zo kort dat de spiervezel amper kan ontspannen
Gladde tetanische contractie: een hoge prikkelfrequentie (60-110 hz) neemt de kracht verder toe de
contracties gaan vloeiend in elkaar over zonder tussentijdse ontspanning van spiervezel
Kan eigenschappen van langzame en snelle spiervezels beschrijven en de verschillen
daartussen verklaren.
Type 1: rode vezels:
- Aerobe stofwisseling
- Langdurig gebruiken
- Veel mitochondriën
- Veel myoglobine
- Goed gevasculariseerd
Type 2B: witte vezels:
- Weinig mitochondriën
- Weinig myoglobine
- Anaerobe stofwisseling
- Glucose primaire energiebron
- Snel vermoeit / kort gebruiken
- Meer kracht dan type 1
Type 2A: roze vezels:
- Tussenpositie
Kan uitleggen hoe motorische eenheden in een spier functioneren.
